میراث ملموس ایران در یونسکو

میراث جهانی یونسکو در ایران شامل ۲۴ مورد از مکان‌های تاریخی فرهنگی و طبیعی می‌باشد که به ثبت رسیده‌اند.در ادامه با فهرست میراث ملموس ایران در یونسکو آشنا می شویم.

باغ های ایرانی ثبت شده در یونسکو

چهار عنصر اصلی در آیین زرتشت یعنی آسمان، زمین، آب و گیاهان در طراحی سبک منحصر به فرد معماری باغ های ایرانی نقشی اساسی ایفا می کنند.این عناصربه نحوی می کوشند تصویری از باغ بهشت را که در الگوی باغ ایرانی آسمان را به زمین آورده یا با به عبارتی زمین را به آسمانبرده است. القا کنند. باغ ایرانی به عنوان نمونه ی بارز فرهنگ ایرانی در جهان دارای سه ساختار و طراحی منحصر به فرد است. نخستین ساختار آن این است که در مسیر عبور جوی آب قرار دارد. دوم اینکه در میان دیوارهای بلند محصور است و سومین ساختار مربوط به داخل این باغ است که در آن عمارت تابستانی و استخر آب قرار دارد. نه باغ ایرانی ثبت شده در یونسکو عبارتند از :
1-باغ پاسارگاد شیراز به عنوان مادر باغ های ایرانی در قرن ششم پیش از میلاد و مربوط به دوران کورش کبیر هخامنش
2-باغ ارم شیراز در دوره ی سلجوقیان و عمارت آن مربوط به دوران قاجار
3- باغ چهل ستون اصفهان باغ سلطنتی دوره صفوی
4- باغ فین کاشان دوران صفوی
5- باغ ماهان کرمان مربوط به اواخر دوره ی قاجار
6- باغ اکبریه بیرجند اواخر دوره ی زندیه و اوایل دوره قاجاریه
7-باغ دولت آباد یزد در اواخر دوره ی افشاریه
8- باغ پهلوان پورمهریزد، اواخر دوره قاجار
9- باغ عباس آباد بهشهر مربوط به دوران صفوی

برج گنبد قابوس از میراث ملموس ایران در یونسکو

برج تاریخی گنبد از بناهای شاخص و ممتاز معماری دوره ی اسلامی و مربوط به سده ی چهارم هجری است که علیرغم استفاده از تزئینات بسیار کم دارای ساختاری متناسب، موزون، مستحکم و زیبا است. این برج بلندترین برج تمام آجری جهان در سال 375 هجری شمسی در زمان سلطنت قابوس بن وشمگیر، بر فراز تپه ای خاکی به ارتفاع پانزده متر بالاتر از سطح زمین بنا شده است. سبک معماری بنا به شیوه ی رازی و مصالح اصلی آن آجر و گچ می باشد. بدنه ی بنا به طور کامل از آجرهای پخته ی قرمز رنگ ساخته شده که به علت تابش آفتاب به رنگ زرد طلایی در آمده است. گنبد قابوس شامل دو قسمت پی یا پای بست بنا و بدنه با نقشه ی ستاره ای شکل و گنبد مخروطی است. بدنه مدور خارجی گنبد قابوس با 10 ترک ( همانند ستاره ی ده پر ) آجری که در اطراف آن و به فواصل مساوی از یکدیگر قرار دارند از پای بست بنا شروع و تا زیر پوشش گنبدی ادامه می یابد. اعجاز صنعتی و معماری این شاهکار هنری سقف مخروطی آن است. در بدنه ی شرقی یک روزنه و در ضلع جنوبی آن یک ورودی تعبیه شده است. در دوران طاق هلالی سر در بنا مقرنسی است که به نظر می رسد مربوط به دوران آغازین این نوع تزئینات در معماری و گچ بری بوده است. دو ردیف کتیبه ی کوفی به صورت کمربندوار بدنه را زینت بخشیده اند؛ یک ردیف آن در 8 متری پای بنا و دیگری در قسمت بالا در زیر گنبد مخروطی ساده و آجری قرار دارد. این کتیبه بدون آرایش حروف برجسته و خوانا است و قابی مستطیل شکل و آجری آنها را احاطه می کند.

مسجد تاریخ خانه دامغان از میراث مملوس ایران در یونسکو

تاریخانه ( به معنای خدایخانه، خانه ی خدا) از آثار باستانی دامغان پیش از تسلط اعراب بر ایران در ابتدا آتشکده و بعدها به مسجد تبدیل و در طی قرون بارها مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است. مسجد تاریخانه ی دامغان جز کهن ترین و نخستین مساجد ایران که در آن مناره ساخته شده است . ساختمان بنای مجدد آن مربوط به قرن دوم هجری و اسلوب آن نیز به سبک بناهای دوره ی ساسانیان است. نقشه ی ساختمان بر پایه شبستان ستون دار و طرح آن بر محور صحن مرکزی است، صحن بزرگ تقریبا چهار گوشی که در گرداگرد آن 22 رواق با طاق ضربی روی ستون های مدور به آن باز می شود. مناره ی آجری این بنا که 25 متر ارتفاع دارد در سال 420 هجری در عهد سلجوقیان به این مجموعه اضافه شده است و بدنه ی آن دارای تزئینات آجری بسیار زیبا به شیوه ی سلجوقی است. این مناره که در کنار مسجد قرار گرفته است با 6/5 متر مربع وسعت در پایین ترین سطح محیطی برابر با 13 متر دارد که به تدریج به سمت بالا آن کاسته می شود و در بالاترین سطح به 6/8 متر می رسد.

دروازه ارگ سمنان از میراث ملموس ایران در یونسکو

دروازه ارگ از شاهکارهای معماری شهر سمنان مربوط به زمان حکومت حاجی بهمن میرزا بها الدوله فرزند فتحعلی شاه قاجار است که طبق کتیبه روی آن ساختمان آن در سال 1302 هجری قمری در زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار و حکمرانی انوشیروان میرزا، حکمران سمنان، دامغان ، شاهرود و بسطام به اتمام رسیده است. دروازه ارگ فعلی در واقع دروازه شمالی مجموعه ارگ دولتی قدیم سمنان بوده است. امروزه از مجموعه ارگ دولتی چیزی باقی نمانده است . بنای اصلی از آجر و مهم ترین ویژگی آن تصویر تاریخی نبرد رستم با دیو سپید بر کاشی هفت رنگ سر در ورودی دروازه است. این دروازه دو نمای شمالی و جنوبی دارد که نمای شمالی آن به مراتب زیباتر و جذاب تر از نمای جنوبی است. نمای شمالی دارای دو اتاق، دو راهرو، ایوان هایی در جلوی اتاق ها، مدخل اصلی محل عبور و مرور و تزئینات کتیبه ای بر زمینه کاشی های لاجوردی است. نمای جنوبی از حیث استفاده از تزئینات کاشی هفت رنگ پرکارتر و مفصل تر از نمای شمالی و همچنین دارای مناره های تزئینی زیبا است. درهای دروازه ارگ از چوب های قطور با گل میخ های آهنی تشکیل شده است.

باغ موزه قصر از میراث مملوس ایران در یونسکو

در دوران قاجار بنایی در تهران ساخته شد که قصر قاجار نام گرفت. قصری که یکی از قدیمی ترین کاخ های دوران قاجار است و سرگذشت عجیبی را پشت سر گذاشته است. قصر قاجار در دوران رضا شاه پهلوی تخریب شد و در عوض یک زندان جای آن را گرفت. سرنوشت عجیب این مجموعه ادامه داشت و اکنون قصر و زندان سابق به باغ موزه قصر تبدیل شده است. زندان مارکوف یکی از بخش های باغ موزه قصر است که تاریخ ساخت آن به دوران پس از کودتای سال 1299 باز می گردد. رضاخان در آن زمان نیکلا مارکوف روس را مسئول بررسی شرایط و انتخاب مکانی مناسب برای ساخت یک زندان کرد و این معمار روس قصر قاجار را برای این کار برگزید، در نهایت در سال 1308 رضاخان زندان قصر را افتتاح کرد. پس از آن سال ها گذشت تا این که کودتایی دیگر رخ داد. پس از کودتای 28 مرداد 1322 و آغاز استبداد شدید حکومت پهلوی زندان قصر به زندانی سیاسی تبدیل شد و حتی چند ساختمان به این بنا اضافه شد. در این دوران ساختمانی مخصوص زندانیان سیاسی نیز ساخته شد. بزرگان زیادی در سال های پیش از انقلاب دوران محکومیت خود را در زندان قصر گذراندند که از میان آن ها می توان به شهید نواب صفوی، آیت الله طلالقانی، مهدی اخوان ثالث و نجف دریا بندری اشاره کرد. با گذشت سه دهه از پیروزی انقلاب اسلامی زندان قصر به کار خود پایان داد و در سال 1391 باغ موزه قصر افتتاح شد. باغ موزه قصر از بخش های مختلفی تشکیل شده است. موزه ی سیاسی یکی از بخش های جذاب این باغ موزه است. در این بخش از باغ موزه قصر می توان به مرور روایت تاریخ انقلاب و مبارزان انقلاب اسلامی پرداخت. موزه مارکوف یکی دیگر از بخش های زندان قصر است که قسمت های مختلفی هم چون مرکز اسناد، تصاویر و اشیا تاریخی ، کافه گالری ، سالن اجتماعات و گالری را در خود جای داده است.سالن فرخی یزدی در باغ موزه به منظور قصر برپایی گردهمایی ها احداث شده است که رویدادهای همچون همایش اجرای موسیقی و تئاتر در آن برگزار می شود. نیایشگاه از دیگر قسمت های جالب توجه باغ موزه قصر است که تعدادی از دادگاه های اوایل انقلاب اسلامی در آن برگزار می شده است. در باغ موزه قصر به خوبی از امکانات صنعتی استفاده شده و در بخش های مختلف این موزه می توان صداهای ضبط شده ای را شنیده که حس و حال زندان در گذشته را به خوبی تداعی می کنند. فضاسازی ها و چیدمان به کار رفته در این موزه نیز به درک بهتر فضای این زندان کمک زیادی می کند.

مدرسه چهار باغ اصفهان از میراث ملموس ایران در یونسکو

در اصفهان افسونگر به هر سو که سربگردانی نگارینه ای از نقش و رنگ و هنر چشمانت را می نوازد و زبانت را به تحسین و شگفتی وا می دارد. بخش بزرگی از این بناها در روزگار حکومت صفویان در دورانی که اصفهان پایتخت پر آوازه ی ایران به معماری و شهر سازی پر افتخارش شهره بوده بنا نهاده شده است. مدرسه چهار باغ با درختان سرو کهنسالی که بیش از 300 سال از عمرشان می گذرد. کاشی کاری های افسونگر، گنبد و مناره ی سر به آسمان افراشته، حوض زیبا و بی مانند، ظرایف اعجاب انگیز معماری آخرین بنای مذهبی تاریخی دوران صفویه است که در آن طلاب علوم دینی به تحصیل مشغول بوده اند. این بنای باشکوه که به نام های مدرسه سلطانی نیز شناخته می شود در خیابان چهارباغ اصفهان قرار گرفته و به همین دلیل به این نام شناخته می شود. بازارچه ی شاهی که نمونه ای ارزشمند از بازارهای عهد صفوی است در بخش شمالی این مدرسه و در ارتفاعی بالاتر از آن قرار گرفته از آن به نام بازار هنر یاد می شود گفته اند که مادر شاه سلطان حسین، آخرین شاه صفوی این بازارچه را وقف مدرسه علمیه کرده بود تا طلاب بتوانند در هنگام تحصیل از عواید آن امرار معاش کنند و روزگار بگذرانند. این بنا به گواه بسیاری از اسناد تاریخی هم مسجد و هم مدرسه بوده است منبر مرمرین و گنبد فیروزه ای آن به دلیل معماری و نقش های زیبا بسیار مشهور و پرآوازه اند. این مدرسه از بیرون سردر و مناره ای بلند و باشکوه دارد که هفده طاق نما در دو طبقه ی آجری گرداگرد آن را فرا گرفته اند. در ورودی مدرسه با تزئیناتی از طلا و نقره نمونه ای از هنر جواهر آرایی و قلم زنی در معماری صفوی به شمار می آید. در گرداگرد حیاط مدرسه ایوان هایی زیبا قرار دارد که در میان آنها حجره هایی در دو طبقه قرار گرفته است. بیشترین این حجره ها که محل سکونت و خواب بوده است. نقش و نگارهایی یکسان و شبیه هم دارند.مسجد مدرسه چهار باغ محرابی کاشی کاری شده و منبری از سنگ مرمر با سنگ تراشی های زیبا دارد. در بالای محراب و در سراسر مدرسه کتیبه هایی به خط نستعلیق به چشم می خورد که به آیات قرآن احادیث و مدایح تزئین شده اند. پس از سال 1357 نام این مدرسه و کتابخانه ی آن از چهار باغ به مدرسه ی علمیه ی امام جعفر صادق تغییر یافت و هم اکنون نیز با همین نام محلی برای آموزش و تربیت طلاب علوم دینی است.

کاخ چهل ستون قزوین از میراث مملوس ایران در یونسکو

یکی از آثار مهم دوره صفوی در قزوین عمارت چهلستون یا کلاه فرنگی است که در وسط باغ بزرگی قرار دارد و تنها کوشک باقی مانده از مجموعه کاخ های سلطنتی دوران شاه طهماسب است. این بنا در دوره صفویه ( زمان پایتختی قزوین) به کلاه فرنگی معروف بود. در دوره قاجاریه به دست محمد باقر سعدالسلطنه فرماندار آن زمان قزوین بازسازی شد و چهلستون نام گرفت عمارت کلاه فرنگی به همراه سر در عالی قاپو تنها بناهای باقی مانده از باغ های دوره صفویه در قزوین است. این ساختمان هشت گوش و دو طبقه بر اساس نقشه یک معمار ترک ساخته شده است. این بنا دارای تالارها و اتاق های کوچکی در هر طبقه بوده و با شیوه شطرنجی خیلی کوچک ساخته و دارای پنجره های چوبی بسیار ظریف و زیبا است. رواقی با ستون های آجری و قوس های نیم دایره ای بنا را در برگرفته و بر بالای ایوانی با ستون های چوبی و استوار شده است. نقشه این بنای برون گرا طراحی با محورهای صلیبی است و سقف طبقه همکف پوشیده از مقرنس با طرح های بدیع و سقف طبقه فوقانی خنچه پوش است. نقاشی های دیواری طبقه اول نمونه ای از هنر نگارگری مکتب قزوین و دارای شهرت جهانی است. این دوره مزین به نقاشی و دیوارنگاره ها در نوع خود منحصربه فرد بوده وجود سه لایه دیوارنگاره حاکی از گذشت ادوارمختلف تاریخی در آن است. این بنا در حال حاضر به عنوان موزه خوشنویسی قزوین محل نگهداری آثار ارزشمندی از جمله خطاطی و کتاب های قدیمی است.

کلیسای تادئوس مقدس از میراث مملوس ایران در یونسکو

کلیسای تادئوس مقدس یا قره کلیسا در بخش به به جیک در 20 کیلومتری شهرستان چالدران در بلندترین بخش استان آذربایجان غربی و در جنوب ماکو واقع شده است واژه قره از این سازه نهاد شده که بخش هایی از نمای آن از سنگ سیاه ساخته شده همچنین نام کلیسای تادئوس پاک نیز بر گرفته از سوب تادئوسی وانک است. تادئوس و بارتولومئوس دو تن از یاران مسیح بودند که در روزگار شاهنشاهی اشکانیان به پادشاهی ارمنستان آمدند. تادئوس در سال 66 میلادی پس از رواج دادن دین مسیح همراه دختر پادشاه سانتروک یا ساندوک که سان دخت نام داشت. دستگیر و کشته شدند. سازه این کلیسا به دست معماری به نام گریگور روشنگر انجام یافته و ارزش تاریخی آن همانا نخستین کلیسای جامع جهان است که به باور مسیحیان نخستین بار یاران مسیح در جهان ساخته اند. ساختار سازه چهار گوشی به طول 200 متر و پهنای 150 متر است و از دو بخش سیاه و سپید کهن ساخت و تازه ساخت تشکیل شده است. بخش های گوناگونی همچون درگاه 2 گنبد نوک تیز با 12 ترک، برج ناقوس، 5 برج دیدبانی، 47 اتاق کتابخانه ، زیرزمین ، انبار ،2 میان سرای شرقی و غربی ، آرامگاه و آب سنگ دارد. گنبد کلیسا نیز از سنگ مرمر سیاه و سپید است و دیوارهای آن برجسته کارهایی از چهره یاران مسیح، گل بوته، جانداران، داستان های شاهنامه و دیگر بن مایه ها دارد. شیوه معماری قره کلیسا بازلیک است. در بازسازی های پسین برای نمونه در دوران عباس مبرزا نیز از سنگ های آهکین برای زیبا سازی بهره یرده شده است در بخش هایی از آرایش بیرونی سازه نشان گردونه خورشید که نمادی از مهر پرستی در دوران باستان بوده دیده می شود. کلیسای تادئوس در طول تاریخ از یورش ها و زمین لرزه ها آسیب های فراوانی دیده است تا آن جا که هنوز هم میتوان آثار گلوله های نبرد تاریخ را بر چهره سنگ های سخت آن دید. این کلیسا یک بار به دست کشیشی به نام زاکاریا یک بار به یاری خواجه نصیر الدین توسی و یک بار نیز به دستور پادشاه صفوی شاه عباس بازسازی شد تا این که در سال 2008 میلادی در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت. مسیحیان ایران و جهان در هفته نخست مرداد ماه خورشیدی در یکم جولادی میلادی به پاسداشت جان باختن تادئوس، بارتولومئس و دیگر مسیحیان برای برگزاری آیینی در فره کلیسا گردهم می آیند.

سی و سه پل

سه و سه پل یکی از سازه های زیبا و منحصر به فرد بر روی رودخانه زاینده رود است.که به نام بانی ساخت یعنی تالله وردی خان یکی از سپهسالاران صفویان هم شناخته می شود. هنرمند سازنده سی و سه پل استاد حسین بنا اصفهانی است. شاهکار این هنرمند زمانی نمایان می شود که بدانیم بر خلاف روال معمول که پل ها در قسمت های کم عرض رودخانه ها ساخته می شوند. استاد حسین برای ساخت این پل عریض ترین قسمت رودخانه را انتخاب کرد. دلیل این انتخاب هم بستر کم عمق رودخانه و چشم انداز دیدنی آن بود. در طول تاریخ سیاحان و جهانگردان بسیاری به تحسین سی وسه پل گشوده اند که از جمله آن ها می توان به پرسی سایکس نویسنده و جغرافیدان انگلیسی ژان شاردن سیاح فرانسوی و دن گارسیا سفیر پادشاه اسپانیا اشاره کرد که در دست نوشته های خود از زیبایی این پل سخن های بسیار گفتند. در گزارش های تاریخی آمده است که در دوران صفوی سی و سه پل یکی از محل های عمومی برای برگزاری جشن آبریزگان و آبپاشان در روز سیزدهم تیرماه هر سال بوده که مردم با پاشیدن آب و گلاب روی یکدیگر در این مراسم شرکت می کردند. اهمیت سی و سه پل در میان سایر پل های زایند رود در این است که خیابان مشهور چهار باغ را در دو سوی رودخانه به هم مرتبط می کند. گفته می شود طول پل در هنگام ساخت 360 متر بوده و چهل طاق داشته است اما امروزه طول آن 295 متر است و سی و سه طاق دارد که همین امر دلیل اطلاق نام سی وسه پل به آن است. با این حال این پل همچنان طولانی ترین پل بر روی رودخانه زایندرود لقب دارد. با شیب کمی از سطح پیاده رو می توان قدم بر روی سی وسه پل گذاشت. از میان ردیف بالایی طاق ها چشم انداز رودخانه و اطراف آن به خوبی پیداست. دو شیار به شکل موازی و در امتداد پل وجود دارد که در گذشته مسیر حرکت عابران پیاده و چهارپایان و گاری ها را از یکدیگر جدا می کرد. مصالح به کار رفته در ساخت بنای سی وسه پل ، سنگ آجر، ملات ساروج و گچ است. این ترکیب مصالح رطوبت دوام و استحکام پایه های پل را افزایش می دهد. به همین دلیل است که در سال های اخیر با خشکسالی های پی در پی نگرانی ها در خصوص آسیب به پایه ها افزایش یافته است. در بازدید از اصفهان نورپردازی شبانه سی و سه پل و سایر پل های اصفهان را نباید از دست داد.

آرامگاه خواجوی کرمانی

نام شیراز با آرامگاه شاعرانی مانند سعدی و حافظ گره خورده است. اما در سفر به شیراز نباید فرصت بازدید از آرامگاه خواجوی کرمانی را از دست داد. اگر به دروازه قرآن معروف شیراز بروید که در ابتدای جاده شیراز به اصفهان قرار گرفته آرامگاه روباز خواجوی کرمانی را خواهید یافت. این آرامگاه در سال 1315 خورشیدی ساخته شده و چند بار آن را مرمت کرده اند. این جاذبه ی پرطرفدار در دامنه ی بابا کوهی (کوه صبوی) و در غرب تنگ الله اکبر قرار دارد. این را هم بگوییم که آب چشمه ی معروف رکن آباد شیراز از کنار این مقبره می گذرد. روزهای تعطیل بابا کوهی پاتوق طبیعت گردان و کوهنوردان شیرازی است. کمال الدین ابوالعطا در سال 662 خورشیدی در کرمان به دنیا آمد.یکی از شاعران خوش آواز و برجسته ی فارسی زبان قرن هشتم و دوره ی مغول به شمار می رود و شعرهای خواندنی زیادی برای ما به یادگار گذاشته است. ابوالعطا متخلص به خواجوی کرمانی اهل سفر بود و به جاهای مختلفی مانند مصر و شام سفر کرد وقتی به ایران برگشت در شیراز سکونت کرد. او با شاعران زمان خودش که در شیراز زندگی می کردند مانند عبید زاکانی و حافظ شیرازی ارتباط خوبی برقرار کرد و در همین شهر از دنیا رفت.او به نخل بند شاعران و خلاق المعانی معروف بود. در آرامگاه این شاعر شیرین سخن قبری وجود دارد که نامی از خواجوی کرمانی بر آن نوشته نشده بلکه آیه ای از سوره ی الرحمن به خط ثلث دیده میشود و سطح این قبر مدور است. مطابق با رسم آن روزگار در بالا و پایین آرامگاه دو ستون ساخته اند. نزدیک مقبره غاری دیده می شود که خواجوی کرمانی در آن جا عبادت می کرده و زاهدان دیگر هم در آن نیایش می کردند. غار دیگری نیز وجود دارد که مقبره ی خواجه عماالدین محمود وزیر شاه ابواسحاق در آن قرار گرفته است. جالب این که در کنار آن سنگ برجسته ای از جنگ رستم با شیر می بینید. دستور حکاکی این نقش برجسته را حسینعلی میرزا فرماندار فارس در 1182 خورشیدی صادر کرده بود نقش برجسته ی بعدی تصویر ناتمامی از فتحعلی شاه و دو پسرش است. در سال 1337 سازمان باستان شناسی استان فارس درشمال آرامگاه اتاقی را ساخت و سر در اتاق دو بیت شعر از خواجو را به خط نستعلیق حکاکی کرد. اکنون این اتاق به فرهنگسرای خواجو تبدیل شده است.

در سال 1370 بود که دانشکده ادبیات کرمان میزبان کنگره ی بزرگداشت خواجوی کرمانی در کرمان شد اما مراسم کنگره را در شیراز برگزار کرد. در همان سال مقبره خواجو را بازسازی کردند و تندیسی از این شاعر محبوب را در آرامگاهش نصب کردند. از بالای کوه منظره ی دل انگیزی از شیراز دیده می شود و شهر زیر پای شماست، این منظره شب ها تماشایی تر است. قیمت بلیط آرامگاه خواجوی کرمانی در سال 1398 دو هزار تومان است. اما مدتی ست به دلیل احتمال سقوط سنگ بسیار سنگینی که مشرف به آرامگاه است امکان بازدید از آرامگاه خواجوی وجود ندارد.

کاروان سرای انارک

انارک شهری کویری تاریخی است که در 230 کیلومتری شمال شرق اصفهان در شهرستان نائین قرار دارد. شهری با قلعه و حصارهایی که قدمتش به دوران صفویه بر می گردد. زمان شاه عباس اول صفوی انارک را به سبب وجود باغ های انار به انارک میخوانند علاوه بر برج و باروهایی که قسمت زیادی از آن از بین رفته این شهر دارای حمام، حسینه، مسجد جامع و بادگیری ریز و درشتی است که هنوز زیبایی و قدمتش را حفظ کرده است. یکی از آثار انارک که در محله قدیمی شهر محله رباط – در فاصله 10 کیلومتری از جاده اصلی قرار دارد و قدمتش به دوره قاجار می رسد کاروانسرای انارک است. کاروانسراها بناهایی بوده اند که بین راه های مراسلاتی احداث می شده است تا محل استراحت کاروانیان و مسافران باشد. این کاروانسرا نیز در حاشیه مسیر ترانزیتی، زیارتی اصفهان – مشهد قرار دارد. طبق کتیبه مرمر نصب شده در دیوار کاروانسرا این بنا در سال 1310 ه-ق توسط حاج محمد علی حاج حیدر انارکی ساخته شده است. از این سنگ مرمرین دیگر خبری نیست چرا که در بهمن 1378 خورشیدی به سرقت رفته است. این بنای قاجاری که به کاروانسرای مشجره نیز معروف است مربع شکل و به سبک چهار ایوانی ساخته شده است. از در که وارد می شوید حیاط بزرگی که دور تا دورش را اتاق یا همان حجره فرا گرفته و دو راه نشینی که در سمت غرب و شرق قرار دارد دیده می شود. ورودی این بنا دارای شش صفه با مال بندی هایی است که محل بستن احشام و نشستن مالداران بوده است. مصالح به کار رفته در این کاروانسرا از سنگ و خشت و آجر است که نمای داخلی و بیرونی آن آجری است. مساحت این بنا 1600 متر مربع و در سال 1385 ثبت ملی شده است . چند سالی است که مسئولین وقت به مرمت دیوارهای فرسوده و کاشی های فرو ریخته پرداختند و ورودی نمای اصلی و ایوان روبروی آن را مورد بازسازی قرار دادند.

بعد از مرمت و بازسازی این کارونسرای زیبا محلی شده برای میزبانی مسافران و گردشگران، مسافرینی که قصد ماندن در کویر را دارند یا می خواهند یک سفر طبیعت گردی را تجربه کنند، میتوانند در انارک هم کویر را ببینند و هم کوهستان های مجاورش را یا می توانند در این اقامتگاه روز و شب خاطره انگیزی را در یک فضای سنتی برای خود رقم بزنند.گردشگران در سفر به انارک و اقامت در این کارونسرا می توانند اجرام آسمانی را مشاهده کنند و به رصد ستارگان نیز بپردازند در کنارش شتر سواری هم داشته باشند. اقامت در این کارونسرای تاریخی می تواند یک سفر تاریخی طبیعی برای شما باشد.

پل ورسک

پل ورسک در جاده فیروزکوه جایی در نزدیکی گردنه گدوک سازه ای که دو دامنه کوه را به هم وصل کرده نظرها را به خود جلب می کند. ورسک هم نام روستایی در همان نزدیکی شاهکار مهندسی پل سازی با عمری هشتاد ساله از اوایل سده 1300 خورشیدی تاکنون، قرار داد ساخت راه آهن شمال – جنوب در اوایل سال 1312 خورشیدی با یک شرکت دانمارکی به نام کامپساکس بسته شد. ورسک نامی منتسب به یکی از مهندسان سازنده پل است. مهندسی که گفته می شود آن قدر به نتیجه کارش اطمینان داشت که هنگام عبور قطار از روی آن به همراه خانوادش در زیر پل ایستاد. ناگفته نماند که پیش تر چند شرکت اروپایی در ساخت راه آهن در میانه البرز ناکام بودند. مشکل اصلی هم چگونگی عبور قطار از شیب تند منتهی به تونل گدوک و همچنین عبور از دره عمیق میان دو کوه بود. یورگن ساکسیلد مدیر عامل کامپساکس تعهد ساخت 900 کیلومتر خط راه آهن را مدت 6 سال داد و در عوض به عنوان دستمزد هر متر یک و نیم گرم طلای خالص دریافت کرد. البته در نزدیکی پل ورسک قبرستانی قرار دارد که بر روی یکی از سنگ های آن نام والتر اینگر به عنوان سازنده پل نقش بسته است. کار با تهیه نقشه های هوایی از منطقه آغاز شد. برای ساخت پل ابتدا بخشی از کوه های اطراف را با دینامیت منفجر کردند، سپس داربست های چوبی نصب شد و مصالح توسط دو رشته کابل به بالا انتقال پیدا کرد. پس از آن با قالب بندی و ساخت پایه ها دنبال شد و با انتقال مصالح و قطعات پیش ساخته، ساخت قوس ها نیز انجام گرفت. دو پایه بتنی که در دو طرف کوه ایجاد شده بود. به هم متصل و قوس اصلی روی آن اجرا شد و در نهایت نمای آجری روی آن اجرا گردید. در ساخت این پل تجهیزات ساده ای مانند دریل دستی مورد استفاده قرار گرفت و جالب تر آن که در پل ورسک هیچ سازه فلزی مورد استفاده قرار نگرفت.

اما کارکرد ورسک چیزی ورای سفر ایرانیان بود و خیلی زود شهرتی جهانی یافت در طول جنگ جهانی دوم متفقین یعنی کشورهای مثل انگلیس و فرانسه برای کمک به هم پیمان خود شوروی برای مقابله با آلمان نازی، بر آن شدند تا تسلیحات نظامی را از خاک ایران به بندر ترکمن رسانده و به کشتی های روس در دریای خزر تحویل دهند. عبور از سرزمین وسیع ایران از طریق خط آهن ممکن میشد که اهمیت آن به حدی بود که پل ورسک نماد پیروزی متفقین بر آلمان نازی لقب گرفت.این تمام ماجرا نبود. با شنیدن اخباری که از جبهه های جنگ شوروی علیه آلمان مخابره می شد. حکومت رضاشاه تصمیم به مین گذاری تمام پل های مسیر خط آهن شمال به جنوب گرفت. اما با اینکه تصمیمی بسیار محرمانه و سری بود هیچ گاه عملی نشد و با اشتغال ایران توسط متفقین مین ها کشف و خنثی شدند. گفته می شود روزانه حدود 75 قطار با بار تسحیلات نظامی از این مسیر و از فراز ورسک عبور می کردند.

موزه مردم شناسی منطقه دو هزار

موزه مردم شناسی منطقه دو هزار در روستای شانه تراش شهرستان تنکابن واقع شده است. احداث این موزه از سال 1387 بر اساس مطالعات انجام شده و الگو برداری از معماری بومی منطقه آغاز گردید و در مرداد ماه سال 1390 با رویکرد فرهنگ بومی گشایش یافت. در این موزه اشیا مردم شناسی و اموال فرهنگی مرتبط با دامداران کشاورزی ، پارچه بافی، پوشاک و دیگر لوازم زندگی روز مره ساکنین منطقه درمعرض نمایش گذاشته شده است. موزه مردم شناسی منطقه دو هزاره در شمار موزه های محلی استان بوده ولی هر ساله بازدید کنندگان بی شماری از سراسر کشور دارد. نشانی: تنکابن منطقه دو هزار روستای شانه تراش

حافظیه

حافظیه آرامگاه غزل سرای بی همتای قرن هشتم حافظ شیرازی از مشاهیر ایران و استان فارس و یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری شهر شیراز است. نخستین بار شمس الدین محمد یغمایی وزیر ابوالقاسم گورکانی ( حاکم فارس) در سال 865 هجری قمری ( 1452 میلادی) بر فراز قبر حافظ ساختمانی گنبدی و جلوی آن حوض آب بزرگی ساخت که از آب رکن آباد پر می شد.در دوره های بعد این بنا مورد بازسازی و مرمت قرار گرفته و بخش هایی به آن اضافه گردید. این اثر تاریخی که قدمت آن به دوره مظفریان بر میگردد. در سال 1316 شمسی به دستور رضا پهلوی و با کوشش علی اصغر حکمت و طرح آندره گدار معمار مشهور فرانسوی با حفظ چهار ستون سنگی ساخته شده در دوره ی زندیه تجدید بنا شد و 16 ستون در اطراف آن اضافه شد و ایوان بزرگ بیست ستونی کنونی به طول 56 متر با تزیینات نقاشی و گچ بریز و کاشی کاری ساخته شد. این بنا از دو صحن شمالی و جنوبی تشکیل یافته که توسط تالاری از یکدیگر جدا می شوند. همچنین باغچه و نارنجستان زیبا و حوض هایی مستطیلی در محوطه ی این آرامگاه وجود دارد.

کاروانسرای خواجه نظر

کاروانسرای خواجه نظر در شهرستان جلفا و در مجاورت رودخانه ی ارس و پل ضیا الملک واقع شده است. چنین به نظر می رسد که همراستا با اقدامات شاه عباس اول در راستای احداث و تعمیر 999 کارونسرا در مرزهای ایران این بنا توسط خواجه نظر احداث شده است. تاورنیه درباره ی این بنا می نویسد. خواجه نظر از ارمنیان بود که از جلفا خارج شدند. چون در تجارت ترقی کرد و نزد شاه عباس و جانشین او شاه صفی اعتبارات حاصل نمود او را کلانتر ملت ارامنه کردند. به افتخار وطن اصلی خود جلفا 2 کاروانسرای بزرگ در آن جا بنا کرد که هنوز در طرفین رودخانه باقی هستند و بیشتر از 100.000 اکو در آنجا خرج کرد. بر خلاف سایر کارونسرای دوره ی صفوی در ایران دارای پلان معماری مشخصی با نقشه ی هندسی مربع و یا مستطیل می باشند. ساختار این کاروانسرا هیچ همانندی در ایران نداشته و جز کاروانسرای با پلان متفرقه طبقه بندی می شود.

درخت انجیر معابد

در حاشیه ی خلیج فارس عجیب و تماشایی می روید که تنه ی بسیار تنومندی دارند. درخت انجیر معابد ظاهری کاملا متفاوت با درختان کهنسال دیگر دارد. این درخت در سرزمین های جنوبی ایران رشد می کنند و گردشگران قشم و کیش به دیدن آن ها می آیند. محل ها درخت انجیر معابد را مقدس می دانند و آن لور یا درخت مکر زن هم می گویند. درخت انجیر معابد بیشتر در هند و جنوب شرقی آسیا می روید.
به نظر می رسد این درخت در دوره ی تیموری یا سلجوقی به ایران را پیدا کرده باشد و هم اکنون در جزیره قشم ، کیش و چابهار دیده می شود. جذابیت درخت لور تنومند آن است. در شروع رشد تنه ی آن شبیه به درختان دیگر است ولی هر چه بیشتر رشد می کند بعضی از شاخه های آن رو به زمین تغییر می دهند و کم کم در زمین ریشه می کنند. گاهی هم شاخه ها به ریشه ی هوایی تبدیل می شوند. به این ترتیب بعد از گذشت چندین سالب شاخه های بسیاری آویزان شده و به تنه ی آن حجم می دهند. ضمن این که اگر دانه های این درخت روی درختان دیگر بیفتد جوانه می زند و ریشه می کند. درخت لور به خشکی کم طاقت است اما رطوبت را دوست دارد و در هرمزگان به خوبی رشد می کند. بوداییان باور دارنند بودا زیر درخت انجیر معابد مراقبه می کرد و به روشن بینی رسید. به همین دلیل خیلی ها آن را مقدس می دانند و به آن درخت انجیر هندی هم می گویند. انجیر معابد مراقبه می کرد و به روشن بینی رسید. به همین دلیل خیلی ها آن را مقدس می دانند و به آن درخت انجیر هندی هم می گویند. انجیر معابد همیشه سبز است و خزان نداد. شاخه و برگ آن مانند تاجی بر بالای آن گسترده می شود البته لور میوه هم می دهد. آن خوراکی و نارنجی رنگ است. تماشای درختی که تنه اش چند صد سال عمر دارد و برگ هایش سالیان درازی سبزمانده اند خیلی هیجان انگیز است. برای دیدن درخت انجیر معابد در قشم می توانید به منطقه ی توریان بروید جایی نزدیک بقعه زیارت پیر در روستای تم سنیتی درختان انجیر معابد کیش هم حدود 500 تا 600 سال عمر دارند. مجموعه درخت سبز کیش نزدیک دره پرتغالی ها در 2 کیلومتری آن است. در این جا دور درخت لور را نرده کشیده اند تا بیشتر از آن محافظت شود . پیش از این محلی ها بریده های پارچه به درخت لور گره می زدند چرا که آن را مقدس و خوش یمن می دانند. اما اکنون گره ها را گشوده اند تا مانع رشد درخت نشوند. مجموعه درخت سبز کیش دو ورودی دارد. یکی از آن ها ورودی شهر حریره هم هست. ورودی دوم نزدیک آب انبار سنتی کیش قرار گرفته است. به این ترتیب بعد از سر زدن به درخت همیشه سبز می توانید به دیگر دیدنی های کیش سر بزنید. در این مجموعه مسیر پیاده روی، باربیکیو و آلاچیق طراحی شده و برای پیک نیک مناسب است. درخت انجیر معابد را در جاده ساحلی چابهار به گواتر و در روستاهای بندر چابهار هم می توان دید. محلی ها از میوه ی آن که شبیه فندوق است. برای درمان اسهال، دندان درد و همچنین در نقش دهان شویه بهرم می برند.

کویر بافق

کویر بافق که نام کویر در انجیر هم شهرت دارد نام کویری در نزدیکی شهر بافق در استان یزد ایران است که در فرورفتگی یزد یا فرورفتگی اصلی کویر یزد قرار دارد. بافق در حدود 75 کیلومتر طول 20 کیلومتر عرض دارد و مساحت آن در حدود 750 کیلومترمربع برآورده می شود. پوشش خاک این کویر به نسبت 60 تا 40 زمین های رسی و شوره زار است . زمین های رسی بخش چنوبی و شمال غربی این کویر را پوشانده اند. رودخانه های جنوبی باعث تراکم زیاد گیاهان شور زیست در قسمت جنوبی این کویر شده اند. در حالی که در قسمت های شمالی یا نزدیک سطح نمگزار به علت افزایش شوری زمین گیاهی مشاهده نمی شود.

تنها در حاشیه کویر است که گیاهان شور پسند همچون آشنان و گز را می توان دید. در خارج از منطقه کویر در زمین هایی که شوری خاک کمی کاهش می یابد ،تاغ، گون ، اسفناج وحشی، تره تیزک، کاکوتی، فرفیون، گل گندم ، شقایق کوهی، انغوزه، زنبق صحرایی ، ملیکا، خارشتر ، کلاه میرحسن، کاروانکش ، افدرا، اسکنبیل، تاغ، قیچ، پرند، گز، گل کتانی، بابونه ای ، شب بوی صحرایی، تلخک، اسفند، علف شور ، کلپوره و شیرینک می رویند. در حاشیه نمکزار هم گونه های مختلف گیاهی شامل انجیر وحشی، درمنه، رندک، بهوه شور، آشنان، آویشن، عخوه، اردلک، سمیسک، گون، بادام، کوهی، بنه، قیچ، تاغ، گز، خارشتر، اسپند، بیان ، کلاه میر حسن، و اسکنبیل به چشم میخورند.کبک تیهوه، باقرقره شکم سیاه، سنگ چشم خاکستری ، چکاوک بیابانی ، زاغ بور ، دلیجه، دودوک، و انواع مختلفی از پرندگان شکاری و گنجشک سانان از مهم ترین پرندگان منطقه هستند. برای دسترسی به این کویر ، مسیر یزد به بافق از قسمت جنوبی این کویر عبور می کند و مسیر دیگر آسفالته بافق به حسن آباد است که پس از حسن آباد مسیر خاکی می شود و به خرانق منتهی می گردد. این مسیر از حاشیه شرقی کویر عبور می کند.

کویر حلوان

شهرستان کویری طبس جز زیباترین شهرهای استان خراسان جنوبی است که روستاهای کوچک و بزرگ جذابی را در خود جای داده است. روستای حلوان یکی از روستاهای شهرستان طبس است که از زیباترین جاذبه های گردشگری این شهرستان محسوب می شود. روستای حلوان معماری کویری قابل توجهی دارد که قدم زدن در آن می تواند. تجربه ای لذت بخش برای گردشگران باشد.قلعه ای تاریخی نیز در روستا قرار دارد که بافت قدیمی روستا به طور کامل در آن جای گرفته است.قلعه حلوانیکی از بزرگ ترین قلعه های منطقه طبس است . حلوان در گذشته 13 برج نگهبانی داشته که اکنون تنها 5 برج آن سالم باقی مانده است.ریگزار گسترده ای نیز در منطقه حلوان قرار دارد که در سمت جنوب شرق به ارتفاعات عاشقان می رسد. دو منظره ی جذابی را از تلاقی کوه و کویر پدید می آورد. ارتفاع تپه های ماسه ای – از کف دشت- در یعضی از نقاط کویر حلوان به حدود هشتاد مترمی رسد. در سمت جنوب شرق کویر حلوان که محل پیوند کوه و ریگزار است . دره ها و گذرگاه های زیبای وجود دارد که مشابه آن کمتر می توان در ایران مشاهده کرد.کویر حلوان میزبان گونه هایی از پرندگان همچون هوبره کبک و شاهین است. روباه شنی، گربه شنی، پامسواکی، موش صحرایی، گرگ، شغال و انواع مار و عقرب از دیگر گونه هایی هستند که در این کویر زیست می کنند. تنوع گونه های جانوری و جذابیت های کویر حلوان در محل تلاقی کوهستان و کویر این منطقه را به یکی از کویر های بکر و زیبای ایران تبدیل می کند. نخلستان های روستای حلوان از دیگر جاذبه های این روستا است.

خرمای روستا نیز کیفیت بسیار خوبی دارد.در سال های اخیر اقامتگاه های سنتی و بومگردی نیز در روستای حلوان احداث شده اند که گزینه مناسبی برای اقامت در این روستا هستند. با این وجود اگر اهل کمپینگ هستید. برپا کردن چادر و گذراندن شب درکویر حلوان نیز انتخاب مناسبی برای طبیعت گران است.بهترین زمان برای سفر به شهرستان طبس و این منطقه کویری فصل پاییز و زمستان است که البته زمستان های بسیار سردی را تجربه خواهید کرد. کویر حلوان در بخش شمالی جاده شهرستان خور به طبس قرار دارد و از سمت شمال و غرب به کویر مرکزی ایران می رسد.

آرامگاه بزرگمهر قائنی

آرامگاه بزرگمهر بر بلندی کوهستان قهستان در شهر قائن استان خراسان جنوبی قرار دارد. با این که روشن نیست این بزرگمهر وزیر خسرو انوشیروان شاهنشاه ساسانی است یا وزیر دربار غزنوی اما با این حال هر کدام که باشد، آرامگاه او با گسترده ای بیش از 500 هکتار امروزه در دامنه ی کوه ابوذر در نزدیکی پارک جنگلی قهستان قرار گرفته است. گویا نام ابوذر که بر این کوه نهاده اند بر گرفته از بخش نخست برگردان عربی بزرگمهر است که نوادگان اونیز امروز در قائن با همین نام و نشان شناخته میشوند آرامگاه بزرگمهر در فهرست آثار ملی جای گرفته است و در تحت نظر سازمان میراث فرهنگی اداره می شود. ساختمان آرامگاه بزرگمهر در سده هفتم خورشیدی به نمایی چلیپای ساخته شده است مصالح سازه آرامگاه بزرگمهر از سنگ و آجر و گچ و ساروج است. این سازه سده های میانه گنبدی بزرگ دو فضایی چند ایوانی با گچبریها و لچکیها و مقرنسها و تاقهای جناقی دارد.در پیرامون آرامگاه یک درخت بنه هست که گفته میشود بیش از هفتصد سال سن دارد. درخت بنه درختی کویری و از زیست بوم جنوب خراسان است ناگفته نماند که این آرامگاه کتیبه ای دارد که نشان از موقوفاتی در آن داده شده است.

مقبره استرو مردخای

همدان را به عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران می شناسند. وجود آثار باستانی و تاریخی چون بقایای شهر همگمتانه شیر سنگی ، کتیبه های گنجنامه، مقبره ابوعلی سینا و بابا طاهر ، گنبد علویان و … باعث شد این شهر در سال 2018 به عنوان پایتخت گردشگری کشورهای آسیایی شناخته شود. از میدان امام خمینی با کمی قدم زدن وارد خیابان شریعتی می شوید. خیابانی قدیمی و اصیل با بناهای تاریخی چون خانه قاجاری حوزه علمیه و خانه هایی با بالکن هایی به قدمت پهلوی مقبره استرو مرد خای نیز در این خیابان قرار دارد. درست روبروی حوزه علمیه زنگنه و داخل کوچه ای نه چندان فراخ این منطقه سالها پیش منطقه یهودی نشین بود و اطراف آرامگاه نیز آرامستان یهودیان بوده است . زمان ناصرالدین شاه قاجار بخشی از قبرستان توسط ملاکی بزرگ تصرف شد که بنا به فرمان ناصرالدین شاه قبرستان به مکانی دیگر منتقل شد و سال ها یعنی زمان پهلوی اول بخشی از این آرامستان و محوطه آرامگاه در تعریض جاده از بین رفت. از در فلزی نه چندان قدیمی و با پیمودن چند پله وارد حیاط بزرگی می شوید. این جا حیاط مقبره است. ساختمان مقبره با پلان مربع آجری بود و هیچ وجود خارجی نداشت با عبور کلید از سوراخ در قفل باز وبسته می شد. بعد ها در سال 1980 طی مرمتی که انجام دادند تغییرات زیادی در بنا انجام شد که تغییر قفل به قفل فلزی یکی از این تغییرات بود. نما و سبک معماری این بنا به دوره اسلامی ایرانی می رسد و دیدن گنبد این سبک معماری را در ذهن زنده می کند. بنا به گفته راهنمای بنا قدمت قسمت پائین تا بخش گنبد به 2500 سال می رسد اما گنبد را در قرن هشتم بر روی ویرانه هایی از قرون گذشته ساختند که 700 سال قدمت دارد .

فضای مقبره استرو مردخای

برای وارد شدن به فضای مقبره باید خم شد و از در یکپارچه سنگی عبور کرد. بعد از عبور از تالار به یک اتاق تودر تو می رسید که دو مقبره در آن وجود دارد . قبر جنوبی مربوط به ملکه خشایار شاه یعنی استر است که صندوقی منبت کاری شده و قدیمی تری نسبت به قبر دیگر دارد. قبر دیگری که صندوق منبت کاری اش به سال 1300 می رسد و جنس آن از چوب آبنوس است آرامگاه عمومی استر مرد خای اسنت. منبت کاری آرامگاه مرخای را عنایت الله ابن حضرت قلی تویسرکانی از منبت کاران به نام ساخته است. علاوه بر جملات عبری که بر دیوار نزدیک این دو آرامگاه وجود دارد بر صندوق استر این جملات عبری که بر دیوار نزدیک این دو آرامگاه وجود داردبرصندوق استر این جملات به عبری حک شده است امر کرد به ساختن این صندوق بانوی عفیفه صادق جمال الدوله یو حرقیا و جمال لادوله یشوعا و یشعل که هرسه نفر برادر خانوم جمال ستام هستند. بر روی مقره ها پارچه هایی کشیده شده است که همه نذر یهودیان برای این زیارتگاه است. در اتاق کناری اتاق مقبره ها در دو طرف صندلی چیده شده است که میز هایی در وسط که در واقع محل برگزاری مراسم دعا و ثنا است. یهودیان معتقدند. که نسبت استر و مرد خای با 15 واسطه به حضرت یعقوب (ع) می رسند از این جهت این آرامگاه پس از بیت المقدس دومین زیارتگاه یهودیان ایران و جهان است. در کتاب هایی چون استر و عهد عتیق روایت استر و مردخای این گونه آمده است. خشایار شاه در جشنی که در شوش برگزار می شود از ملکه اش وشتی می خواهد در جشن شرکت کند . ملکه از رفتن به جشن سرباز میزند خشایار شاه وی را طرد کرده و به دنبال ملکه ای زیبا می گردد. مرد خای که یهودی بود و از اورشلیم جلای وطن کرده دختر عمویی داشت به نام هدسه که به استر نیز معروف بود. استر را مرد خای بزرگ کرد و به دربار یرد و به وی عنوان ملکه را داد.مرد خای دو توطئه علیه شاه را کشف کرد در نتیجه به شاه نزدیک تر شد. این مرد حسادت هامان از نزدیکان خشایار شاه را بر انگیخت همین امر باعث می شود هامان دستور قتل عام یهودیان را بدهد. استر متوجه می شود و با نفوذی که نزد خشایار شاه داشت از این کار جلوگیری می کند و یهودیان را از یک قتل عام بزرگ نجات می دهد از آن زمان به بعد یهودیان این روز را که 15 آذر یعنی اواخر اسفند و اوایل فرودین است را بزرگ می دارند و جشن می گیرند و سعی می کنند در مقبره استر و مرد خای جمع شوند عده ای این روایت را قبول ندارند و معتقدند که استر همان الهه ایشتر و مرخای همان مردوک خدای بابل است و هامان همان هومبان خدای ایلامی که پیوسته با این دو در جنگ بود و این مکان محل پرستش این دو الهه – ایشتر و مردوک – بوده است.

آبشار پیچ آدران

جاده چالوس یکی از زیباترین جاده های ایران است و از مهمترین جاده های دسترسی مردم کرج و تهران به شمال ایران به حساب می آید. این جاده با مسیرهای پر پیچ و خم و هیجان انگیز و چشم اندازهای طبیعی و جذاب به عنون یک راه ارتباطی برای رساندن مسافران از شهر کرج به چالوس و به عکس مورد استفاده قرار می گیرد و خود با داشتن ده ها جاذبه طبیعی و زیبا به عنوان یک مقصد پر طرفدار و پر تردد مورد توجه گردشگران است. آبشار پیچ آدران از آبشارهای فصلی البرز از طریق جاده دسترسی دارد و در کیلومتر 15 آن قرار گرفته است. این آبشار از ذوب شدن برف ها در فصل های بهار و تابستان به وجود می آید. ارتفاع آبشار پیچ آدران در حدود 90 متر است و به علت همین ویژگی یکی از آبشارهای بزرگ کشور محسوب می شود.این آبشار زیبا از دل صخره ای به پایین سرازیر شده و پس از طی مسیری به رودخانه کرج متصل می شود. نام آدران از نام دهستانی که در بخش آسارا از شهرستان کرج واقع شده گرفته شده است. با این فصل های بهار و تابستان بهترین فصول برای بازدید از این آبشار است. اما در زمستان قندیل هایی بلورین و زیبایی در این آبشار شکل می گیرد که بسیار دیدنی است. آبشار پیچ آدران تنها آبشار موجود در منطقه نیست و در مسیر رسیدن به آن با آبشارهای کوچک دیگری هم مواجه می شویم. که به هفت چشمه مشهور است . این آبشار ها ارتفاعی حدود پنج متر دارند. همچون در بالای آبشار و در ادامه این دره کوچک و پر طراوت آبشار زیبای دیگری با دیواره های پوشیده از خزه و سرخس به پایین سرازیر می شود. پوشش گیاهی دره منتهی به آبشار بیشتر از درختان بید بوته ها و درختچه های کنار رودخانه تشکیل شده است. همچنین در مسیر آبشار سنگ ها و صخر ه هایی وجود دارند. که عبور اژ آنها نیاز به آمادگی جسمانی دارد. چشمه ها و غارهای طبیعی از چشم –اندازهای دیگر این مسیر زیبا و سرسبز بپردازند. کوه های بلند جنوبی البرز رود خروشان ، کرج ، درختان سرسبز ، چشمه سارهای زلال و آبشارهایی که آب خنک را با سخاوت تمام به روزی بازدید کنندگان خود می ریزند. همه و همه مجموعه ای عالی و منحصر بفرد از یک طبیعت را به بازدید کنندگان خود هدیه می دهند.

دریاچه ویستان بره سر

دریاچه ویستان بره سر در نزدیکی شهر کوهستانی بره سر در بخش خورگام در 56 کیلومتری شهرستان رودبار استان گیلان جای دارد . بره سر یکی از منطقه های نمونه گردشگری شمال ایران است. غار اسپهبدان، آبشار آسیاب رود 1500 هکتار چشم انداز جنگلی و منطقه حفاظت شده سیاهرود رودبار در حاشیه درفک در بخش خورگام رودبار هستند.دریاچه ویستان بره سر، که در گویش بومی براسر نیز خوانده می شود نزدیک به 4 هکتار وسعت دارد. این دریاچه که یکی از استخر های سرزمین خورگام است. با ریزش آب ها و جوشش ها در شکافی که از یک زمین لرزه بر جای مانده بر بالای 1200 متری تراز دریا پدید آمده است. در یاچه بر سر در کوهپایه و درون جنگل در ختان بید و بلوط و راش جای دارد. چنان که بازتاب کوه ها و در ختان را می توان از نزدیکی در آن دید. دور دریاچه ویستان سنگ چین است و آن سوتر نیز جاده خاکی است.در پیرامون دریاچه بره سر و دورتر چراگاه ها ییلاق ها ، کندو های زنبور عسل درختان سیب و گردو و گلابی و چند روستا مانند تیه و دو سالده در شرق و چهار محال نیز در غرب جای دارند. با کاهش دمای هوا آب های روی این استخر طبیعی در زمستان یخ می بنددف نی ها از سرما خشک می شوند. و ماهیان که بیشتر از گونه قرمز هستند. به ژرفای آبها فرو می روند. در سه فصل دیگر سال پیرامون دریاچه ویستان اینجا و آنجا گردشگران به گردش می پردازند. دود هیزم چون ستونی نازک چشم انداز کوه را می شکافد و در آب در یاچه بازتاب می یابد و گاهی مه به ویژه در پاییز چون پرده ای از پرنیان همه چیز از درخت و کوه و آسمان و آب را بیش چشم هر بیننده در خود فرو می پوشاند. از میان پوشش جانوری پیرامون دریاچه ویستان بره می توان گونه های پستاندرانی مانند: گراز ، روباه، راسو ( موش خرما) و پرندگانی مانند کبک ، قمری، تهیو و بلدرچین را نام برد.همچنین پوشش گیاهی نی ، زالزالک، تمشک، گل گاوزبان، لاله، کوهی و شیرین بیان در پیرامون دریاچه می روید.

کویر همت آباد

کویر های ایران ،شهرت جهانی دارند. و از دیر باز اصلی ترین مقاصد گردشگران خارجی بوده اند. آرامش کویر و وسعت بی انتهای دیدی که پیش چشم میهمانان خود می گذارد و از طرفی شگفتی های غیر منتظره پوشش گیاهی و جانوری باعث شده که کویر و بیابان همواره مشتری های خود را داشته باشد.یکی از مقاصد زیبای کویری در شرق ایران همت آباد است. پهنه ای زیبا و دیدنی در استان خراسان جنوبی که از نظر غنای اکوسیستم یکی از کویر های شاخص شرق کشور به شمار می آید.این منطقه را تا همین چند سال گذشته فقط بومی ها میشناختند و توجه چندانی به آن نداشتند اما در سال های اخیر با معرفی این کویر زیبا اکنون یکی از پنانسیل های گردشگری خراسان جنوبی محسوب می شود. نام همت آباد به واسطه وجود روستایی به همین نام در جنوب این کویر است.نامگذاری ریکزار بر اساس روستای همت آباد در جنوب آن است . روستای همت آباد در 150 کیلومتری شهرستان قاینات و 65 کیلومتری شهر زیر کوه در استان خراسان جنوبی و در نزدیکی مرز افغانستان و دق پترگان قرار دارد. دق پترگان یکی از دق های مشهور ایران است که در سفرنامه ها از آن یاد شده است. از طرفی این منطقه بخشی از سرزمین قهستان قدیم بوده که ارزش تاریخی مضاعفی به آن داده است.پرندگانی مانند زاغ بور که گونه اندمیک ایران است به این معنی که در تمام کره زمین فقط در ایران یافت می شود.را می توان در کویر همت آباد جستجو کرد .هوبره ، کبک ، و پستاندرانی از قبیل گربه شنی روباه شنی ، کفتار ، گرگ و خرگوش از دیگر ساکنان این کویر شرقی ایران هستند. زمان سفر به کویر از نیمه پاییز شروع می شود و تا نیمه بهار ادامه پیدا می کند اما شاید بهترین زمان اسفند و فروردین باشد. در واقع بهارکویر از همین زمان آغاز می شود و تا اواسط اردیبهشت ادامه دارد. فصل پاییز برای آن هایی که دنبال آب و هوای خنک تری هستند مناسب تر است.از جمله دیدنی های کویر همت آباد سد بزرگ آباد است که باحجم آبگیری بالا امکان انجام انواع تفریحات را در حاشیه خود به وجود آورده است. دریاچه سد باعث حضور پرندگان مهاجر در این منطقه شده است که در فصل پاییز و زمستان فرصت مناسبی را برای پرنده نگری فراهم می کند. همچنین دشت زیبای اسفدن و تنوع گیاهی و جانوری آن یکی از مقاصد جذاب مسافران همت آباد است. شگفت این که در مجاورت این کویر ارتفاعات کوهستانی شاسکوه زیرکوه و آهنگران با مسیر های جذاب کوهنوردی صخره نوردی و غار نوردی امکان انجام ورزش های کوهستانی را نیز برای طبیعت گردان به ارمغان آورده است. برگزاری تورهای سافاری صحرا تورهای کویر نوردی و هم چنین تماشای گله های بزرگ شتر سواری و امکان خرید سوغاتی های محلی و محصولات طبیعی از جمله زرشک و زعفران از بومی ها از جمله امکانات موجود منطقه است.بازدید از روستای ییلاقی تجنود به همراه آبشار و رودخانه زیبا در فاصله 10 کیلومتری کویر همت آباد و همچنین دیدار از آثار تاریخی منطقه از جمله مقبره بزرگمهر، قلعه قدیمی قائن و مسجد جامع قائن لذت سفر به همت آباد را تکمیل خواهد کرد.

گوازنگ

مجموعه تفریحی ائل داغی یا گاوازنگ یکی از مرکز تفریحی شهر زنجان به شمار می رود که در سمت شمال شهر و در دامنه کوه گاوازنگ قرار گرفته است . این مجموعه که عصر هنگام و به خصوص روزهای تعطیل پذیرای اهالی زنجان و همینطور گردشگران است. در فاصله کمی از شهرقرار گرفته و دارای آلاچیق های چوبی رستوران آسیاب و آبشار مصنوعی است.کمی بالاتر از این مجموعه گردشگری سد گاوارنگ است این سد که بخشی از مجموعه تفریحی گاوازنگ به شمار می رود . در فصول گرم سال محل مناسبی برای ماهیگیری و قایقرانی است. اماذ آن چه به این مجموعه اهمیتی دو چندان بخشیده است . بر گزاری جشنواره ملی آش در این مکام است که همه ساله با حضور اقوام مختلف ایرانی در این مکان برگزار می شود. این جشنواره یکی از قدیمی ترین جشنواره های غذای ایرانی به شمار می رود.برای رسیدن به گاوازنگ باید از شهر زنجان خود را به سمت شمال این شهر برسانید. برای این کار بهتر است از مسیر کمربندی شمالی شهر خود را به جاده گاوازنگ رسانده و با طی مسافتی به این مجموعه تفریحی و گردشگری برسید.

بیستون

محوطه ی جهانی بیستون از مقام والایی در تاریخ جنوب غرب آسیا و ایران باستان برخوردار است و از دوران پیش از تاریخ تا قرن 20 میلادی دارای توالی باستان شناختی بوده است. سنگ نوشته ی بیستون که به کتیبه ی بیستون نیز شهرت دارد.بزرگترین مشهورترین و نخستین متن شناخته شده ی ایرانی و از آثار دوره ی هخامنشیان است. که بر دیواره ی کوه بیستون بر دامنه ی رو به جنوب کوه پرو و بر سنگ هایی از جنس آهک تراشیده شده است. از آثاری که به رنگ لعاب قهوه ای است و همچنین بقایای سربی که در چند سطر نخست اثر دیده شده است. به نظر می آید برای افزایش طول عمر اثر تمام نمای آن را با اندودی ناشناخته پوشانده بودند. کوه بیستون در آن دوره نه تنها دارای اهمیت مذهبی بوده بلکه بر کناره ی شاهراه مرکز و غرب ایران به بین النهرین قرار داشته و در معرض دید همگان بوده است . سنگ نوشته ی بیستون مهم ترین متن تاریخی است که شرح پیروزی داریوش بزرگ را بر گئوماته ی مغ به بند کشیدن یاغیان و بر پایی مجدد امپراطوری را از زبان خود او مستند می کند. این کتیبه به سه زبان بابلی عیلامی و پارسی باستان نوشته شده است. مهم ترین گفته های داریوش در کتیبه ی بیستون شامل نکات زیر است.: معرفی داریوش و گستره ی شاهنشاهی او داستان شورش گئومات و فرونشاندن آن داستان سرکوب شورش گوناگون در سرزمین های عیلام، بابل، ماد ،پارس،ارمنستان و مرو ، تاکید بر راست بودن مفاد سنگ نوشته ی بیستون مبرا دانستن داریوش از پلیدی و درغگویی و تبهکاران در خواست از آیندگان برای نگاهداری کتیبه دعا برای حافظان آن و نفرین بر آسیب زنندگان.

کاخ باغچه جوق

کاخ موزه زیبای باغچه جوق یکی از رویایی ترین قصرهای تاریخی ایران است که اقبال السلطنه ماکویی از حکام مقتدر اواخر دوره قاجاریه و یکی از سرداران مظفر الدین شاه آن را ساخته است. و از آثار با ارزش و منحصر به فرد شمال غرب ایران به شمار می رود.بنای مجلل قصر با تلفیقی از معماری سنتی ایرانی و غربی به ویژه معماری روسیه اواخر سده نوزدم از یک ساختمان دو طبقه در محوطه باغی بر دامنه کوهی مرتفع ساخته شده است.ساختمان این قصر به علت ویژگی های ممتاز هنری و معماری به عنوان کاخ موزه و جاذبه ای هنری و فرهنگی مورد علاقه و توجه مردم منطقه و مسافرین داخلی و خارجی قرار دارد. در حال حاضر این موزه شامل اشیا و لوازم زندگی سردار ماکو است. که به لحاظ موقعیت و نفوذ قابل توجه ایشان در این منطقه از ایران به ویژه در زمان حکومت پر آشوپ مظر الدین شاه اغلب از طرف حکام و دربار روسیه برای ایشان ارسال شده بود.

ماکو

شهر ماکو در شمال شرقی استان آذربایجان غربی قرار دارد. این شهر از موقعیت جغرافیایی و طبیعی ویژه ای برخوردار است.ماکو در ارتفاع 1294 متری از سطح دریا در دره ای بنا شده که رودخانه زنگمار از آن می گذرد. و شهر را به دو بخش شمالی جنوبی تقسیم می کند. این شهر از شمال به رود قره سو و کشور ترکیه از شرق به رود ارس ( جمهوری خود مختار نخجوان و ارمنستان ) از جنوب به شهرستان خوی و از غرب به کشور ترکیه محدود است. آب و هوای این شهر در زمستان معتدل و در تابستان به علت وجود کوه های سنگی در اطراف شهر گرم است. شهرستان ماکو دارای دو بخش مرکزی و بازرگان دو شهر و پنج دهستان است. چشم انداز کوهستانی مراتع سرسبز، چشمه های آب گرم ، آبشارها ، مناطق حفاظت شده و شکارگاه های منطقه به همراه کلیسای قدیمی کاخ ها و عمارت ها از جاذبه های گردشگری این شهر به شمار می روند. ماکو در مسیر اصلی راه تبریز به بازرگان قرار دارد و به دلیل دارا بودن مرز مشترک با کشورهای همسایه موقعیتی بسیار استثنایی دارد و از نظر استراتژیکی نیز از اهمیت خاص برخوردار است.از مهم ترین شاخصه های این شهرستان می توان به وجود تنها گمرک زمینی کشور در مرز بازرگان و جاده ارتباطی با اروپا اشاره کرد. مبادلات مرزی بین ایران و ترکیه در بازارچه مشترک مرزی ماکو ، ساریسو، صورت می گیرد. اقتصاد مردم این شهر بر پایه تجارت مرزی کشاورزی و دامداری استوار است. شهرک صنعتی ماکو در محور ماکو بازرگان نیز در اقتصاد ماکو سهم دارد. اکثر مردم ماکو به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می کنند. مذهب اکثر مردم شیعه و تعداد کمی از آن سنی هستند.

سردشت

سردشت در جنوب استان آذربایجان غربی واقع شده است. اما اکثریت مردم آن کردهستند و به زبان کردی سخن می گویند. سردشت از شهرهای مرزی به شمار می رود و با کردستان عراق 100 کیلومتر مرز مشترک دارد. این شهر از جنوب با استان کردستان هم مرز است و با شهر بانه حدود یک ساعت و نیم فاصله دارد. از شمال با پیرانشهر همسایه است. در شرق آن مهاباد قرار گرفته و غرب آن به مرز ایران و عراق می رسد. این شهر در دامنه ی کوه گرده سور قرار گرفته است. در بخش مرکزی شهرهای سردشت و ربط و نیز دهستان آلان باسک کولسه، بریاجی و گورک و سردشت قرار گرفته اند. شهر میرآباد، دهستان گورک نعلین و ملکاری متعلق به بخش وزینه هستند.آب و هوای این شهر معتدل کوهستانی ست . جنگل های زیادی در پوشش گیاهی آن دیده می شود از کوه های بلند این ناحیه می توان به هوینه مال بلفت ، ترجان ، لندی شیخان و داشان قلعه اشاره کرد.برپایی سه بازارچه مرزی در این منطقه باعث شده است که کالاهایی که به شهرهای بانه، مهاباد و پیرانشهر می رسد از سردشت تامین می شود. وجود بقایای قلعه ی دوره اشکانی در این منطقه نشان از قدمت زندگی در این جاست. زردشت و زرادشتر از نام های قدیمی سردشت به حساب می آیند. اکنون مردم کرد سردشت با گویش کردی سورانی یا مکریانی صحبت می کنند. گرمای تابستان در این منطقه شدید نیست و میزبان خوبی برای گردشگران است. زمستان نیز مناسب افرادی ست که اهل اسکی و سفر در برف باشند.آبشار شلماش یکی از معروف ترین جاذبه های گردشگری سردشت است که از سه آبشار پر آب تشکیل شده است . فاطله ی آبشار شلماش تا مرکز شهر 15 کیلومتر است. یکی دیگر از دیدنی های سردشت چشمه معدنی گراوان یا کانی گراوان است که نزدیک روستای کانی گویز قرار دارد. آبی که از چشمه می جوشد .مصرف درمانی دارد رودخانه زاب و سد سردشت حمام قاجاری بیستون در مرکز شهر پل تاریخی قلعه تاسیان ناحیه جنگلی حفاظت شده میر آباد، دره شلماش ، منطقه آلان و آبشار رزگه و تپه تاریخی ربط دیدنی های دیگر سردشت هستند که گردشگران از آن بازدید می کنند.غذاهای محلی لذیذی در این شهر می پزند. از جمله به ربه سیل ، که لانه، ترخینه، ئاشی ماست،ئاشی گیلاخه، خورشت کارگ،دولمه لوشه، قاورمه و کوکی پنگه. معروف ترین سوغات سردشت سماق است . چرا که این شهر سماق با کیفیتی تولید می کند.همچنین گردشگران در این شهر انگور سیاه گلابی وحشی ، انجیر، زالزالک و عسل محلی می خرند.

سازه های آبی شوشتر

مجموعه سازه های آبی شوشتر از کهن ترین شاهکار های فنی و مهندسی در ایران و جهان و مربوط به دوران ساسانیان است که به صورت یک مجموعه ی صنعتی- اقتصادی در مجاورت بافت تاریخی شهر شوشتر بنا شده است . ان سازه های آبی مجموعه ای به هم پیوسته از آسیاب ها آبشارها ، پل ها ، بندها، کانال ها و تونل های عظیم هدایت آب و سیکا ( محلی جهت استراحت و تفریح) است که بهره گیری بیشتر از نیروی آب به عنوان محرک آسیاب های صنعتی ساخته شده و در ارتباط با یکیگر کار می کنند.این سازه ها آب رودخانه ی کارون را بین تمامی نقاط شهر شوشتر و شهرهای اطراف تقسیم می کردند. محوطه ی آبشارها و سازه های آسیاب از سنگ خارا و ملات آهک و ساروج تشکیل شده و اتاق های تودرتوی محوطه نیز از حجاری سنگ ها و دیواره های سنگی رود ساخته شده اند. . اساس کار مجموعه به این صورت است که سد گرگر مسیر رودخانه ( که خود از شاهکارهای فنی و مهندسی دوران ساسانی و به صورت کاملا دست کنده است ) را مسدود کرده و سطح آب را برای آبگیری سه تونل حفر شده در تخته سنگ بالا می آورد. تونل های سه گانه آب را هدایت کرده و آن را در کانل های متعددی تقسیم می کنند. این آب پس از گرداندن چرخ آسیاب ها به صورت آبشارهایی به محوطه ای حوضچه مانند سرازیر می شود.

از راور به بیرجند در حاشیه کویر لوت

در شمالی ترین قسمت کویرلوت جایی که مرز لوت و دشت کویر به حساب می آید و در مرز استان های کرمان، یزد و خراسان جنوبی جاده ای در حاشیه کویر کشیده شده است که وقتی روی نقشه نگاه می کنی در نگاه اول مخوف و دور افتاده به نظر می آید.جاده ای که راور را به طبس می رساند یکی از زیباترین مسیرهای ایران و مملو از جاذبه های زمین شناسی است. به طور که چین خوردگی های زمین در این نقطه از ایران شگفت انگیز است. برای رسیدن به راور از کرمان یا هرجای دیگر ایران که باشید باید خود را به زرند برسانید و از زرند به سمت دشتخاک ادامه مسیر دهید . هر ساله در فصل پاییز جشنواره برداشت زعفران در دشتخاک زرند برگزار می شود.که اگر بتوانید زمان سفر خود را با این جشن هم زمان کنید. لذتی مضاعف خواهید برد.راور حس یک شهر کویری تمام عیار را دارد. در میدان ورودی شهر مجسمه ای بزرگ از دوچرخه و بعد از آن مجسمه انار و بر روی تپه ای مجسمه سه یوزپلنگ به چشم می خورد چرا که این منطقه یکی از زیستگاه های اصلی یوزپلنگ آسیایی است و با آگاهی هایی که سازمان های مردم نهاد در این منطقه به مردم داده اند . اکنون مردم منطقه به عنوان یک میراث ماندگار از یوزپلنگ حمایت می کنند. یخدان راور در همان ورودی شهر و کنار پمپ بنزین قرار دارد که درون آن موزه مردم شناسی است. در راور خرید مایحتاج خود را انجام دهید چرا که تقریبا آخرین جایی است که تقریبا همه چیز پیدا می شود. و بعد از آن تا حدود سیصد کیلومتر شهر بزرگ دیگری وجود ندارد. با خروج از راور و عبور از باغات پسته در اطراف شهر جاذبه زمین شناسی بسیار زیبایی به صورت یک کوه لایه لایه رنگی و کبود دیده می شود. طول این دیواره چندین کیلومتر است به طوری که به سختی می توان تمام آن را در یک قاب عکس جا داد. شهر بعدی در بند است که از آن عبور می کنید. بعد از دربند فرسایشی دیگر به شکل کوهی طبقه طبقه چین چین و رنگارنگ را پدید آورده است.حدود 40 کیلومتر بعد از رارو به سمت نای بند وارد حاشیه کویر لوت می شوید و جاده کفی می شود. اولین تابلوی سازمان محیط زیست که معرف پناهگاه حیات وحش نای بندان است . نشان از ورود شما به بزرگترین پناهگاه حیات وحش ایران دارد. در طول مسیر و در فواصل مشخص آب انبارهایی وجود دارد که بیشترین آن ها جدید است یا آب انبارهای قدیمی هستند که بازسازی شده اند و با استراحت گاهی در کنار آن برای مسافران کویر در نظر گرفته شده است.جاده تا ده ها کیلومتر دید مستقیم دارد.اینجا سراب به خوبی لمس می شود و انگار ماشین ها در انعکاس آب حرکت می کنند. در میان این سراب به آبگرم دیگ رستم می رسید که دو قسمت زنانه و مردانه در فضایی طبیعی و زیر نخلستان دارد . استخر مردانه بزرگ تر و آب آن داغ است. محلی بسیار مناسب برای آب تنی و آرامش دردهای مفصلی دیگ رستم در این منطقه شهرت زیادی دارد و مردم در روزهای تعطیل و همین طور بعد از ظهر ها برای آب تنی می آیند و اعتقاد دارند این چشمه خواص درمانی زیادی دارد. بعد از آبگرم دیگ رستم به روستای زیبای پلکانی نای بند دردل کویر می رسید. کوچه ها سنگ فرش شده است . وحس خوبی دارد. علی رغم تلاش هایی که برای زیبا سازی و حفظ ساختمان های قدیمی روستا شده وجود سیم های برق به صورت آشفته و نامنظم در کنار ساختمان های قدیمی آزار دهنده است.بخشی از خانه های قدیمی مرمت شده اند و میراث فرهنگی در حال تخلیه بافت قدیم و انتقال مردم به شهرکی تازه ساخت در پایین روستا است. در بالای روستا برجی وجود دارد که به زمین های اطراف مشرف است . در طرف دیگر باغات مرکبات و نخلستان های نای بند دیده می شود. و چشمه ای که آب آشامیدنی مردم روستا از آن تامین می شود. کمی آن طرف تر استخری پر از آب وجود دارد که روستاییان برای شستشو از آن استفاده می کنند. امشب را در یکی از اقامتگاه های بوم گردی نای بند یا روستای زردگاه در مجاورت نای بند سپری کنید و از آرامش کویر لذت ببرند.

کاخ گلستان

کاخ گلستان یکی از منحصر به فردترین مجموعه های تاریخی ایران است که بناهای موجود در آن در دوران مختلف با کاربری های متفاوت ساخته شده است . نام این کاخ بر گرفته از تالار گلستان واقع در عمارت خروجی است . ساخت این مجموعه از دوران صفویه آغاز شد. در زمان شاه عباس اول صفوی چهار باغ و چنار ستانی در بخش شمالی آن احداث شد و عمارت سلطنتی را در آن بنا نمود که امروزه چیزی از آن برجای نمانده است.کهن ترین بناهای موجود در مجموعه ی گلستان ایوان تخت مرمر و خلوت کریمخانی متعلق به کریمخان زند است. در دوران قاجار این کاخ گسترش فراوانی یافت و محل سکونت شاهان قاجار گردید. در دوران پهلوی اول بخش های بزرگی از ارگ تهران از جمله حصار دور آن سردرباب عالی ساختمان دفتر استیفا، نگار خانه ، تکیه ی دولت ، نارنجستان ، باغ گلشن و ساختمانهای اندرونی تخریب و از این کاخ جهت مراسم و محل اقامت روسای جمهور و مهمانان ویژه ی خارجی استفاده شد.از بناهای که در گذشته در کاخ گلستان وجود داشته است می توان به عمارت اندرونی خوابگاه ناصری ، تالار خاقان مغفور، عمارت خروجی، عمارت صندوق خانه و رختدار خانه سلطنتی اشاره کرد. در حال حاضر بناهایی نظیر ایوان تخت مرمر خلوت کریمخانی اتاق موزه ( تالار سلام) و حوضخانه ی آن ، تالار آیینه، تالار عاج یا سفره خانه ، تالار برلیان یا تشریفات ، ساختمان کتابخانه، عمارت شمس العماره عمارت باد گیر و حوضخانه ی وسیع آن تالار الماس، کاخ ابیض، چادر خانه با انواع سبک ها و زیباترین تزیینات معماری در این کاخ قابل مشاهده است. قسمت های مختلف این کاخ به موزه های مردم شناسی تبدیل شده است آثار به جای مانده از مجموعه های سلطنتی دوران مختلف کتابخانه و بخش های پژوهشی و اداری در آن قرار دارد.

چغازنبیل

محوطه تاریخی چغازنبیل شهری باستانی است که در قرن سیزده پیش از میلاد توسط پادشاه عیلامی ها بنا شد. این شهر از قسمت های مختلفی چون زیگوارت حصاره ها ، دروازه ها، معابد،خانه های مسکونی، کاخ ها و سازه ی دفع آب تشکیل شده است و سه حصار بیرونی میانی و درونی دارد. بخش مقدس شهر ،زیگوارات کلمه ای اکدی که در بین النهرین و ایلام برای معابد چند طبقه ای استفاده می شده است. نیایشگاهی باستانی است که بر روی تپه ای خاکی و در ساحل رودخانه ی دز واقع شده است.زیگورات چغازنبیل نخستین ساختمان مذهبی ایران در پنج طبقه و ارتفاع 52 متر ساخته شده بود که اکنون تنها دو طبقه و نیم با ارتفاع 25 متر از آن باقی مانده است. طبقه ی پنجم مرتفع ترین طبقه را داشتند. این طبقه جایگاه قرار دادن خدای شهر شوش نیز به شمار می رفت. این بنا با خشت و آجرساخته شد و هدیه ی مردم شهر به دوتن از خدایان بزرگ عیلامی بود. بر روی دیوارهای معبد آجرهایی به خط میخی دیده می شود که همگی دارای متنی یکسان و بیانگر نام پادشاه و هدف او از ساخت این معبد است. سده های متمادی این بنا در زیر خاک . به شکل زنبیلی واژگون ، مدفون بودکه در زمان پهلوی دوم به دست رومن گیر شمن فرانسوی خاکبرداری شد.

دیوار بزرگ گرگان

دیوار بزرگ گرگان با نام های دیوار سرخ یا مارسرخ یکی از بارزترین آثارمعماری ایران سومین دیوار بلند دنیا از دیوار بزرگ چین و آلمان است. از این دیوار در متون تاریخی به نام های نظیر سد اسکندر ، سد انوشیروان، سد فیروزو قزل آلان یاد شده است.این دیوار متعلق به اواخر دوره ساسانی است. و به منظور جلوگیری از هجوم دشمنان شمالی در قرون پنجم و ششم میلادی در دو ناحیه کوهستانی و دشتی ساخته شده است. دیوار گرگان در طول مسیر خود دارای تاسیسات وابسته نظیر خندق، کوره های آجرپزی،سد، کانال های هدایت آب و زنجیره ای از قلعه ( قلعه های متصل به دیوار و قلعه ی شهرهای کوچک و بزرگ مجاور) طولانی ترین اثر معماری نظامی و استحکامات دفاعی ایران است. تمام این دیوار تقریبا از میان رفته و تنها بخش های کوچکی از آن باقی مانده است.این دیوار به لحاظ به کارگیری مصالح بومی و تولید خشت و پخت آن در کوره های آجرپزی حاشیه دیوار نسبت دیوارهای ساخته شده در گذشته از دیوارهای دفاعی کم نظیری است که معماران ایرانی ساخته اند. رنگ بیشتر آجرهای به کار رفته در ساخت دیوار متمایل به نخودی و قرمز است. دی.ار گرگان با مسیری که از شهرستان های بندر ترکمن، آق قلا، گنبد کاووس و کلاله ( ترکمن صحرا) دارد یکی از مراکز عمده گردشگری در ایران است.

آتشکده چهار طاقی نیاسر

آتشکده نیاسر یک چهار طاقی گنبدی دشت کاشان دردامنه رشته کوه کرکس در بخش نیاسر بر فرسنگ های رو به شهر نیاسر در خاور شهرستان و بربلندای 1741 متری از سطح دریا بنا شده است. در تاریخ نگاری ها آمده است که اردشیر بابکان شاهنشاه ساسانی در راه بازگشت از اصفهان و در حالی که تمام اشراف آن شهر را گشته بود و سرهای آن ها را همراه می برد. به چشمه ای در نیاسر امروزی رسید و در آن جا اتراق کرد. بعدها بر آن چشمه شهری بنا کرد و آن را نیان سر نامید. نام این شهر در دوره ای نیاسر نیز بوده است.سازه چهار تاقی گنبدی آتشکده نیاسر حدود 11 متر در 11 متر و به بلندای تقریبی 11 متر از سنگ آهک و ملامت گچ کار شده است. پلان چیلیپایی این چهار تاقی از محور تنها 11 درجه جغرافیایی به سوی شمال ناهم خوانی دارد . گمان میرود که این ناهم خوانی تعمدی باشد چرا که در بیشتر آتشکدههای ساسانی دیده میشود. همچنین جایگاه سوی شمال در باورهای زرتشتی نیز می توان آن را تایید کند. گنبد این چهار تاقی در گذشته فرو ریخته است. گرچه گمان می رود گنبدی خاکی و تخم مرغ شکل بوده است . گنبد در سال 1334 بازسازی میشود که همانند. گنبدهای دوران اسلامی است و با ساختار گنبدهای ایران باستان پیوندی ندارد.به گمان تنی از باستان شناسان در گذشته سازه چهار تاقی آتشکده گچبری هایی داشته است. امروزه تکنیک از اره نمای بیرونی و اندود گچ نمای درونی آشکار است. میتوان از تاق ضربی مازهدار میان دیوارها و دورچین کمانه در گاهها و رجچینی سنگهایشان یاد کرد. کارشناسانی را باور بر این است که در ساخت این سازه از سنگهای غار نیاسر بهره یرده شده است. جند پاره دیوار و سنگچین با درازای چندین متر در زمین این چهار تاقی دیده می شود. که جدای از خود آتشکده دستکم 3 سازه در بخش خاوری آن برشمرده می شوند. سفالینه های به دست آمده از آتشکده نیاسر با رنگهای نخودی ، سرخ نقش کنده و نقش افزوده با ریسمان و بخشهایی از کوزه و خمره هستند. سفال های رنگی لعابدار فیروزه ای و سبز و آبی و سفید نیز در این آتشکده یافت شده است.آتشکده چهار تاقی نیاسر در شمار فهرست آثار ملی ایران است. هرجند نیاسر به دلیل قرار گرفتن در دامنه های کرکس، آب و هوایی بسیار خنک تر از کاشان دارد و مقصدی تابستانی برای مسافران مرکز ایران به حساب می آید. اما بهترین زمان بازدید از نیاسر بهار و پاییز است. در اردیبهشت ماه برداشت گل محمدی و مراسم گلاب گیری را در نیاسر می توان تجربه کرد.

قلعه کنجانچم مهران

استان ایلام در غرب ایران و غرب کوهستان وحشی زاگرس با آب هوای کوهستانی و نیمه گرم و جنگل های بلوط یکی از مقاصد جذاب طبیعت گردی ایران است. اما جدا از طبیعت زیبا جاذبه های تاریخی این استان هم کتر دیده شده اند. نشانه اش قلعه های تاریخی متعددی است که هنوز پا بر جایند. از قلعه والی در شهر ایلام و قلعه پوراشرف و هزار در در شهرستان دره شهر گرفته تا پشت قلعه آبدانان و قلعه سام در شهرستان شیروان چردوال نمونه هایی از این قلعه هستند. در سال 1326 هجری قمری- یعنی دوره قاجار – به دستور غلام رضاخان والی ایلام در منطقه ایر آباد در میان تنگه ای موسوم به کنجانچم نزدیکی رودی به همین نام بنایی ساخته و گرم است این قلعه خانه زمستانی والی ایلام و خانواده اش بود در اصل مرکزی برای گرفتن عوارض و مالیات از روستائیان در این فصل نیز بوده است. این قلعه در 15 کیلومتری شمال شرق شهرستان مهران – جاده ایلام به مهران- بر سر راه کربلا قرار دارد. پلان قلعه از بیرون ساده و بدون هیچ ترینی است. دور تا دورش با دیوار محصور شده و در هر ظلع آن یک برج نگهبانی با کنگره دیده بانی قرار دارد. این قلعه دارای سه در ورودی در سه ضلع است که در ورودی اصلی در ضلع جنوب آن واقع شده است . یکی از این سه در در ضلع جنوب شرقی قلعه قرار دارد با کمی شکستگی به بیرون و طاق نمایی است که آن را تبدیل به یک ورودی زیبا کرده است. از در وارد می شوید بعد از گذشتن از هشتی و درگاه وارد حیاط مرکزی می شوید با حوض سنگی بزرگ که در وسط آن قرار دارد. اتاق ها در سه ظلع شمال جنوب و غرب قرار دارند و تودر تو هستند. اتاق ها با چهار ایوانی که دارند با حیاط مرکزی در ارتباط هستند. در کنار اتاق ها حمام نیز قرار دارد. در ظلع شمالی این بنا اتاقی قرار دارد که با سنگ مرمر تزئین شده بود اما بعد از مرمت های انجام شده دیوارهایش با کاشی رنگی تزئین شده استو چون از همه اتاق ها بزرگ تر بوده و وسط آن حوض کوچکی قرار دارد به ان شاه نشین می گویند. علاوه بر آن در ظلع شرقی نیز دیواری از یک اتاق وجود دارد که با توجه به تزئیننات گچی و گچبری محققان حدس می زنند. که این اتاق هم یا بخشی از شاه نشین بوده یا اتاق مهمان است. این اثر تاریخی در 22 تیر ماه 1397 با شماره ثبت 2743 به عنوان یکی از آثار تاریخی ایران ثبت ملی شد. هرچند مدتی متروک ماند اما بعد از مرمت و باز سازی درش روی گردشگران باز شده است.

روستای پالنگان

پالنگان روستایی در یک کیلومتری دره تنگیور در دهستان ژاورود در 55 کیلومتری اورامان و در 57 کیلومتری کامیاران در استان کردستان است. پالنگان که در شمار فهرست آثار ملی ایران جای گرفته است. نزدیک به هزار تن سرانه مردمی دارد که به گویش کردی اورامی سخن میگویند. روشن نیسن که پالنگان از واژه پلنگ یا واژه پال در گویش کردی به معنی پیشگاه و پناهگاه برگرفته شده است. پالنگان چون در دامنه کوه و در دو سوی دره جای گرفته است. خانه هایی با ساختار پلکانی و از سنگ و خشته چینی دارد. رودخانه تنگیور از میان پالنگان می گذرد و همراه با 20 چشمه در دره تنگویور روستا میکند و سرچشمهای آبی درون دره پدید آمدن آبشارهایی انجامیده است.روخانه تنگیور به رودخانه سیروان می پیوندد. در نز دیکی یک کیلومتری جنوب خاوری روستای پالنگان درون دره و کنار چشمه ها دژی به نام قلعه پالنگان جای دارد که نشانهایی از آتکده ها و پل هایی باستانی درون و بیرون آن آشکار است و به دوران مادها و پادشاهی هوخشتره باز میگردد.همچنین 7 دژدیگر نیز در پالنگان بر جای مانده است. که شاید با دژ مادری یک شهر باستانی مادی در برابر لشکرهای آشوریس بوده باشند. همچنین گورستانی به نام بومی مه حه لی مووسایا از یهودیان در دوران شاهنشاهی هخامنشی و نیز گورستانی با سنگ نوشته از سده ششم و هفتم نیز برجاست.همچون بزرگ ترین جشن سراسر ایران نوروز بزرگترین جشن مردمان پالنگان است. در این جشن همراه با موسیقی و شادپیمایی و رقص هل پرکی چراغداران و افزوزه کشی میشود. کوچ بهاری کوچروان در پالنگان به برگزاری موسیقی گریان چیله و سیاچمانه میانجامد. از بازیهای بومی پالنگان نیز میتوان اسب سواری گرزباری، غل غلان ، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک را نام برد. مردمان روستای پالنگان به تولید محصولاتی از جمله گندم، جو، کشک، روغن، عسل، گیوه، جاجیم و موج اشتغال دارند. همچنین در باغهای پالنگان میوه هایی از جمله انار توت فرنگی، هلو، زردآلو و انجیر پرورش میابد. پخت خوراکیهای همچون ماهی کبابی، آش دوینه ، آش دوغ کردها، شلمین، آش پرپوله ، ولوشه، غازینه، نیز در پالنگان رایج است.

خانه طباطبایی ها

خانه های تاریخی کاشان از معروف ترین بناهای گردشگری ایران است که در بافت قدیم این شهر واقع شده است. بناهایی که میزبان گردشگران با سلیقه های مختلف هستند و در ماه های مختلف سال به خصوص در بهار که همزمان با فصل گلاب گیری در ییلاقات کاشان است . رونق بیشتری می یابد. خانه طباطبایی های کاشان در کوی سلطان امیر احمد و در کنار آرامگاهای به همین نام واقع است . این خانه در بازه سال های 1250 تا 1255 قمری به سفارش حاج سید جعفر طباطبایی نظنزی که یک بازرگان فرش بود، به دست استاد علی مریم ساخته شده است . علی مریم همچنین معمار خانه بروجردی و سرای امین الدوله نیز بوده است . گچبری های این خانه نیز به یکی از شاگردان میرزا ابوالحسن صنیع الملک غفاری کاشانی سپرده شد. استاد صنیع الملک نقاش در بار ناصرالدین شاه قاجار بود. خانه طباطبایی ها حدود 4730 متر مربع وسعت دارد.این خانه دارای 5 درگاه 4 میانسرا و چندین باغچه با درختان انار و انجیر است . آب مورد نیاز خانه از 2 قنات دولت آبادی و نصر آبادی فراهم می شده است. پس از درگاه محور و هشتی ،میانسرای اصلی به شکل یک چهار گوش کشیده از سنگ مرمره ساخته شده است. که در آن یک آب سنگ بزرگ با 6 باغچه و درختان بلند جا دارد. پیرامون این میانسرا سازه های دیگری هم چون شاه نشین اتاق های بیرونی تابستانه و زمستانه ایوان اندرونی و پشت آن نیز خود اندرونی قرار گرفته است. اندرونی خانه طباطبایی ها ایوانی بزرگ است که 2 ایوانچه ستوندار و 2 هشتی در کنار دارد . در محور این بخش یک اندرونی پنج دری جا دارد.شاه نشین خانه طباطبایی ها اتاقی است با یک لیوان بزرگ ، تالار آینه ، چند اتاق گوشواره ،هفت در یک آسمانه بلند که آذین بند هایی همچون آینه کاری ، گچ، بری، نورگیر ، نگارگری ، مقرنس کاری، و همچنین پنجره هایی کنگره دار و شیشه رنگی و دو شیشه ای دارد. در دو سوی شاه نشین دو میانسرای کوچک و همانند به ریخت هشتی و نیم هشتی دارای آب سنگ هشت پهلو با نگار گری و کارکرد نوردهی بیشتر به تالار آینه ساخته شده است. سراهای پیرامون این هر دو بخش دو اشکوبه هستند. میانسرای کوچک خاوری پلکانی برای دسترسی به بهار خواب در اشکوب دوم و همچنین راهی به آخور دارد. جانمایی خانه طباطبایی ها 15 درجه در راستای شمالی جنوبی است . این جانمایی کارکرد در خوری برای آفتاب گیری و سایه داری در زمستان و تابستان به بخش های تابستانه و زمستانه سازه فراهم آورده است. اگر مسافر کاشان هستید علاوه بر خانه طباطبایی ها بازدید از خانه بروجردی ها، خانه عامری ها خانه منوچهری خانه تاریخی راهب را به شما پیشنهاد می کنیم البته برخی از این خانه ها مانند خانه عامری و خانه راهب تبدیل به هتل شده است و شما امکان اقامت در آن ها را هم خواهید داشت.

قلعه ایرج

در کشور ما بناهای خشتی زیادی وجود دارد که به خاطر عمر طولانی طراحی جالب توجه شان معروفند که بدون شک مشهورترین آن ها ارک بم است . اما تعدادی از این بناها کمترین گردشگران شناخته شده اند . یکی از آنها قلعه ایرج است که در استان تهران و نزدیک ورامین قرار دارد.قلعه ایرج به قلعه گبری یکی از بزرگترین بناهای خشتی ایران و دنیاست که کاربری نظامی داشته است. این قلعه در پیشوای ورامین واقع شده است. از میدان راه آهن تهران تا قلعه ایرج 53 کیلومتر فاصله است. برای رسیدن به آن کافی است. وارد بزرگراه آوینی شوید. بعد از میدان معلم بزرگراه تهران به مورامین شروع می شود. دقت کنید که باید از خروجی کمربند جنوبی قرچک از اتوبان خارج شوید. میدان حضرت ولی عصر را پشت سر می گذارید. سپس خودتان را به خیابان علیرضا فتوحی شعار می رسانید.قلعه ایرج در همین خیابان قرار گرفته است. کارشناسان قدمت قلعه ایرج را که محلی ها به آن قلعه کبری می گویند حدود 1500 سال قبل میلاد مسیح بر آورده می کنند. هرچند که تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست. بعضی از کارشناسان می گویند در دوره ی ساسانی دژ ایرج بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است . برخی دیگر به این نتیجه رسیده اند که این ایرج در دوره ی ساسانی ساخته شده و تا آخر عمر ساسانیان کاربرد نظامی داشته است.به نظر می رسد اکثریت موافقند عمر قلعه ایرج طولانی تر از ساسانیان است . تعدادی از باستان شناسان این بنا را همان دژ وارنا می دانند. که در کتاب اوستا آمده است.با توجه به این که نام فرزند فریدون، ایرج بوده بعضی نام قلعه را به پسر فریدون نسبت می دهند. دژ کبری در بالاترین محل دشت ورامین ساخته شده تا بتواند دید خوبی نسبت به اطرافش داشته باشد . کارشناسان ابعاد آن را حدود 1440 در 1280 متر اعلام کرده اند. این قلعه از خشت و گل ساخته شده و خشت های آن حدود 60 تا 25 سانتی متر هستند. دژ ایرج دروازه داشته که در حال حاضر دروازه ی اصلی پابرجاست. بین برج های نگهبانی راهروهایی برای رفت آمد و انتقال تجهیزات جنگی ساخته بودند. به نظر مرسد 800 اتاق شبیه به هم در باوری قلعه وجود داشته است . روی حصار قلعه دو برج دیده می شود که احتمالا نقش نگهبانی راداشته اند .اکنون اطراف دژ پر است از زمین های زیر کشت کشاورزی حفاظت و مراقبت خاصی از قلعه ایرج انجام نمی شود و مسیر نهایی رسیدن به آن خاکی است. کمتر گردشگری از وجود این قلعه ی باشکوه خشتی خبر دارد یا زحمت بازدید از آن را تقبل می کند. قلعه ایرج در سال 1382 به عنوان یکی از آثار ملی ثبت شده است.

شهرتاریخی یزد

شهر تاریخی یزد منطقه ای وسیع و باستانی با پیشینه ای چندین هزار ساله است که گسترده ترین اصولی ترین و بکرترین بافت تاریخی ایران و دومین بافت خشتی مسکونی دنیا به شمار می رود. وسعت یکپارچگی حفظ اصالت تاریخی استفاده از مصالح بومی و مصرف کم ترین انرژی در تولید بناهای خشتی از بارزترین ویژگی های منحصر به فرد خاص یزد که با اقلیم گرم و خشک کویر سازگار است. آثار گردشگری تاریخی طبیعی و میراث فرهنگی یزد بهترین مقاصد گردشگری ایران و جهان هستند. ساختار تاریخی شهر بادگیرها،سیستم قنات ،کوچه ها و خانه های سنتی و خشتی مناره ها و گنبدها از مهم ترین شاخصه های معماری شهر تاریخی یزد است. نزدیکی به جاده ای ابریشم وجود بناهای تاریخی آب انبارها ، حمام، بازارها، مساجد، تکیه ، زندان ، حسینیه ، عبادتگاه ها، باغ های قدیمی ، معابد، زرتشیان موزه ها و غیره از دیگر ویژگی های این شهر تاریخی به شمار می رود.

منظر باستان شناسی ساسانی فارس

منظره باستان شناسی ساسانی فارس در برگیرنده ی ارزشمند ترین آثار تاریخی معماری و شهرسازی شامل کاخ ها و قلعه ها ، غارها و نقش برجسته های مربوط به دوران ساسانی ( 224 تا 658 بعد از میلاد) است که در مناطق تاریخی فیروزآباد نیشاپور و سوستان قرار دارند. از نقاط برجسته ی هنری این منظر می توان به شیوه های ایوان سازی نخستین نمونه های گنبد سازی روی بناهای چهارگوش به کار بردن خشت و لاشه سنگ با ملات ساروج و هنر سنگ تراشی اشاره کرد.علاوه بر وجود بناهایی با سبک آثاری از الگوها و ساختارهای مربوط به دوران هخامنشی اشکانی و همچنین سبک رومی مه تاثیر بسزایی بر معماری و سبک های هنری عصر اسلامی داشته اند نیز در این مجموعه مشهود است.

مناظر باستان شناسی فارس شامل:

شهر باستاتی نیشابور

از قدیمی ترین شهرهای باستانی ایران که در شمال غربی شهر کازرون قرار دارد. آثار به جای مانده از این شهر دارای طراحی مهندسی منحصر به فردی است . این شهر تا قرن هفتم هجری قمری آباد و مسکونی بوده و پس از ویران شده است.

غار شاپور

در 4 کیلومتری شهر نیشابور در انتهای تنگ چوگان قرار دارد. در دهانه ی غار که حدودا30 متر است. مجسمه ی ایستاده و غول پیکری از شاپور ساسانی به طول تقریبی 7 متر قرار دارد. این مجسمه تنها مجسمه ی باقی مانده از دوران باستان است.

کاخ ساسانی سروستان

کاخ ساسانی سروستان که شامل دو چهار تاقی بزرگ است. به عنوان یکی از سایت های محور ساسانی فارس در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. در نزد مردم محلی نام این چهار تاقی ها قصر ساسان یا چهارتاق هستند . اما کاخ سروستان نامی است که در گسترده بین المللی به این سازه کهن داده می شود همانگونه که یادشد کاخ سروستان سازه ای چهارتاقی است که یاد آور معماری آتشکده ها در دوره پیش از اسلام در ایران است. بسیاری از کارشناسان تاریخ ساخت کاخ سروستان را تا دوران پادشاهی لهرام گور پیش می برند. البته تلاش های مهرنرسی را نیز نباید در این خصوص نادیده گرفت . از آن پس کاخ سروستان تبدیل به مرکزی برای برگزاری آداب و مناسک دینی ساسانیان شد. علاوه بر پژوهش های صورت گرفته امروزی گرفته امروزی در منابع تاریخی نیز جرئیاتی در خصوص کاخ سروستان به چشم می خورد. در کتاب المسالک و المملک سروستان را یکی از روستاهای اطراف شهر استخر می دانند. شرح کاخ نیز چنین آمده است. بنایی عظیم با مصالحی از سنگ و گچ و مشتمل بر گنبدهای تالار ستون دار چند ایوان اتاق ها و راهرو های متعدد.چشم انداز اصلی بنا را می توان از ظلع جنوبی آن دید. این ضلع از کاخ سروستان شامل ایوان مرکزی و دو ایوان کوچک تر در اطراف آن است گفتنی ایوان مرکزی به تالار بزرگی متصل است که تالار اصلی کاخ به شمار می رود و بعد از آن چهار حیاط قرار دارند. اما در سمت شمالی کاخ نیز ایوانی قرار دارد که به وسیله چند پله به حیاط پیرامون متصل است. گنبدهای کاخ برافراشته باقی مانده اند گوشواره هایی را برای تقویت خود دارند. همچنین ستون هایی نیز استقامت سقف را تاکنون تقویت کرده اند. همه این ها نشان از اهمیت کاخ برای ساسانیان و همچنین علم و هنر متعالی ساسانی در معماری دارد. ناگفته نماند که تکنیک پیشرفته ساخت کاخ سروستان باعث شده تابرخی کارشناسان ساخت آن را یکی از نخستین جلوه های دستیابی به سبک کوتیک بدانند. که در اروپا نمونه های زیادی از آن را می توان دید.آندره گدار معمار فرانسوی کاخ سروستان را بسیار شبیه به کاخ فیروز آباد اما با وسعتی بسیار توصیف می کند. مصالح به کار رفته در این کاخ شامل سنگ و گچ است. کاخ ساسانی سروستان در مسیر شیراز به فسا و در جنوب شهرستان سروستان قرار دارد و جاده دسترسی آن بسیار مناسب است و با تابلوهای راهنما مشخص شده است.

شهر باستانی اردشیر خوره 

شهر باستانی کور ( اردشیر خوره یا فیروز آباد قدیم ) در شهرستان فیروز آباد در اوایل قرن سوم میلادی به دستور اردشیر بابکان بنا شد. این شهر اولین شهر با الگوی دایره در ایران و یکی از نخستین شهرهای دایره ای در جهان است که بناهای حکومتی و محل اقامت درباریان در آن قرار داشته است.

کاخ اردشیر بابکان 

یکی از کاخ های ییلاقی سده ی 30 میلادی در دوران آخرین پادشاه اشکانی واقع در فیروز آباد است که به دستور اردشیر بابکان ( بنبانگذار سلسله ی ساسانی) بنا شد. این کاخ از سنگ پاره و ملات گچ ساخته شده است که گچ بری و تزئینات بسیار شکوهمندی در تالار ها و چهار ساختمان عظیم گنبدی شکل خود ( در قسمت شرقی کاخ) دارد. کاخ اردشیر را به دلیل قرار گرفتن در کنار چشمه ی آبی به نام قمپ آتشکده آتشکده نیز نامیده اند.

قلعه دختر

در 6 کیلومتری جاده ی فیروز آباد به شیراز در دامنه ی کوهی مشرف به جاده واقع شده است. برخی احتمالات حاکی از آن است که این قلعه در اواخر دوران اشکانیان به دست اردشیر ساسانی بنا شده است. این بنای تاریخی آثاری به جامانده از قلعه ی بزرگی است که از سنگ و ساروج در سه طبقه با پله های پیچ در پیچ اتاق های گنبددار تالار و یک صحن گسترده ساخته شده است. نقش برجسته ی دیهیم گذاری  سنگ نگاره ی پادشاهی اردشیر در فیروزآباد بیانگر صحنه ی اعطای حلقه ی پادشاهی از سوی اهورامزدا به اردشیر است که روی محراب آتش رخ می دهد. سنگ تراشی این نقش برجسته از سبک اشکانی بسیار فاصله گرفته و به الگوی رایج در هنر هخامنشیان گرایش دارد.

نقش برجسته ی پیروزی اردشیر بر اردوان

بزرگ ترین سنگ نگاره ی باقی مانده در ایران به طول هجده متر و ارتفاع تقریبی چهارمتر است که در شهرستان فیروز آباد و اطراف رودخانه ی فیروز آباد بر فراز صخره ای واقع شده است این نقش برجسته بیانگر پیروزی اردشیر بابکان بر اردوان پنجم آخرین شاه اشکانی در سال 224 است.

رختشویخانه

بنای رختشوی خانه زنجان در سال 1307 هجری شمسی به دستور رئیس بلدیه علی اکبر توفیقی ( شهردار وقت زنجان) به دست دو برادر به نام های مشهدی اکبر معمار و مشهدی اسماعیل بنا به شیوه ی معماری اواخر دوره ی قاجار و اوایل دوره ی پهلوی ساخته شده است. از نظر عملکرد در هیچ یک از نقاط شهری و روستایی ایران مجموعه ای با این کارکرد شناسایی نشده است. دلیل اصلی ساخت بنا ایجاد مکانی مناسب سرپوشیده و امن برای زنان شهر جهت شستشوی رخت و ظروف بوده است فضاهای این مجموعه به دو بخش مدیریت رختشوی خانه شامل حیات و قسمت مسکونی و فضای اصلی شستشوی رخت که خود دارای چهار قسمت است تقسیم می شود.این بنای تاریخی عام المنفعه در نوع خود در سطح کشور منحصر به فرد بوده و از سال 1377 به عنوان موزه ی شناسی استان زنجان مورد بازدید گردشگران علاقمندان قرار گرفته است.

تخت جمشید ( پرسپولیس، پارسه، پرسه پولیس)

تخت جمشید ( پرسپولیس ، پارسه، پرسه پولیس) ، مجموعه ای عظیم از کاخ ها دروازه ها ، آرامگاه های پادشاهان، نقش برجسته ها و پلکان های با شکوهی است که در دامنه ی غربی کوه رحمت بنا شده است. ساخت این مجموعه در سال 512 قبل از میلاد آغاز و 150 سال به طول انجامید. این شهر باستانی در دوران فرمانروایی داریوش اول ، خشایارشاه اول به عنوان پایتخت با شکوه و تشریفاتی هخامنشیان بر روی سکو یی بالاتر از سطح جلگه ی مردوشت ساخته شد. سبک معماری هخامنشی شامل نوعی از تلفیق و ابداع است که تخت جمشید به عنوان یکی از نشانه های مهم آن از شاهکارهای هنر و معماری جهان باستان محسوب می شود.کاخ های این مجموعه از قسمت های مهمی نظیر پلکان ورودی دروازه ی ملل کاخ آپادانا ( کاخ بارعام سلطنتی) کاخ تچرا ( کاخ اختصاصی پادشاه ) کاخ هدیش کاخ سه دروازه ، کاخ ستون، دروازه ی ناتمام و آرامگاه هایی در قسمت شرقی ساخته شده است . باستان شناسان کارکردهای خاصی را برای تخت جمشید برشمرده اند از قبیل مقر و استراحتگاهی موقت ، محل برگزاری آیین نوروزی و جشن های بهاری رصد خانه ای جهت انجام مطالعات نجومی محل گردهمایی و شورا و پارلمان رصدخانه ای جهت برگزاری انجام مراسم مذهبی و همچنین به عنوان یک زیگورات که بر گرفته از معماری زیگورات های میان رودان است. در این مجموعه سنگ های اهکی با رنگ های مختلف بدون استفاده از ملات و با استفاده از بست های فلزی در کنار یکدیگر قرار گرفته اند. در ساخت مجموعه ی عظیم تخت جمشید افراد بی شماری حضور که علاوه بر دریافت حقوق از مزایای بیمه کارگری نیز بهرمند بودند. تخت جمشید در سال 331 پیش از میلاد توسط اسکندر مقدونی به آتش کشیده شد و بخش اعظم آن از میان رفت.

محله فهادان یزد

بی گمان شهر یزد گنجینه ارزشمند و تمام ناشدنی معماری درایران است. ثبت شهر یزد به عنوان نخستین شهر تاریخی ایران و یکی از نخستین شهرهای خشتی جهان در فهرست میراث جهانی یونسکو نشان دهنده این موضوع است که بافت شهری قسمت قدیمی شهر یزد تا چه حد دارای ارزش های قراوان معماری و زیبایی شناختی است. اما جدای از این عناوین پرطمطراق آنچه باعث می شود که در کوچه پس کوچه های تنگ و پیچ در پیچ بافت تاریخی این شهر دوست داشتنی حسی دوست داشتنی و ناب در جان و روان هر آدمی جاری شود. هویت تاریخی و اصالت معماری است که خوشبختانه تا امروز کمترین مداخله ای در جهت تغییر و دگرگونی آن صورت پذیرفته است. یکی از مراحل شهر یزد محاه فهادان است . شاید باید اینطور گفت که فهادان به عنوان قدیمی ارین محله یزد و دارای خاص ترین سبک معماری در این شهراست آن بخش از شهر که امروزه به آن محله فهادان می گویند در مجاورت محله هایی چون شاه ابولقاسم بازار نو ، مال میر و کوشک نوواقع گردیده است . گفتنی است این محله در فهرست اماکن ثبت شده میراث ملی قرار دارد. در منابع مختلف وجه تسمیه نام محله را کلمه فهد به معنی دانایی دانسته اند و بر این عقیده اند که این محله از آن روی فهادان نام گرفت چرا که محل زندگی بزرگان متمولین و افراد طبقه اشراف یزد در دوره های تاریخی مختلف بوده است. در حقیقت فهادان نام دیگری هم دارد که البته امروزه چندان رایج نیست یوزداران به این خاطر در قرن هشتم هجری قمری به این محله یوزدران می گویند. که عزرالدین لنگر از اتابکان یزد که در این محله زندگی می کرده علاقه خاصی به نگهداری یوز پلنگ ایرانی داشته است و در همین محله از یوزهای زیادی نگهداری می کرده است. گرچه عمده مورخین و باستان شناسان فهادان را قدیمی ترین محله یزد می دانند و آثاری مرتبط با دوره ساسانی در آن یافت شده است اما شکل گیری محله با شکل و شمایلی که امروزه از آن باقی مانده در اوایل قرن پنجم هجری قمری و عهد کاکویه آغاز شده است. اگر چه به خودی خود قدم زدن و را رفتن در میان کوچه های تاریخی این محله زیبا شاید خوبی برای رفتن به محله فهادان باشد. اما خوشبختانه زندگی جاری ساکنین این محله قدیمی حس و حال خوبی به آن داده است.مرمت و حفظ اجزای مختلف این بافت هم به منظور افزایش کیفیت زندگی ساکنین و فعال سازی ظرفیت های اجتماعی و اقتصادی این محله و هم به خاطر ارزش تاریخی و ذاتی بناهای واقع در محدوده محله به صورت مستمر سالهاست که در دستور کار شهرداری یزد قرار دارد و این باعث دلگرمی است. محله فهادان به تنهایی بخش عظیمی از آثار مهم و دیدنی یزد در دل خود جای داده است که می شود به کارونسرای فهادان حسینه فهادان مسجد فهدان بقعه دوازده امام ، مدرسه ضیاییه یا زندان اسکندر و غیره اشاره کرد. چیزی را نباید در این محله گردی فراموش کنید خانه های تاریخی واقع در این محله است که بازسازی شده و با کاربری های مختلفی چون رستوران ، هتل ، اقامتگاه یا گالری در معرض دید قرار گرفته است. حتی پیشنهاد می کنم که اگر قصد اقامت در شهر یزد را دارید سراغ یکی از چندین اقامتگاه واقع در این جخانه های تاریخی بروید تا علاوه بر قیمت اقتصادی بتوانید تجربه زندگی در یک خانه تاریخی آن هم در قدیمی ترین محله یزد را داشته باشید. اگر خوب به اطرافتان توجه کنید آب انبار بازارچه و کارگاه های سنتی زیادی را می بینید که حکایت از اهمیت و کانونی بودن این محله دارد. البته امروزه هم رستوران ها کافی شاپ ها ، گالری ها و فروشگاهای صنایع دستی فراوانی در داخل بافت محله فهادان خود نمایی می کنند و فهادان را به قلب تپنده گردشگری یزد تبدیل کرده اند.

مجموعه نارنجستان قوام شیراز

شیراز همواره به باغ های زیبا و با صفایش معروف بوده است به خصوص در فصل بهار و ماه اردیبهشت که عطر بهار نارنج فضای شهر را پر می کند . اگر در بهار به شیراز سفر کردید بازدید از مجموعه باغ نارنجستان قوام را حتما در برنامه های خود قرار دهید تا از عطر بهار نارنج مدهوش شوید. باغ و عمارت نارنجستان قوام متعلق به خاندان قوام یکی از خانواده های با نفوذ در دربار قاجار بوده است . این خاندان نسیول ساخت و بازسازی برخی از دیگر ساختمانهای شهر شیراز نیز بوده اند. که اکنون به جاذبه های گردشگری شهر تبدیل شده است. مجموعه نارنجستان قوام از بخش های مختلفی تشکیل شده است . عمارت اصلی که در شمال باغ واقع شده با تزئینات تماشایی اش جز زیباترین بخش های مجموعه نارنجستان قوام است. ایوان بزرگی که در مقابل این عمارت جای گرفته جذابیت آن را دو چندان کرده است . عمارت اصلی مجموعه نارنجستان قوام با هنرمندی تزئین شده و در آن می توان تزئیناتی مثل نقاشی، گچ بری، حجاری، کاشیکاری و آیینه کاری را مشاهده کرد.فضای باغ و حوض بزرگی که در آن قرار دارد از دیگر بخش های جذاب مجموعه نارنجستان قوام است. عطر درخت های نارنج در بهار و شکوه نخل های کهنسال این باغ را به یکی از زیباترین باغ های شیراز تبدیل کرده است. موزه ای نیز در مجموعه نارنجستان قوام وجود دارد. در این موزه آثار باستانی مختلفی مانند ظروف ، تابلو و سکه های قدیمی مشاهده هستند. آرتورم آبراهام پوپ ایران شناس آمریکایی در شکل گیری این موزه نقش مهمی داشته و بسیاری از اشیا قرار گرفته در موزه نارنجستان قوام از طرف او به موزه اهدا شده است. مجموعه نارنجستان قوام گسترده ای بزرگی را در بر می گیرد و بناهای مختلفی را در خود جای داده است. حمام گچینه، حسینه قوام ، مکتب خانه قوام ، دیوان خانه قوام یا همان نارنجستان، اندرونی قوام یا خانه زینت الملوک که منزل زینت الملوک، دختر قوام الملک چهارم بوده است. تنها یک کوچه با یکیگر فاصله دارند . با یک راه زیر زمینی به هم مربوط هستند که قابل استفاده نیست و دسترسی به خانه زینت الملوک از طریق درب کوچه امکان پذیر است.این مجموعه در خیابان لطفعلی خان زند قرار دارد و مسجد نصیر الملک یا به قول خارجی ها مسجد صورتی نیز در نزدیکی این مجموعه از دیدنی های شیراز است که حتما باید وقت بگذارید.

باغ پهلوان پور

درست است که نام استان یزد با کویر گره خورده اما به واسطه وجود قنات های متعدد باغ های زیادی در آن پیدا می شود که برخی از آن ها به ثبت جهانی هم رسیده اند. باغ پهلوان پور در مهریز یکی از این باغ های ایرانی ثبت جهانی است. باغ پهلوان پور در شهر مهریز شهرک زراعین و محله ی مزویر آباد واقع شده است. عمارت و باغ پهلوان پور در دوره ای زندیه شکل گرفته و در زمان قاجار بازسازی شده است . البته در زمان مرمت آن تلاش کرده اند ویژگی های معماری زندیه را در نظر بگیرند و در این موفق هم شده اند . مالک باغ حسن ملارضا بوده و پس از او به دختر و دامادش علی پهلوان رسیده که تاجر یزدی بود و بعد باغ به نام پهلوان پور معروف شد. این مجموعه شامل کوشک حیاط مرکزی و باغ است و اکنون کاربری هتل پیدا کرده است . این مجموعه از نظر معماری باغ ایرانی اهمیت ویژه ای دارد و تغییر سبک در ساخت باغ ایرانی را به خوبی نشان می دهد. برج کاهدان و اصطبل در بخش ورودی باغ پهلوان پور دیده می شود. اما آن چه توجه شما را به خودش جلب می کند. نهر روان پای چناره های تنومند باغ است که صدای دل انگیزش فضا را پر می کند. نهر از میان دو ردیف درخت چنار کهنسال می گذرد. و منظره ی جذابی به وجود آورده است البته در این باغ درخت میوه هم پیدا می شود مانند خرمالو ، انار و بادام.آب این نهر از قنات حسن آباد سرچشمه گرفته است.باغ پهلوان پور این مزیت را دارد که آب قنات حسن آباد بدون این که از باغ دیگری هم بگذرد از آن عبور می کند. البته آب قنات های شاه حسینی و مزویرآباد هم از این باغ سرد در می آورند. اگر مسیر اصلی باغ را تا انتها بروید. به کوشک یا شربت خانه می رسید که این عمارت با معماری چشمگیرش در دوره ی قاجار ساخته شده است. کوشک دو و نیم طبقه دارد و در آن تالار حوض خانه و اتاق گوشواره طراحی کرده اند. گذشته از سبک معماری گذرآب قناعت حسن آباد از وسط کوشک بر جذابیت آن افزوده است. زمستان خانه بنای دیگر بنای این باغ است که مدتی بعد و در دوره ی پهلوی اول ساخته شده است. زمستان خانه یک طبقه است و همان گونه که از نامش پیداست برای اقامت زمستانی مناسب بوده است. بنای بخش شمالی باغ به محل زندگی خدمتکاران اختصاص داشته اما اکنون دیگر خبری از خدمتکار نیست و این فضا به هتل باغ پهلوان پور تبدیل شده است.

صاحبان هتل امکاناتی برای ورزش و سرگرمی در محوطه ی باغ در نظر گرفته اند. مانند فوتبال دستی، زمین فوتبال ساحلی و والیبال ساحلی، اتاق ها هم امکانات رفاهی مدرنی دارند که کیفیت این هتل را افزایش داده اند. باغ پهلوان پور در سال 1381 ثبت ملی شد و در 2011 در فهرست جهانی یونسکو جا گرفت.

پاسارگاد

مجموعه ی پاسارگاد محوطه ای باستانی و گسترده ای عظیم از سازه های برجای مانده دوران اولیه ی پایتخت هخامنشیان ( سده ی ششم قبل از میلاد ) در ایران است که در دشت رودخانه ی پلوار واقع شده است. این مجموعه به دستور کوروش کبیر ساخته شد. پاسارگاد از لحاظ تاریخی به سه دوره تعلق دارد: آثار پیش از تاریخ و پیش از دوران هخامنشی آثار دوره ی هخامنشی که در برگیرنده ی کاخ اختصاصی کوروش کاخ پذیرایی یا بارعام کوروش کاخ دروازه یا کاخ شرقی با نقش برجسته ای انسان بالدار صفه ی سنگی معروف به تخت مادر سلیمان ساختار دفاعی تل تخت باغ پادشاهی پاسارگاد آب نماهای کاخ شاهی حوضچه های سنگی ویرانه ی برج سنگی بنای موسوم به زندان دژ پاسارگاد، آتشگده ی پاسارگاد و محوطه ی مقدس و آرامگاه کوروش ( شاخص ترین بخش این مجموعه) است و آثار بعد از اسلام که شامل مسجد اتابکان ، کتیبه و محراب کنده شده در اتاق آرامگاه کوروش بنای اسلامی به نام مدرسه یا کاروانسرای مظفری در صد متری شمال آرامگاه کوروش است . تنگه ی بلاغی و موزه ی پاسارگاد نیز از دیگر بخش های این مجموعه به شمار می روند. مجموعه ی باستانی پاسارگاد که با مصالحی نظیر سنگ آجر ، خشت خام و چوب ساخته شده است اولین مرحله ی شکوفایی و تکامل هنرهای معماری ، پیگیر تراشی رنگ آمیزی و شبیه سازی در دوره ی هخامنشی است که الگویی برای تخت جمشید و گواهی استثنایی از تمدن ایرانی به شمار می رود.

پل شاه عباس کرج

با ورود به شهر کرج از سمت خاوری پلی تاریخی به چشم می آید که به نام های پل دختر پل سلیمانیه ، پل شاه عباسی و پل خاتون شناخته می شود . ساخت پل دختر کرج به دوران سلجوقیان می رسد . این پل که در کنار ساختمان صمصام جای دارد یادگاری برجای مانده از سده های پنجم و ششم بر سر راه ری به قزوین است. پل شاه عباسی سپس در دوران صفوی بازسازی میشود پس از آن نیز در سال 1388 خورشیدی این پل که از فرسودگی و نمزدگی و باران سازنده دلیچای البرز در رنج بود یک بار دیگر بازسازی می شود. این بار بازسازی به این گونه بود که گذر روی پل سنگفرش شده 2 جان پناه در دوسوی پل جاسازی شده و 2 پلکان در گاهی نیز برای آن فراهم میشود پل دختر کرج امروزه در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد.در ازاری پل دختر نزدیک به 61 متر است و بیش از 7 متر پهنا دارد . از زیر پل آبی که از سوی کوه های البرز و چالوس به شهر کرج می رسد. می گذرد . و به سوی جنوب تا مرد آباد و ماهدشت کرج می رود.سازه بنیادین پل ساختاری پلکانی دارد. پایه میانی پل ستبر است که در آن 2 اشکوب 4 دهانه بزرگ و کوچک ساخته شده است.این ساختار توانسته بار سنگین سازه پل را که در گذر تاریخ به پایه ها فشار می آورد سبک کند. و خمچنین فشار آب در هنگام شورش رودخانه را تا جایی که بشود کاهش دهد.دو دهانه بزرگتر دارای تاقهایی با کمان نیم گرد است . دو دهانه اشکوب بالا جناغی است دو دهانه بالایی با راهرو و پلکان به دو دهانه زیرین و کناری پیوند دارد . این راهروها برای جایگیری مسافران نیز فراهم شده است. ستون های کناری پل دختر کرج از سنگ و ساروج بر فرسنگها و شیب دو سوی رودخانه جای گرفته است و تنه آجرین پل را بر دوش دارد. همچنین از ساختار آجر در ساخت دو لایه از دهانه بزرگ تر نیز بهره برده شده است. این پل در ابتدای جاده کرج به چالوس پس از خروج از اتوبان تهعران کرج و با عبور از میدان حافظ بر روی رودخانه کرج قابل بازدید است.

جنگل های هیرکانی

جنگل های هیرکانی توده منحصر به فرد جنگلی در ساحل جنوبی دریای خزر مربوط به دوره تریاس بازمانده دوران سوم شناسی و عصر یخبندان است که به دلیل اقلیم و شرایط معتدل حاشیه دریای خزر تاکنون پابرجا بوده و به عنوان دومین اثر بزرگ طبیعی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است.جنگل های هیرکانی در بخشهای از 5 استان سمنان، گلستان، گیلان، مازندران، و خراسان شمالی با 1.9 میلیون هکتار وسعت از آستارا در شمال استان گیلان تا گلی داغ در شرق استان گلستان به طول تقریبی 800 کیلومتر و عرض 20 تا 70 کیلومتر گسترده شده است. این منطقه شامل گونه های بومی و باستانی ، پوشش گیاهی و تنوع زیستی با کمیابترین گونه های جنگلی شامل گونهای درختی و درختچهای گون های بومی اندمیک درختی و گونه های جانوری نظیر پلنگ خرس کل و بز ، مرال، گونهای از پرندگان است.جنگل های هیرکانی در 15 نقطه نظیر پارک ملی گلستان ، جنگل ابر ، جهان نما، بولا ، جنگل الیمستان ، جنگل واز، حوزه کجور نوشهر، منطقه حفاظت شده لیسار با تنوع گیاهی و جانوری ارزشمندی واقع شده است.

آبشار آسیاب خرابه

آسیاب خرابه که به گویش آذری خارابا دییرمان نیز خوانده میشود. در استان آذربایجان شرفی بر سررا مرند به جلفا آن سوی گذرگاه پل راه آهن جلفا به نخجوان در 5 کیلومتری روستای مینجان آباد و نزدیکی روستای الوان در نزدیکی مرز ایران و جمهوری آذربایجان و در کرانه رود ارس است. آسیاب خرابه نامی است که برچشمه آبشار رودخانه و جاده های در این سرزمین نهاده شده است . رود خانه آسیاب خرابه خود سامانه ای زهکشی شده است که از رود بزرگ ارس سیراب میشود. آسیاب خرابه روزگاری آسیایی بوده است که امروزه رها و ویران شده است. بلندی آسیاب 10 متر و گسترهی آن 200 متر است . از کوه کیامکی چشمهای روان است که بر پیرامون در ختان انجیر روییده اند.چکاد کیامکی بیش از 3400 متر بلندا دارد و در پیرامونش دره خور خور و مرزه دره و دره کلریز خفته اند .آسیاب خرابه و کوه کیامکی هردوبخهش هایی از پارک زمین شناختی ارس هستند.چشمه آسیاب خرابه آبشخوری است که آبشارهای بسیاری را درآسیاب خرابه سیراب میکند و به درهای سرازیر میشود. دیواره های و خرسنگ های کوه در راست جای دره از خزه ها و گیاهان آبزی سبز پوشیده و زمردین است . دیولره های سنگی و در ختان و آبریزها بیننده چشم آشنا را به نگارگری های ایرانی میبرد که در کالبد این سرزمین جانی دوباره یافته و به جنبش در آمده اند.به کوشش سازمان گردشگری این آسیاب بازسازی شده و به گونه ای نمادین کار کرده و گندمی آرد میکند که از این آرد فر آورده هایی چند نیز فراهم شده و در دسترس خریدران گذاشته میشود.

جواهر ده

جواهر ده روستایی در اراتنفاعات استان مازندران است که تنها 27 کیلومتر از رامسر فاصله دارد. در ماه های سرد سال روستا تقریبا خالی از سکنه است اما با آغاز بهار علاوه بر جمعیت ساکن در این روستا گردشگران بسیاری نیز به دین آن می روند.به نظرمی رسد نام این روستا جئوروده بوده باشد که در گویش محلی به معنی ده یا روستای بالادست است. این نام بعدها به جواهر ده تغییر کرد.روستای جواهر ده از 12 محله تشکیل شده است.جولاخیل بزرگ ترین محله ده و بعد از آن اوشیان سر ، سید محله ، برشی محله ، آموسی خیل ، صیقل محله، چاک دشت، سراب یا کربلا بنه رمک محله ، تنگدره، فتوک محله، کهنه تنگدره، و شل محله از دیگر بخش های آن به شمار می روند.اهالی جواهر ده به کار دامداری ، کشاورزی و باغداری اشتغال دارند. همچنین تولید صنایع دستی از جمله نمد مالی ، سفال ، آهنگری و مسگری نیز در روستا رواج دارد.انواع ترشی های خانگی دست بافته های بانوان و همچنین نان محلی از جمله سوغات این روستا به شمار می روند.گفتنی است مردم روستا هنوز به آیین های کهن پایبند هستند. و مراسمی سنتی و بومی از جمله گلکار و تیرهماه سیزده شو در آن برگزار می شود . همچنین گاهشماری اهالی منطقه نیز بر مبنای تقویم گالشی انجام می شود. در روستای جواهر ده و اطراف آن چشمه های آب متعددی وجود دارد که آب آشامیدنی روستا را تامین می کنند.. از جمله این چشمه ها می توان از سلیمان برشی و کوه کین نام برد.تنها را ارتباطی جواهر ده رامسر منتهی می شود و از کوهستان با قزوین دنیز مرتبط است و برخی از کوهنوردان با گذر از البرز خود را به این روستا می رسانند. در دور و اطراف جواهر ده آبشارهای دائمی و فصلی جاری است. همچنین پارک جنگلی صفارود در کیلومتر 9 جاده جواهر ده قرار دارد. علاوه بر جاذبه ها و چشم اندازهای طبیعی روستا می توان از مسجد آدینه جواهر ده به عنوان یک اثر تاریخی نام برد. این مسجد که در ابتدا معبد و آتشکده ای برای ادیان پیش از اسلام از جمله زرتشتیان و مهرپرستان بود. به محلی برای پرستش الهه میترا اختصاص داشت. بنای مسجد هم در مکان همان آتشکده و با معماری از گل و چوب و بدون ستون به شیوه معماری قدیم خطه شمال در این مکان ایجاد شد.

موزه تاریخ شهر آمل

موزه تاریخ شهر آمل در خیابان امام رضا (ع) در جهت شرقی رودخانه هراز جنب پل دوازده چشمه و پل معلق واقع شده است. این ساختمان در سال 1315 با عنوان اداره مالیه شهرستان آمل تاسیس گردید و تا سال 1387 با همین عنوان ( دارایی) استفاده میشد.این بنا در تاریخ یاد شده با کاربری فرهنگی در اختیار اداره کا میراث فرهنگی مازندران قرار گرفته و پس از مرمت و احیا درسال 1389 به عنوان موزه تاریخ آمل افتتاح گردید. بنا در سال 1358 با شماره 1525 در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید. موزه تاریخ شهر آمل در دو طبقه شانل طبقه اول مردم شناسی و طبقه دوم یاستان شناسی ساماندهی شده است.

کاخ کلات قصر خورشید

کاخ کلات معروف به قصر خورشید یکی از زیباترین برج مقبره های نیم تمام است که در ابتدا مقبره ای به عصر ایلخانی بوده است . بنای کنونی در دوران افشاریه بر شالوده بنای قدیمی ساخته شده است. این کاخ در میان باغی بزرگ به شیوه باغ های ایرانی در سه طبقه زیرزمین همکف و بالای همکف با تلفیقی از معماری ایران و هندوستان بنا گردید. کاخ خورشید محل اقامت و نگهداری جواهرات و غنایم جنگی حاصل از جهانگشایی های نادر شاه افشار بوده است که هم اکنون بخشی از آن به موزه تبدیل شده است . در حال حاضر این عمارت شامل سردابه ای متشکل از هشت فضای بهم پیوسته پیرامون آن و فضای آرامگاهی بر روی سکویی هشت ظلعی روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم و ایوانچه ها ، اتاقک ها ،و ورودی هایی در اضلاع هشتگانه است که به سالن اصلی کاخ منتهی می شود. در وسط این بنای هشت ظلعی از سطح پشت بام برجی استوانه ای در دو طبقه وجود دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده است. نمای ساختمان با سنگ قهوه ای خوش رنگ تزئینات حجاری بر روی دیوارهای نمای ساختمان با سنگ قهوه ای خوش رنگ تزیینات حجاری بر روی دیوارهای بیرونی نظیر نقوش گلدان با شاخ و برگ افشان میوه های غیر بومی ، گرمسیری پرندگان متعدد و نیز تزئینات نقاشی ، گچ بری و طلا کاری فراوان درون کاخ ساخته شده است. البته زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است.

خانه تاریخی جاجرمی ها

خانه جاجرمی ها واقع در خیابان طلالقانی شرقی کوچه جاجرمی شهربجنورد از بناهای اواخر دوره قاجاریه است که به استناد کتیبه موجود در سال 1325 هجری قمری به دست استاد غلامرضا بنا یزدی ساخته شده است.این بنای کوچک و زیبا با پلان مربع و حدود 600 متر مربع مساحت نمونه ارزشمندی از معماری سنتی نوع حیاط مرکزی است درهای چوبی و همه پنچره ها و نورگیرها رو به حیاط باز می شوند. ورودی حسینیه از طریق یک هشتی به حیاط مرکزی متصل شده که با دو رشته پلکان در گوشه های شمال شرقی جنوب غربی به مهتابی های طبقه بالا راه می یابد. قسمت فوقانی دیوار شرقی یک افریز تزیینی با کتیبه به خط نستعلیق دارد که در آن گزیده ای از ترکیب بند مشهور محتشم کاشانی در مرثیه شهدای کربلا( باز این شورش است ) گچبری شده است . این مکان امروزه به خانه صنایع دستی استان تبدیل شده است و در آن انواع صنایع دستی استان تولید و عرضه می شوند.

کاخ خسرو

در حاشیه شمالی شهر کنونی قصر شیرین و در نزدیکی آتشگده چهارقابی ویرانه هایی قصر خسرو پرویز دیده می شود.این بنا بر روی مصطبه ای به ارتفاع 8 متر ایجاد شده است. این بنا در جهت شرقی – غربی به ابعاد 98*285 متر ساخته شده که راه ورود به داخل بنا از طریق پلکان دو طرفه ای بوده است. در قسمت شرقی بنا تالار ستون مستطیل شکل وجود داردکه سقف آن به وسیله تاق های آجری پوشش داده شده است. در پشت تالار اتاق گنبد دار بزرگی ساخته شده که راه ورود به آن از طریق درگاهی است که در قسمت غربی تالار ایجاد شده است . در دو طرف شمال و جنوب گنبد دار اتاق های مستطیل شکلی وجود دارد که از طریق اتاق گنبد دار قابل دسترسی بوده اند. همچنین در پشت اتاق گنبددار حیاطی مربع شکل با رواق ستون دار قرار دارد. که ابعاد آن 27*27 متر می باشد . دور اطراف این حیاط ستون دار را اتاق های متعددی فرا گرفته است. در قسمت غربی حیاط نیز ایوانی ساخته شده است از طریق درگاهی به حیاط دیگر کاخ منتهی می شود. در اطراف این حیاط ها نیز مجموعه اتاق ها و اصطبل قرار گرفته است. در قسمت شمالی تراس چندین خانه به صورت یک مجموعه وجود دارد. خانه هایی که درقسمت مرکزی عمارت قرار دارند. احتمالا حرم پادشاه را شکل می دهند. و خانه های واقع در بیرون ساختمان مکانی برای پذیرایی میهمانان بوده است.

عمارت صمیمی رام هرمز

رامهرمز یکی از شهرهای استان خوزستان است که حدود 100 کیلومتر با مرکز استان فاصله دارد. این شهر قدمتی دیرین دارد و در دوره ی ساسانی رونق فراوانی داشته است. عمارت صمیمی رامهرمز یکی از آثار به جامانده از دوره قاجار است که معماری چشمگیری دارد. باغ و عمارت صمیمی رامهرمز در خیابان امت و محله قرار گرفته و به عمارت کیمه هم معروف است . میان اهواز تا این عمارت حدود 1 ساعت و 20 دقیقه فاصله است.این بنا که ثبت ملی شده به باغ سپهدار نیز شهرت دارد چراکه سازنده ی آن ایر حسین خان سپهدار یکی از ایران دوره ی مظفر الدین قاجار بوده است. البته که عمر او پیش از آن فرصت زندگی در این خانه را داشته باشد به پایان رسیده سپس این عمارت به نام محمد صمیمی معروف شد. مساحت عمارت صمیمی 16500 متر مربع است. معماری آن از باغ فرنگی الهام گرفته است و دلیلش می تواند زندگی امیر حسین دسپهدار در اروپا شد اما به همان اندازه ویژگی های معماری ایرانی را نیز دارد. از چند پله که بالا برویم به ایوانی پا می گذاریم که به غیر از قسمت شرقی بقیه ی آن از ستون های آجری تشکیل شده است. در دوره قاجار عمارت اندرونی دفتر کار بود . اما در دوره پهلوی این خانه مسکونی بود و صاحب باغ در کوشک میانی یا عمارت اندرونی زندگی می کرد.عمارت اندرونی دو طبقه است و شامل زیرزمین و طبقه ی هم کف می شود. در طبقه ی همکف سرسرا ،سفر خانه ، چهار اتاق و نیز اتاق نگهبان و خدمه قرار گرفته است که سقف گنبدی زیبایی دارند. در زیرزمین راهرو سرسرا دو اتاق و حوض خانه وجود داشته است. اما حوض خانه دیگر وجود ندارد. روبه روی عمارت برج و باروی نگهبانی دیده می شود. عمر درختان باغ از عمر عمارت کوتاه تر است. این باغ که حدود 1600 متر مربع وسعت دارد 200 سال است که انواع درختان را در دل خود جا داده است. درختان نارنج ، لیموشیرین، لیموترش، پرتغال، نخل، انار، توت، زیتون، کنار، انجیر و کاج گل ها نمای دلنشینی به باغ داده اند. درخت گل کاغذی که در فصل بهار می دهد و گل های رز، شب بو، محمدی و شیپوری به رنگ های مختلفی باغ را تزیین کرده اند. اکنون سازمان میراث فرهنگی مالک این عمارت است و در روزهای تعطیل مانند تعطیلات نوروز امکان بازدید از باغ امیر سپهدار وجود دارد.

گنبد هارونیه

گنبد ها رونیه در شهر توس به فتصله 25 کیلومتری شمال غربی مشهد و 600 متری آرامگاه فردوسی قرار گرفته است که آن را کهن ترین بنای بر جای مانده در شهرتوس می دانند. جایی شبیه به مقبره یا خانقاه که یادگاری است از قرن هشتم هجری قمری هارونیه را به امام محمد غزالی نسبت می دهند چرا که در کنار این بنا سنگ سیاهی به عنوان یاد بود امام محمد غزالی از عرفای سده پنجم و ششم هجری به چشم می خورد. سبک معماری هارونیه را بر گرفته از سبک آذری می دانند و پس از پژوهش های انجام شده بر روی گنبد هارونیه با وجود نام امام محمد غزالی در جوار این بنا هنوز کاربری آن به درستی مشخص نیست.این اثر در تاریخ پانزدهم دی ماه 1310 به شماره 173 در فهرست آثار تاریخی ایران به ثبت رسیده است. البته این اثر بعدها در سال 1382 تحت عنوان آرامگاه منسوب به امام غزالی به شماره 8944 به فهرست آثار ملی ایران اضافه شد. در میان مردم در مورد کاربری این بنا افسانه های زیادی وجود دارد. یکی از این افسانه ها مربوط به هارون الرشید است که گفته می شد برای زندانی کردن مجرمان از این سازه پیش رفته که در برخی کتب تاریخی این بنا را محل شکنجه امام موسی کاظم و نقاره خانه و مامونیه هم نام برده اند. در نمای آجری مسجد از تکنیک پنجره های کور بهره فراوان برده شده است. سردر ورودی بنا به قدری بلند و رفیع است که بخشی از گنبد را پوشانده است امابخش پشتی سازه کوتاه تر است. درون سازه هم که نور آن توسط پنجره های مشبک تامین می شود ماکتی از برخی آثار تاریخی پهنه خراسان به چشم می خورد.به سبب واقع شدن گنبد هارونیه در نزدیکی آرامگاه فردوسی امکانات گردشگری مناسبی در منطقه احداث شده است تا موجب رفاه حال گردشگران منطقه شود.

دیوار بزرگ گرگان

دیوار بزرگ گرگان با نام های دیوار سرخ یا مارسرخ یکی از بارزترین آثار معماری ایران سومین دیوار بلند دنیا پس از دیوار بزرگ چین و آلمان است . از این دیوار در متون تاریخی به نام های نظیر سد اسکندر ، سد انوشیروان ، سد فیروز و قزل آلان یاد شده است.این دیوار متعلق به اواخر دوره ساسانی است.و به منظور جلوگیری از هجوم دشمنان شمالی در قرون پنجم و ششم میلادی در دو ناحیه کوهستانی و دشتی ساخته شده است. دیوار گرگان در طول مسیر خود دارای تاسیسات وابسته نظیر خندق کوره های آجرپزی سد کانل های هدایت آب و زنجیره ای از قلعه ها ( قلعه های متصل به دیوارو قلعه ی شهرهای کوچک و بزرگ مجاور) طولانی ترین اثر معماری نظامی و استحکامات دفاعی ایران است. تمام این دیوار تقریبا از میان رفته و تنها بخش های کوچکی از آن باقی مانده است.این دیوار به لحاظ به کار گیری مصالح بومی و تولید خشت و پخت آن در کوره های آجرپزی حاشیه دیوار نسبت به سایر دیوارهای ساخته شده در گذشته از دیوارهای دفاعی کم نظیری است که معماران ایرانی ساخته اند. رنگ بیشتر آجرهای به کار رفته شهرستان های بندر ترکمن ، آق قلا، گنبد کاووس و کلاله ( ترکمن صحرا) دارد یکی از مراکز عمده گردشگری در ایران است.

قلعه توچال

قلعه توچال بلندترین نقطه ی مشرف به تهران است . قلعه ای با ارتفاع نزدیک به چهار هزار متر ( 3962 متر) که در واقع امتداد رشته کوه بلند و استوار البرز است و گویی البرز که به تهران رسیده قد علم کرده و گردن کشیده تا شهر را از آن بالا بهتر ببیند و سایه بلند خود را بر پایتخت همیشگی کند و آغوشی پاک و آرام باشد برای کسانی که از زندگی روزمره خسته می شوند و می خواهند دل بسپارند به آرامش و استواری این قله عظیم . توچال مقصدی جذاب و پر هیجان برای آدم های مختلف است و اصولا هر کسی با هر سلیقه ای می تواند از توچال سربه آسمان کشیده لذت ببرد. چون توچال حالا دیگر تنها یک کوه با قله ای سر افراز نیست . کوهی است که بر شمال تهران دامن گسترانده و جایی شده برای گرد هم آمدن تفریحات متنوع و هیجان انگیز که توچال را به مصدی همه پسنده و محبوب بدل کرده است.کوهنوردی یکی از معمول ترین شیوه های لذت بردن از این کوه بلند است.حرفه ای ها یکی از معمول ترین شیوه های لذت بردن از این کوه بلند است. حرفه ای ها صبح زود و آفتاب نزده دامنه را پی می گیرند و قله را می زنند و بر می گردند. اول مسیر و بعد روشنایی های شهر بهره می گیرند. و خودشان را به ایستگاه یک تله کابین توچال می رسانند و شب را آنجا چادر می زنند. و یا در کیسه خواب می خوابند. و بعد صبح زود راهی قله می شوند.یکی از جذاب ترین تفریحات توچال هم تله کابین و تل استیژ است ، تله کابین توچال طولانی ترین مسیر تله کابین را در کشور دارد که از سال 1356 راه اندازی شده و 7 ایستگاه دارد و آخرین ایستگاه آن در ارتفاع 3700 متری از سطح زمین احداث شده است. که در واقع به شما این امکان را می دهد. که بدون کوهنوردی خود را به قله توچال نزدیک کنید. و از مناظر زیبای کوهستانی که عموما برف گیر و سپیدپوش هم هستند لذت ببرید. تل استیژ هم یکی از جذابیت های این مسیر است و انگار دو بال به شما می دهد تا بر فراز کوهستان پرواز کنید. شما این امکان را دارید که هر تعداد از ایسنگاه هایی که مایل هستید را بپیمایید. و همچنین می توانید مسیر رفت را کوهنوردی کنید و در برگشت با تله کابین یا تل استیژ بر گردید.قله توچال عموما 9 ماه از سال برفگیر است و همین سبب شده تا امکان ایجاد پیست اسکی در دامنه کوه فراهم باشد. این پیست در سال 1354 ایجاد شده و قرار بوده یکی از بزرگترین پیست های اسکی دنیا باشد. اما اکنون تنها پیست اسکی قله قابل بوده یکی از بزرگترین پیست های اسکی دنیا باشد . اما اکنون تنها پیست اسکی قله قابل استفاده است و در فصل های سرد سال امکان اسکی کردن را به علاقمندان به این ورزش هیجان انگیز می دهد. این پیست یک مدرسه اسکی هم دارد که اگر به این ورزش علاقه مند هستید اما چون آن را نمی دانید در این مدرسه اسکی بیاموزید. ساعت ها و روزهایی که می توان از امکانات تل استیژ تله کابین و پیست اسکی توچال استفاده کرد . متفاوت و بر اساس شرایط جوی متغییر است . بنابراین قبل از برنامه ریزی برای استفاده از این امکانات ساعت و روز را در سایت این مجموعه ورزشی چک کنید.

امکانات اقامتی در هتل توچال

یکی دیگر از امکانات بسیار ویژه توچال امکان اقامت در هتلی بسیار متفاوت و خاص است. هتل توچال در ارتفاع بیش از 3500 متر از سطح دریا با نمایی منحصر به فرد از کوهستان که در بیشتر روزهای سال برفی است و می تواند تجربه ای منحصر به فرد و به یاد ماندنی باشد. البته اقامت در این هتا برای افراد زیر 8 و بالای 55 سال زنان باردار و بیماران قلبی و عروقی ، ریوی، فشار خون، دیابت و افراد کم توان جسمی امکان پذیر نیست.امکانات تفریحی توچال محدود به خود کوه نیست و دامنه کوه برای بسیاری حتی جذاب تر هم هست. قدم زدن در هوای پاک ورزش و نظاره کردن تهرام از بام تهران که به فضای گسترده قبل ایستگاه یک گفته می شود یکی از جذابیت های دامنه کوه است. بسیاری این مسیر را برای رستوران ها و کافه های کوچک و یزرگش دوست دارند. اما سینما سه بعدی زیپ لاین ( ورزشی هیجان انگیز است که در زیپ لاین توچال با اتصال به طنابی در ارتفاع صد متری مسیر 170 متری دره توچال را به سمت پایین طی می کنید.. بانجی جامپینگ ( سقوط با طناب از ارتفاع 40 متری در توچال ) پینت بال سورتمه ( طی مسیری پر پیچ و خم با سورتمه بر ریل فلزی و باشگاه تیر اندازی و تنیس از دیگر تفریحات این مجموعه هیجان انگیز است. توچال در بالای ولنجک قرار دارد. و بهترین مسیر برای رسیدن به توچال از اتوبان شهید چمران است. می توانید با خودرو شخصی و یا اتوبوس و تاکسی خود رابه این مجموعه برسانید . ایستگاه اتوبوس های بی .ار .تی در ابتدای ولنجک قرار دارد و بقیه را هم می توانید با تاکسی های خطی ادامه بدهید.

خلیج فارس

خلیج فارس یکی از مهم ترین دریاهای جهان است که شاهراهی دریانوردی محسوب می شود. دریایی در خاورمیانه با ذخایر عظیم نفت و گاز جز مناطق استراتژیک کشورمان است. به کواه اسناد تاریخی خلیج فارس همواره مورد توجه امپراطوری پارس و سایر قدرت های وقت بوده است. با پیشرفت صنعت دریانوردی پیشگامان این صنعت خود را به این دریارساندند و آثاری از خود نیز برجای گذاشته اند که از آن جمله می توان به تاسیساتی مانند قلعه پرتغالی ها در بنادر و جزایر مختلف اشاره کرد.تنگه هرمز در خلیج فارس یکی از شاهراهای انتقال نفت کشورهای حاشیه خلیج فارس به سایز نقاط دنیا است که اهمیت استراتژیک این منطقه را دو چندان می کند. خلیج فارس آب و هوایی خشک و نیمه استوایی دارد. عمق عمیق ترین نقطعه خلیج فارس چیزی در حدود نود متر است که در تنگه هرمز واقع شده است . در بخش های غربی خلیج فارس اما عمق دریا کاهش پیدا می کند و به ده تا سی متر می رسد. اروند ، کارون، دیاله، زاب، جراحی ، مند، دالکی، و میناب جز مهمترین رودهایی هستند که به خلیج فارس می ریزند. جدا از اهمیت خلیج فارس در زمینه های استخراج نفت و گازه و دریانوردی سواحل این دریا پتانسیل های بالایی در زمینه ی گردشگری دارند. بنادر جنوبی ایران مانند بندر عباس عسلویه و بوشهر نقاط دیدنی جذابی را در خود جای داده اند. از سوی دیگر جزایر ایرانی خلیج فارس مانند کیش، قشم، هرمز و هنگام نیز جز نقاط گردشگری جذاب کشورمان محسوب می شوند. و به خصوص در سال های اخیر شهرت بیشتری برای طبیعت گردی پیدا کرده اند بر خلاف گذشته که بیشتر برای علاقمندان به خرید جذاب بودند.جزیره قشم بزرگ ترین جزیره ایران است که در تنگه هرمز واقع شده و در کنار سواحل زیبا جاذبه های گردشگری شگفت انگیزی را نیز در خود جای داده است که عجایب هفت گانه قشم معروف هستند. جزیره هرمز یکی از جزایر زیبای خلیج فارس است. که سواحل بکر و خاک رنگی آن مورد توجه گردشگران قرار گرفته است. جزایر هنگام هندورابی و لارک را هم می توان جز مناطق گردشگری مهم در خلیج فارس دانست.یکی از صحنه های جذاب که می توان در خلیج فارس مشاهده کرددرخشش فیتوپلانکتون ها در شب است. درخشش طبیعی فیتوپلانکتون ها را می توان در سواحل مختلف خلیج فارس دید. هرچند که نمی توان پیش بینی ای اربروز این پدیده طبیعی ارائه کرد و برای دیدن نور آبی فیتوپلا نکتون ها درون آب دریا در تاریکی شب باید تا حدودی خوش شناس بود.بهترین زمان برای سفربه سواحل و جزایر فارس فصل و پاییز و زمستان است . در بهار و تابستان هوا در بیشتر مواقع گرم و شرجی است اما هوا در فصل زمستان بسیار مساعده و دلپذیر است . در این فصل از سال شرایط برای شنا در دریا نیز مناسب است.

گنبد سلطانیه

گنبد تاریخی سلطانیه بزرگترین گنبد آجری جهان به دستور سلطان محمد خدابنده ( الجایتو) در سال 1302 تا 1312 میلادی در پایتخت ایلخانیان شهر سلطانیه ساخته شد. این آرامگاه شاهکار معماری ایرانی و اسلامی است که به شیوه ی معماری آذری ساخته شده است و نخستین بنایی است که تحول معماری از دوران سلجوقی به معماری دوران ایلخانی را به وضوح نشان می دهد. آجر عمده ترین مصالح بکار رفته در سازه ی این بنا است.پلان بنا در طبقه ی همکف و طبقه ی اول همراه با فضاهای گنبد تقریبا مستطیل شکل است. بقیه ی مجموعه در طبقه دوم و سوم دارای پلان هشت ضلعی است.که گنبد نیم کره ای روی این هشت ظعی قرار دارد. هشت مناره در زوایای اضلاع هشت ضلعی در طبقه ی سوم ( پشت بام) گنبد خانه ساخته شده است . ساختمان هشت در هشت ایوان و هشت مناره دارد و دارای سه بخش گنبد خانه ، تربت خانه و سرداب است. نورگیرهای خارق العاده ی گنبد سلطانیه را از نظر کاربرد به ساعت آفتابی برای انجام امور مذهبی تشبیه کرده اند. ابداع گنبد دو پوسته برای اولین بار در تاریخ معماری جهان در این بنا صورت گرفته است.گنبد آجری سلطانیه پس از کلیسای سانتاماریا دلفیوره ی فلورانس و مسجد ایاصوفیه ی استانبول از نظر ارتفاع سومین گنبد مرتفع جهان به شمار می رود. پوسته ی بیرونی گنبد دارای کاشی های آبی رنگ فیروزه ای و لاجوردی است که به شیوه ی معرق کاری کار شده است. گنبد سلطانیه دو لایه است و تزیینات بسیار غنی دارد.تزیینات به کار رفته در این بنا شامل انواع کاشی کاری نقاشی روی گچ ، آجرکاری ، مشبک ، تزیینات سنگی و چوبی مقرنس کاری گچی و آجری و کتیبه هایی با مضمون آیات قرآن و احادیث است.

نقش باستانی استخر

شهر باستانی استخر که با پژوهش های انجام شده قدمت شش هزار ساله اش آشکار شده است. در 5 کیلومتری تخت جمشید و 65 کیلومتری پاسارگاد درون دره پلوار در پیرامون شهرستان مرودشت استان فارس قرار دارد.قدیمی ترین سندی که نام شهر باستانی استخر در آن آمده است. دیوار نوشته ای به زبان پهلونی بر ایوان جنوبی کاخ تچر در پارسه است. یکی دیگر از این اسناد هم در دیوار نوشته شاپور یکم ساسانی در نقش رستم به چشم می خورد.در تاریخ نویسیهای دوره اسلامی برای مثال فارسنامه ساخت این شهر به اسطوره ایرانی کیومرث و شکوه آنبه پادشاه اسطورهای ایران تهمورث ربط داده شده است از این شهر باستانی چهار دروازه که 90 هکتارگسترده داشته و امروز کم و بیش ناپدید شده و ویرانهای پر آوازهای به نام تخت طاوس بر جای مانده است. استخر که برسر راه تخت جمشید به پاسارگاد بوده دیواری ستبر و برجهای دیدبانی و خندقی در پیرامون داشته است و از یک رود که کر یا سیوند بوده و به درون دره راه داشته سیراب می شده است. شهر باستانی استخر پس از شکوفایی در شاهنشاهی هخامنشی و افت شهر نشینی پس از یورش اسکندر و دوران سلوکی در دوره شاهنشاهی ساسانی شکوه دیرینه خود را باز یافت .ساسان و بابک نیا و پدر شاهنشاهی ساسانی شکوه دیرینه خود را باز یافت . ساسان و بابک نیا و پدر شاهنشاه بزرگ ساسانی اردشیر یکم موبدان آتشکده بزرگ آناهیتای استخر بودند. استخر از یورش ارتش اعراب آسیبهای فراوان دید و چون مرمانش در برابر بیگانگان خیزش کردند بارها سرکوب شد و سرانجام پس از لشکرکشی محی الدین ابوکالیجاردر سده پنجم خورشیدی سراسر نابود شد و آن شهر بزرگ تبدیل به ویرانهای رها شده گشت.از این باستانی سفالینهای به دست آمده است.که به دوران عیلامیها و پیش از آن بار میگردد. جدای از چند سازه 4 پل یا آببند روی رود سیوند نیز در شهر استخر یافت شده است . این شهر باستانی در نیمه نخست سدهی بیستم به دست هرتسفلد و پس از او نیز اشمیت کاوش شد.

برج خلعت پوشان

حدود پنج کیلومتری شرق تبریز در روستای کرگج از دهستان باسمنج برج آجری بلندی وجود دارد که به برج خلعت پوشان معروف است . این ساختمان از آثار دوران صفوی می باشد و در دوره ی قاجار در این بنا اعطائی پادشاهان ایران بر دوش فرمانداران و خدمت گزاران محل انداخته می شد. این برج دارای شانزده پهلو و سه طبقه است. طبقه اول و دوم سرپوشیده و طبقه بدون سقف است . سرجام مالکلم می نویسد چون وضع حکومت چیره بر ایران چنان است.که می بایست در هر امری ملاحظه شئونات سلطنت بشود بسیاری از آیین ها در ایران از این سبب رواج یافته است. برای نمونه اگر خلعتی از سوی پادشاه به حکام بلد یا کسی دیگر حتی شاهزادگان خانواده ی پادشاهی فرستاده شود باید به مسافت چند میل به پیشواز آن رفته با سپاسگذاری بسیار خلعت را بپوشد آن گونه که هر استان حاکم نشینی جای ویژای در بیرون شهر دارد که آن خلعت پوشان گویند . خلعت پوشان معمولا چهار میل از شهر بیرون است.آخرین مراسم خلعت پوشان در این بنا در سال 1330 هجری قمری در زمان حکمرانی صمد خان مراغه ای انجام گرفته است.

خانه ی حیدرزاده

خانه حیدرزاده عمارت تاریخی واقع در منطقه ی مقصودیه شهر تبریز است که در سمت جنوب ساختمان شهرداری تبریز قرار دارد. هیج سند تاریخی مبنی بر زمان احداث این خانه در دست نیست اما تحقیقات نشان می دهند که این خانه در حدود سال 1870 توسط حاجی حبیب لک ساخته شده است . بنا در سال 1378 شمسی در فهرست میراث ملی ایران با شماره 2524 به ثبت رسید. خانه حیدرزاده 900 متر مربع مساحت دارد و دارای دو طبقه می باشد. این حیاط اندرونی و بیرونی دارد که توسط ساختمان از یکدیگر جدا شده اند. در زیر زمین خانه ی حیدرزاده حوض خانه ای ( اتاقی بزرگ با حوض فواره دار کوچکی در وسط آن ) قرار دارد که وسیله ی آجرها و طاق های رنگارنگ آراسته شده است. دیگر بخش های این خانه به واسطه ی سالن به یکدیگر متصل شده اند. این ساختمان با پنجره های چوبی حکاکی شده شیشه های رنگارنگ آثار آجری و نقاشی ها آراسته شده است. اتاق اصلی ( شاه نشین) این خانه جذاب ترین اتاق آن است.خانه حید زاده در سال 1380 بازسازی شد و هم اکنون به عنوان مرکز اطلاع رسانی گردشگری استان آذربایجان شرقی و تبریز استفاده می شود.

کاروانسرای سرخس

کاروانسرای سرخس که با نامهای رباط شرف و آبگینه نیز خوانده میشود. در 45 کیلومتری شهر سرخس بر سر راه ابریشم نزدیک تپهای روستای شورلق در استان خراسان قرار دارد. این سازه به دستور شرف الدین ابو طاهرین سعد الدین علی القمی فرمانروای مرو و وجیه الملک وزیر در دوران سلطان سنجر پادشاه سلجوقی در سده ششم خورشیدی ساخته شده است. یک بار نیز پس از یورش غزان بازسازی شده است.کاروانسرای سرخس یک سازه چهار ایوانی با شیوه معماری رازی از سنگ و آجر و گچ است که به دست استاد محمد طرائقی سرخسی ساخته شده است. در بررسیهای انجام شده به کاروانسراهایی چون شرف و همچنین کاروانسراهایی چون سپنج ، ملک، و دایه خاتون نیز در خراسان کاخ کاروانسرا میگویند.کاروانسرای سرخس یک سازه چهار ایوانی با شیوه معماری رازی از سنگ و آجر و گچ است که به دست استاد محمد طرائقی سرخسی ساخته شده است. در بررسیهای انجام شده به کاروانسرای چون شرف و همچنین کاروانسرا هایی چون سپنج ، ملک و دایه خاتون نیز در خراسان کاخ کاروانسرا میگویند. کاروانسرای شرف یک چهار گوش کشیده باگسترهی نزدیک به نیم هکتار است که از 2 چهار ایوانی و 6 برج که با آرایههای آجر کاری و گچبری و کاشیکاری ساخته شده است . دروازه شرف سردری بزرگ و پیش تاق دارد. در راست و چپ دروازه 2 تاق با ایوان هست. دروازه شرف به میانسرای نخست راه میابد که با دالانی به میرانسرای دوم میرسد. میانسرای نخست 2 تالار در 2 سو با ایوان و اتاقهای دارد. سپس دالان با سردری بلند است که از یک سو به مسجد و از سوی دیگر به تالار راه دارد. در میانسرای دوم رئاقی بزرگ هست با اتاقهای پیرامونی و حوضی در میانه همچنین باید از آخور و میانسرای ویژه در این بخش نام برد. روبروی دالان در بخش پایانی میانسرا شاهنشین است با 2 تالار ستوندار و مسجدی دیگر هرمسجد نیز محرابی با کتیبه و تاق کلنبه و کمانه دارد. همچنین باید از آب انباری در زیر سازه یاد کرد. کراوانسرای سرخس تا پایان سده یازدهم خورشیدی و دوران ضفوی نیز رونق داشته است در سال 1332 خورشیدی آندره گدار پس از پژوهشهای خود دربارهی این سازه کوشید و کاروانسرای سرخس را به ثبت آثار ملی ایران رساند.

قلعه ایرج

در کشورما بناهای خشتی زیادی وجود دارد که به خاطر عمر طولانی و طراحی جالب توجه شان معروفند که بدون شک مشهورترین آن ها ارگ بم است. اما تعدادی از این بناها کمتر گردشگران شناخته شده اند. یکی از آنها قلعه ایرج است که در استان تهران و نزدیک ورامین قراردارد.قلعه ایرج معروف به قلعه کبری یکی از بزرگ ترین بناهای خشتی ایران و دنیاست که کاربری نظامی داشته است. این قلعه در پیشوای ورامین واقع شده است. از میدان راه آهن تهران تا قلعه ایرج 53 کیلومتر فاصله است. برای رسیدن به آن کافی است وارد بزرگراه آوینی شوید . بعد از میدان معلم بزرگراه تهران به ورامین شروع می شود.دقت کنید که باید از خروجی کمربند جنوبی قرچک از اتوبان خارج شوید. میدان حضرت ولی عصر را پشت سر می گذارید . سپس خودتان را به خیابان علیرضا قتوحی شعار می رسانید . قلعه ایرج در همین خیابان قرار گرفته است. کارشناسان قدمت قلعه ایرج را که محلی ها به آن قلعه کبری می گویند. حدود 1500 سال قبل میلاد مسیح بر آورده می کنند. هرچند که تاریخ دقیق ساخت آن مشخص نیست. بعضی از کارشناسان می گویند در دوره ی ساسانی دژ ایرج بازسازی شده و مورد استفاده قرار گرفته است. برخی دیگر به این نتیجه رسیده اند که این برج در دوره ساسانی ساخته شده و تا آخر ساسانیان کاربرد نظامی داشته است.به نظر می رسد اکثیرت موافقند عمر قلعه ایرج طولانی تر از ساسانیان است. تعدادی از باستان شناسان این بنا را همان دژ وارنا می دانند که در کتاب اوستا آمده است. با توجه به این که نام فرزند فریدون ایرج بوده بعضی نام قلعه را به پسر فریدون نسبت می دهند.دژ کبری در بالاترین محل دشت ورامین ساخته شده تا بتواند دید خوبی نسبت به اطرافش داشته باشد. کارشناسان ابعاد آن را حدود 1440 در 1280 متر اعلام کرده اند. این قلعه از خشت و گل ساخته شده و خشت های آن حدود 60 در 25 سانتی متر هستند.دژ ایرج چهار دروازه داشته که در حال حاضر دروازه ای اصلی پابرجاست . بین برج های نگهبانی راهروهایی برای رفت آمد و انتقال تجهیزات جنگی ساخته بودند. به نظر می رسد 800 اتاق شبیه به هم در باروی قلعه وجود داشته است. روی حصار قلعه دو برج دیده می شود که احتمالا نقش نگهبانی را داشته اند. اکنون دژ پر است از زمین های زیر کشت کشاورزی حفاظت و مراقبت خاصی از قلعه ایرج انجام نمی شود و مسیر نهایی رسیدن به آن خاکی است کمتر گردشگری از وجود این قلعه ی باشکوه خشتی خبر دارد یا زحمت بازدید از آن را تقبل می کند قلعه ایرج در سال 1382 به عنوان یکی از آثار ملی ثبت شده است.

تالاب کانی برازان

تالاب کانی برازان که به گوشی بومی تل اوی کانی به رازان مهاباد خوانده میشود.تالابی جهانی به گسترش بیش از 900 هکتار است. در 30 کیلومتری شمال مهاباد در استان آذربایجان غربی نزدیک بفروان در 3 کیلومتری شمال قره داغ و در 2.5 کیلومتری روستای خورخوره این نخستین تالاب پرندهنگری ایران از رودخانه ی مهاباد و نیز چشمه قره داغ سیراب میشود و خود نیز سپس دریاچه ی ارومیه را سیراب میکند.بخشی از کانی برازان بر دامنه قره کوه آرام گرفته که روبروی تپه بابا حیدر است. این تالاب با نیزارها و ویژگی های زمین شناختی خود در خور پذیره ی بیشترین پرندگان مهاجر آبزی در ایران است . از میان نزدیک به 75 گونه پرندهی آبزی و کنارآبزی نیز میتوان اردک سفید ، اردک مرمری، پلیکان قو، فلامینگو ، درنا، عقاب تالابی، بوتیمار، غاز ودیگررا سراغ گرفت. همچنین در بخشهای کم ژرف تالاب نیز گاومیشهای بزرگ و ستبر تنی به آب میزنند.از پوشش جانوری نیز میتوان شغال را نام برد. گفته شده کانی برازان مهاباد بزرگ ترین لانه جوجه آوری اردک سرسفید در جهان است. ناگفته نماد که مهاباد تالاب های دیگری با نامهای قوپی بابا علی، حسن خان، گروس، داشخانه و قره قشلاق نیز دارد. از پوشش گیاهی تالاب کانی برازان میتوان گفت که تا امروزه نزدیک به 45 گونه گیاهی از 35 جنس 17 خانواده شناسایی شده است. در میان شناخته شده ترین این گونه ها میتوان نی ، بوریا، جگن و گز را سراغ کرد. همه ی این ویژگی ها تالاب کانی برازان را محور گردشگری ، بومگردی، پرندهنگری، آموزش و پژوهش در آذربایجان غربی ساخته است. از زیست دوستی ایرانیان در پیرامون تالاب کانی یرازان خوب است نام و نشان امیرارسلان پیروتی را از روستای گابازله یاد کنیم که برای رها سازی لک لکی گرفتار در کیسه ای پلاستیکی که در دل طبیعت رها شده بود به بالای تیر برقی پیرامون تالاب رفت لک لکها برای لانه سازی بر این تیر برق ها مینشینند. پیروتی پس از رها کردن پرنده هنگام پایین آمدن از تیرک با برخورد یکی از بال های لک لک به سیم برق فشار قوی شوریختانه جان باخت.

غارهای کمربند و هوتوبهشهر

در دوران پیش از تاریخ انسان ها برای در امان ماندن از باد و باران و حمله حیوانات وحشی درون غارها پناه می گرفتند. غاری که در حکم خانه و کاشانه آن ها بود. یکی از سکونت گاه های انسان پیش از تاریخ در هشت کیلومتری شهرستان بهشهر در دو غار به نام های کمربند و هوتو که به فاصله چند ده متری از یکیگر قرار دارند.یافت شده است.در سال 1330 خورسیدی گروهی از باستان شناسان از دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا به سرپرستی کارلتون استنلی عازم مازندران شدند. هدف آن ها کشف اسکلت و اشیای به جای مانده از عصر سنگ یا پارینه سنگی بود. یعنی زمانی که انسانها به وسیله سنگ برای خود ابزار می ساختند. اما چیزی که آن ها در این غارها یافتند باور کردنی نبود سه اسکلت از یک مرد و دو زن ! موضوعی که توجه این باستان شناسان را به خود جلب کرد. شباهت زیاد جمجمه این افراد با انسانهای امروزی است. با آزمایش کربن 14 سن این اسکلت ها به حدود 9000 سال پیش از میلاد مربوط می شد. کربن نوعی از آزمایش های باستان شناسی است که به وسیله پرتوهای رادیوکربن ، قدمت اشیا و بقایای انسانی را تخمین می زنند.برای باستان شناسان شباهت جمجمه انسانی با چندین قدمتی به استخوان بندی انسانهای عصر ما بسیار جالب توجه بود. همین موضوع خیلی زود باعث شهرت جهانی غارهای کمربند و هوتو شد. باستان شناسان معمولا هنگام حفاری یک مجموعه باستانی با لایه های گوناگون تاریخی مواجه می شوند. این یعنی هر تمدنی بر روی تمدن دیگر ساخته شده و اشیای مربوط به هر دوره تاریخی در زیر لایه های جدیدتر مدفون شده اند. باستان شناسان غار کمربند و هوتو نیز به لایه های گوناگون تاریخی برخوردار کردند.لایه هایی که در طی سالیان دراز بر روی یکدیگر تشکیل شده اند.از لایه های گوناگون این دو غار بر ابزار سنگی و اسکلت ها تکه های سفال نیز یافت شده است. تنها از حفاری غار کمربند 174 قطعه سفال یافت شد که قدمت آن ها را دوره نوسنگی تخمین زده اند.نوسنگی دوره مهمی از تاریخ تمدن بشری که انسان آغاز به کشاورزی و اهلی کردن دام کرد. غار کمربند یک ورودی تاقی شکل دارد. اما هوتو دارای دو ورودی است که یکی بالای دیگری کنده شده است. در سقف این غار هم حفره ای به منظور ورود و خروج هوا به داخل غار قرار دارد. جالب است بدانید که صحنه هایی از فیلم سینمایی افعی با بازی جمشید هاشم پور در این غار فیلمبرداری شده است.اگر دوست دارید. به خانه انسان های ما قبل سری بزنید و مهمان ان ها شوید، باید از بهشهر به سمت غرب یعنی رستم کلا بروید. از بهشهر جاده اصلی به سمت نکا و ساری پیش بگیرید. و یا از طریق بلوار هاشمی نژاد بهشهر خود را به نزدیکی بیمارستان شهدا برسانید. پس از بیمارستان خروجی جاده به سمت روستای تروجن یا شهید آباد را در پیش بگیرید تا به محوطه غارهای کمربند و هوتو برسید .

آبشار شلماش

آبشار شلماش یکی از آبشارهای مهم و خروشان استان آذربایجان غربی است که در شهرستان سردشت واقع شده است. این آبشار که در فصل بهار پر آب ترین حالت خود را تجربه می کند .در نهایت به دره سبز و زیبای می ریزد. بیشتر ایرانیان شهرستان سردشت را با جنگ و اتفاقات ناگواری که در طی هشت سال دفاع مقدس و بمباران شیمیایی این شهر توسط ارتش عراق صورت گرفت می شناسند. اما با سفر به این خطه زیبا و دیدن مناظر و چشم اندازهای زیبای آن می توان خاطره آن سال های تلخ را تا حدودی از یاد برد. آبشار شلماش که از شاخه های رود خانه زاب کوچک به شمار می رود ارتفاعی حدود 15 متر دارد. می توان گفت این این آبشار در واقع از سه آبشارکوچک تشکیل شده است که به ترتیب پشت سرهم قرار گرفته اند. به طوری که آخرین آن ها بسیار نزدیک به محوطه پارکینگ خودروهاست. برای دیدن دو آبشار دیگر که پایین تر و در اعماق دره گرفته اند.باید از طریق پلکان هایی که در مسیر آبشارساخته شده اند . پایین رفت.برای رسیدن به دریاچه زیر آبشار باید چیزی حدود 385 پله طی شود. پوشش گیاهی اطراف آبشار از درخت های گردو بلوط و انار پرشده است. سرسبزی این منطقه در فصل بهار مثال زدنی است اما مناظر و چشم اندازهای برفی و قندیل های یخی هم در فصل زمستان از جمله دیدنی های مورد علاقه طبیعت گردان است. از شهر سردشت مسیری حدودا 20 کیلومتری تا آبشار شلماش در پیش است. ناگفته نماند که در کنار آبشار یک مجموعه تفریحی و توریستی شامل پارکینگ و رستوران برای استفاده گردشگران در نظر گرفته شده است.

سد امیر کبیر

سد امیر کبیر که به سد کرج هم معروف است. بر روی رودخانه کرج بسته شده و آب شرب مردم تهران را فراهم می کند. این مسیر جاده چالوس نزدیک دهکده ای به نام واریان و نرسیده به پل خواب قرار دارد.سد امیر کبیر سدی چند منظوره است که علاوه بر تامین آب انرژی برق آبی هم تولید می کند. همچنین انباشت آب در پشت سد امکان پرورش ماهیانی از جمله قزل آلا را فراهم کرده است. گذشته از همه این ها این سد با ایجاد یک چشم انداز زیبا به مقصدی برای گردشگران و مسافران جاده چالوس تبدیل شده است.ساخت سازه سد که از سال 1373 خورشیدی آغاز شده یود، در سال 1342 خورشیدی پایان یافت . انجام پروژه های طراحی و ساخت سد در زمان حکومت پهلوی دوم و زیر نظر آمریکایی ها انجام شد. به علت زلزله خیز بودن منطقه محاسبات خاصی برای طراحی این سازه صورت گرفت. در نهایت سدی ساخته شد که طول تاج آن 390 متر و ارتفاع آن از پی 180 متر بود. امروزه این سد بتنی قوسی قدرت ذخیره 205 میلیون متر مکعب را در خود دارد و طول دریاچه آن به پنج و نیم کیلومتر می رسد. با بهره برداری از سد کرج چندین روستای اطراف آن از جمله روستای رزکان به زیر آب رفتند و اهالی آن به روستای دیگری در اطراف کرج منتقل شدند که امروزه رزکان نو نام دارد . این اتفاقی بود که برای اهالی روستاهای دیگری از جمله واریان و کوشک هم افتاد. امکان آلودگی آب توسط هتلی به نام واریان که در نزدیکی دریاچه سد قرار داشت هم منجر به تعطیلی این هتل و به واسطه آن تمامی تاسیسات مرتبط با تمرینات نظامی ارتش در جوار دریچه هم به تعطیلی کشیده شد. دریاچه سد امیر کبیر اتفاقات تلخی را هم به خود دیده است. از جمله آن ها می توان به مرگ دلخرش آلبرت لاموریس اشاره کرد که هنگام فیلم برداری صحنه های پایانی مستند باد صبا به همراه هلی کوپتر و خدمه پرواز به درون دریاچه سد سقوط کرده و از بین رفت. امروزه از دریاچه سد میر کبیر برای انجام ورزش ها و تفریحات آبی از جمله قایقرانی و قایق سواری، ماهیگیری و اسکی روی آب هم استفاده می شود.

رودخانه کارون

رودخانه کارون پر آب ترین رودخانه ی کشور است که اهواز را به دو نیمی شرقی و غربی تقسیم کرده است. سرچشمه ی شاخه ی اصلی کارون در زرد کوه چهار محال وبختیاری قرار دارد. مهمترین شاخه ی فرعی آن یعنی رود دز از کوه های لرستان سرچشمه می گیرد. این شاخه ها در گتوند خوزستان به هم می پیوندند و در شوشتر به دو شاخه تقسیم می شوند. در جنوب شوشتر کارون یکپارچه شده و به سمت اهواز سرازیر می شود. بزرگ ترین رود ایران با گذشتن از قلب اهواز به سمت خرمشهر می رود و نامش به اروندرود تغییر می کند . اروندرود در نهایت وارد آب های خلیج فارس می شود. یکی از نخستین تمدن های بشری در کنار رودخانه ی کارون جان گرفت و در گذر سال ها همیشه در حاشیه ی رودخانه ی کارون جان گرفت و در گذر سال ها همیشه در حاشیه ی رودخانه زندگی و آبادانی جریان داشته است . این رودخانه با توجه به پهنا و میزان گذر آب بالا قابلیت کشتیرانی دارد و از این نظر در کشور منحصر به فرد است. در دوره ی قاجار در این رودخانه کشتیرانی می شد و بازرگانان ایرانی و انگلیسی می توانستند کالاهای خود را از راه خلیج فارس به اهواز یا شوشتر برسانند. رودخانه کارون جنبه های منحصر به فرد دیگری نیز دارد. مانند تنوع ماهی هایی که در آن زندگی می کنند. تعداد گونه های ماهی شناور در این رود به عدد می رسد. چند سد بزرگ بر روی کارون بزرگ ساخته شده است که عبارتند از سد کارون 1 سد کارون 3 و سد کارون 4. این رودخانه با گذر خود از اهواز شهر را به دو پاره قسمت می کند. که همین عامل باعث ساخت پل های بزرگ و پرخاطره بر روی آن شده است. که دو سوی رودخانه را به هم می رساند. قدیمی ترین پلی که در اهواز برپا شد پل سیاه بود که در زمان پهلوی اول و در سال 1308 برای عبور قطار ساخته شد. پل سیاه به پل پیروزی هم معروف است چرا که در پیروزی متفقین در جنگ دوم جهانی نقش داشت. البته به پل ورسک مازندران نیز پل پیروزی می گویند. از این جهت شاید بتوان یکی را پل پیروزی در شمال ایران و دیگری را پل پیروزی در جنوب ایران دانست. یکی دیگر از پل های معروفی که از روی کارون می گذرد پل سفید است که اولین پل معلق کشور به حساب می آید. در مجموع 8 پل دو سوی رودخانه را به هم وصل می کند. حاشیه ی رودخانه گذشته از این که زیستگاه پرندگان مهاجر بسیاری ست میزبان مردمی ست که برای تفریح به جاده ساحلی می آیند و به خصوص در نیمه دوم سال حسابی مشتری دارد.

روستای تمین

روستای تمین در 65 کیلومتری جنوب غربی شهر میر جاوه قرار دارد و از اطراف به دو کوه تفتان و سیاه کوه منتهی می شود.تمین تابستان های خنک دارد و در زمستان هوای آن سرد می شود .زمین ها و ارتفاعات تمین اطراف تمین منابعی و منحصربه فرد از گیاهان دارویی شامل درمنه ، کلپوره،اسپنتان، مور، زامبول و درنگ را در خود جای داده است که خواص درمانی آن ها زبانزد است. به خصوص درخت گونجک که از آن برای درمان بسیاری از بیماری استفاده می شود.از جمله آثار دیدنی روستای تمین قلعه آن است که با مساحتی حدود سه هزار مترمربع و بیست و پنج متر ارتفاع از سطح دره تمین بنا شده است.این قلعه بر فراز صخره ایی بلند و با استفاده از مصالح بومی مثلا خاک رس و سنگ ساخته شده است. قلعه تمین حدود 250 سال مرکز فرماندهی منطقه و محل سکونت خان هایی چون سید خان ، مدت خان و نورمحمد خان بوده است. از جمله دیگر آثار تاریخی تمین قبرستان آن است. قبرستان باستانی تمین که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده به عنوان یکی از آثار ارزشمند باستانی این روستا به شمار می رود . این قبرستان قبرهای چهارگوش ساده که با سنگ پوشانیده شده اند.از جمله نکات قابل توجه در این گورستان این است که در بیش از 60 درصد قبوراصل رو به قبله بودن رعایت نشده است و این احتمال را تقویت می کند.که در این گورها مربوط به زرتشتیان بوده باشد. برای رسیدن به روستای تمین باید از زاهدان جاده میرجاوه را در پیش گرفت و حدود 75 کیلومتر به پیش رفت. از میرجاوه تا تمین هم چیزی حدود 50 کیلومتر جائه آسفالته وجود دارد. بعد از 40 کیلومتر در این مسیر به روستای سیاه جنگل و حدود سه کیلومتر جلوتر جاده سمت راست تا روستای تمین پیش می رود.

روستای پامنار

روستای پامنار یکی از روستاهای با صفای دزفول در استان خوزستان است که میان دو سد کرخه و دز قرار گرفته است. پامنار با مناظردیدنی و سکوت و طبیعت دلپذیرش گردشگران زیادی را جذب خود می کند. این جا بهشت طبیعت گردان و علاقمندان به روستا گردی است.از دزفول تا روستای پامنار کمتر از یک ساعت با ماشین فاصله دارید. کافی ست به سمت شمال شرقی دزفول در جاده ی شهیون حرکت کرده و تابلوهای راهنما را دنبال کنید. در جاده ی دریاچه، تابلوی راهنمای روستا دیده می شود. بدون ماشین شخصی هم میشود به مقصد رسید.اگر تاکسی خطی پیدا نشود باید از داخل دزفول ماشین بگیرید.جذابیت این منطقه در طبیعت دلچسب آن است. اقامتگاه های سنتی مناسبی در روستای پامنار وجود دارد که به شما این امکان را می دهد.تجربه اقامت در خانه های روستایی درکنار دریاچه سدراذ داشته باشید، غذای محلی بخورید و با بومی ها گپ بزنید و از حال و هوای روستا قبل از احداث سد و تغییراتی که بعد از آن ایجاد شده است خبردار شوید.گردشگرانی که به پامنار می روند خودشان را به ساحل دریاچه شهیون می رسانند. از آن جا می شود سوار بر قایق به چزیره رفت . جایی که سکوت و طبیعت در کنار هم تجربه ی شگفتی می آفریند. گشتی در این جزیره کوچک و لختی آرامش در آن خستگی ماه ها کار را از تن شما بیرون خواهد کرد. به جز لذت بردن از ساحل و تماشای موج های ریز دریاچه می شود. قایق سواری کرد. قایق موتوری ها برای گشت و سد و گشت جزیره ها فراهم هستند. برای سوار شدن باید به اسکله ی روستا بروید و قبل از سوار شدن گشت مورد نظرتان را انتخاب کنید. اطراف سد یا جزیره ها. از طرفی بازار ماهیگیری در دریاچه شهیون داغ است. البته است با قایق کمی از ساحل دور شوید . بعضی ها هم ترجیح می دهند تنی به آب بزنند. که به دلیل نبودن نجات غریق و عمق زیاد دریاچه توصیه نمی شود.بعد از گذراندن یک روز پر از هیجان و سرخوشی غروب پامنار از راه می رسد. جایی که خورشید پشت تپه ها شروع به پایین رفتن می کند و نور نارنجی اش را روی دریاچه می پاشد. غروب بهترین زمان برای عکاسی در این منطقه است. شب که از راه می رسد و آسمان ناگهان پر از ستاره می شود.وقت آن است که چندتایی ستاره بچینید و همراه خیال شوید. مردم روستا از برگ نخل کپو می بافند که خوشبختانه به دلیل معرفی خوب این صنایع دستی و رونق گردشگری در منطقه این هنر هم چنان زنده است. بعد از خرید کیپو به عنوان سوغاتی در راه برگشت می توانید به قلعه شاداب و گورستان قدیمی آن سر بزنید.کافی ست از پامنار به جاده ی دریاچه برگردید. این قلعه از دوره ساسانی به جامانده و ارزش بازدید و تماشا دارد . پایین قلعه یک گورستان قدیمی وجود دارد. که کنده کاری روی سنگ های ایستاده ی آن توجه شمارا جلب خواهد کرد.

چشمه قیر ماماتین

چشمه های ماماتین هیچ شباهتی به چشمه های پرآبی که تاکنون دیده اند ندارند. در ماماتین از چشمه ها قیر می جوشد و چشم بازدیدکنندگان را خیره می کند. چشمه هایی که داستان و افسانه درباره ی آن ها کم نیست.از اهواز تا ماماتین 127 کیلومتر فاصله است. ابتدا باید به راوهرمز بروید و 28 کیلومتر جلوتر به روستای ماماتین برسید. در 9 کیلومتری روستا به منطقه ی دره قیر خواهید رسید ،جایی که روان بودن نفت وقیر گردشگران را به تماشا دعوت می کند.چشمه های قیری که نزدیک روستای ماماتین خوزستان قرار دارند. سال هاست که از دل زمین می جوشند. مردم محلی برای این چشمه های سیاه ارزش فراوانی قائل هستند. آن ها افسانه ای دارند که هنگامی که اسفندیار رویین تن برای نجات خواهرش توانست اژدها را بکشد خون اژدها از این زمین جوشید و روان شد. چشمه های قیر رامهرمز از مکانی شبیه به تنور می جوشند. نفت و قیر باهم ترکیب می شوند و از دل زمین بیرون می آیند.آب چشمه در مسیر خود به آب رود زرد رامهرمز می پیوندد و به راهش ادامه می دهد. زمانی که آب این چشمه به زمین های کشاورزی می رسد. غلظت قیر و نفت آن بسیار کم شده است . جالب این که در رود زرد که آغشته به نفت و قیر شده ماهی ها زنده هستند و شنا می کنند. رامهرمز شهری تاریخی ست و در دوره ی هخامنشی منطقه ای مسکونی بوده است . در آن زمان تصفیه خانه ساخته بودند تا قیر خالص به دست بیاورند. از قیر در قلم زنی و عایق کاری ظرف های سفالی بهره می بردند و کارشناسان نمونه های آن را در لوح هایی که از تخت جمشید به دست آمده یافته اند. پس از بازدید از چشمه های قیر رامهرمز ، می توانید سری به روستای ماماتین بزنید. هنگامی که مهندسان انگلیسی از وجود چشمه های قیر ماماتین و تشکوه با خبر شدند.به امید یافتن به ماماتین آمدند. اکنون می شود کارگاه اتاق کنفرانس استراحت گاه ، کلیسا، زمین ورزشی و برج دیده بانی را دید که از دوره ی سکونت انگلیسی باقی مانده است.تشکوه یکی دیگر از جاذبه های گردشگری رانهرمز است که 17 کیلومتر با چشمه های قیر ماماتین فاصله دارد و در راه برگشت به رامهرمز دیده می شود. تماشای کوهی که همیشه آتش روی آن شعله می کشد و خاموشی ندارد. بسیارجذاب است در دامنه ی تشکوه آتش مثل دسته گل های نزدیک به هم شعله ور است. در واقع گاز طبیعی در جاهایی که به سطح زمین می رسد با گوگرد ترکیب و فروزان می شد. اتفاقی که جلوه ی تماشایی به شب های تشکوه یا کوه آتش داده است.

قبرستان هفتاد ملا

از جمله جاذبه های گردشگری هر شهری آرامگاه های آن به شمار می روند.چه بسا اگر شیوه تدفین و شکل قبور به دوران مختلف تاریخی مربوط باشند . بر جذابیت های بصری آن افزوده می شود. در پهنه استان سیستان و بلوچستان و در بخش میر جاوه قبرستانی وجود دارد که به نام قبرستان هفتاد ملا مشهور است. این قبرستان با پیشینه ای حدود 800 سال در دل ارتفاعاتی از جنس ماسه سنگ در دامنه های شمالی کوه آتشفشانی تفتان و نزدیکی روستای گردشگری تمین قرار دارد. روستایی ییلاقی و سردسیر که یکی از زیباترین نماهای قله تفتان را از آن می توان دید. قبرستان هفتاد ملا مانندسایر باستانی موجود در روستای تمین در دل صخره ها به وجود آمده است.مردم روزگاران قدیم حفره ای بزرگ را در دل یک صخره ایجاد کرده اند و برای ساخت قبور از سبک معماری مقبره کوروش الهام گرفته اند. مساحت قبرستان بیش از 500 متر مربع است و به شکل کمانی در بخش شرقی روستای روپس در سینه کوه واقع شده است. قبرها همیشه در سایه قرار دارند و به همین علا از گزند باد و باران در امان مانده اند. 100 سال پیش دو ستون سنگی بزرگ نیز در مقابل این حفره بوده که در حال حاضر تخریب شده است.قبور این قبرستان به شکل مستطیل بوده و دو طرف آن به وسیله خشت خام بالا آورده شد و اجساد را داخل آن قرار می دادند. این قبور را به صورت مسطح ساخته اند. بر روی هر کدام از قبور هشت سوراخ تعبیه شده که هوا از داخل آن ها عبور می کند. روی دیوارهای قبور قبرستان از رنگ قرمز استفاده شده که ناشی از جنس خاک منطقه است. اقوام مردگان به وسیله این خاک تزییناتی را روی قبور به وجود آورده اند.مردم بومی به دلیل که تاریخ واقعی شکل گیری قبرها و رمز و رازهای آن هنوز مشخص نشده افسانه های مختلفی در مورد وجود این گورستان و محل آن نقل می کنند. دو روایت در موردقبرستان هفتاد ملا وجود دارد اول این که پس از ورود اسلام به این منطقه موبدان زرتشتی به این مکان پناه بردند و در همان مکان پس از مرگ دفن شدند. روایت دوم این که این منطقه در مسیر رودخانه قرار داشته و مردم برای در امان مردگان خود از سیلاب ها آن ها راذدر ارتفاعات بلند دفن می کردند که البته موقعیت جغرافیایی منطقه این موضوع را به خوبی تایید می کند.قبرستان هفتاد ملا به این قبرستان از زاهدان به سمت میره جاوه و سپس روستای تمین است جاده تا به اینجا آسفالته و مناسب است اما مسیر دسترسی به قبرستان از روستای تمین چندان خوب نیست و می توان از خودروهای محلی برای رسیدن به آن استفاده کرد.

عمارت تومانیانس وینق

عمارت تومانیانس روستای وینق نام اثری تاریخی به جای مانده از دوران قاجار است. که در غرب روستای وینق بر فراز تپه ای سنگی قرار دارد. این بنا توسط سرکیس تومانیانس ارمنی ساخته شده و به همیندلیل ویژگی های یک اثر ایرانی اسلامی را ندارد و به سبک عمارت های قرن نوزدهم اروپا و روسیه می باشد. سرکیس تومانیانس شخصی بود که حدود یک صد پارچه آبادی در دهستان منجوان و کیوان که هر دو از دهستان های خدا آفریده است را با پول امپراطوری روسیه خریداری کرده و مالک بزرگی در منطقه به شمار می رفته است که پس از سرنگونی نیکلای پادگورنی به وسیله استالین و تشکیل اتحاد جماهیر شوروی نقشه ی آنها در ایران بر آب شده و به ناچار ایران را به سوی فرانسه ترک نموده است. عمارت تومانیانس کوشکی در دو طبقه با 6 برج ایوانی سرتاسری است. این عمارت سیستم گرمایشی جالبی دارد. بدین گونه که لوله هایی سفالی در میان دیوارهای عمارت تعبیه شده است که آب گرم در آن ها جریان داشته و بدین ترتیب گرمای اتاق ها و سایر قسمت های عمارت تامین می شود.

مجموعه کلیسای های آذربایجان

مجموعه کلیسای های ارامنه بناهای اطراف این کلیسا ها دره شام از عناصر تبادل فرهنگی بین فرهنگ ارتودوکس بیزانس و فرهنگ ایران به شمار می روند. این کلیساها که در منتهی الیه جنوب شرقی محدوده ی فرهنگ ارمنی قرار گرفته بودند. به مر کز اشاعه ی این فرهنگ در آذربایجان ایران بدل شدند و اکنون نیز از نظر سلامت واصالت در وضعیت به سر می برند.قره کلیسا ( کلیسای تادئوس مقدس یا کلیسای طاطاووس) دومین کلیسای قدیمی جهان و یکی از معتبرترین و پرنقش و نگارترین کلیسای ارمنیان است که از دو بخش قدیمی سیاهرنگ و پرنقش و نگارترین کلیسای ارمنیان است که از دو بخش قدیمی سیاهرنگ و بخش جدید سفید رنگ تشکیل شده است. این کلیسا که از قرن چهارم تا ششم میلادی روی آرامگاه طاطاوس مقدس بنا شده است. برای مسیحیان منطقه و همچنین ارامنه ی جهان ارزش مذهبی بسیاری دارد. کلیسای سن استپانوس ( کلیسای استفانوس مقدس) بعد از قره کلیسا از مهم ترین کلیسای های ارامنه ی ایران است . این کلیسا مربوط به قرون 10 تا 12 میلادی است. تمام محوطه ی این کلیسا در قلب کوه ها واقع شده و از احترام ویژه ای نزد پیروان دیگر ادیان نیز برخوردار است. درواقع این کلیسا به شاخه ی مسیحیان گریگوری که ساکن ارمنستان هستند تعلق دارد. کلیسای زورزور ( کلیسای مریم مقدس) سومین کلیسای معروف در فهرست جهانی کلیسای ارمنیان ایران است. این کلیسا صلیبی شکل به حدود سال 1298 میلادی تعلق دارد. روستای دره شام نیز به دلیل اینکه یک روستای ارمنی نشین و دارای آداب و رسوم خاص است در فهرست کلیسای ارمنیان ایران ثبت شده است. در منطقه ی دره شام هشت کلیسا و زیارتگاه وجود دارد که از جمله ی آنها می توتن به کلیسای مقدس علیا در کنار گورستان ارامنه دره شام کلیسای سرگیس مقدس در دره شام میانه کلیسای گنورگ مقدس در دره شام علیا و کلیسای چوپان در سر راه دره شام جلفا اشاره کرد.

تکیه معاون الملک

تکیه ها در شهر کرمانشاه از دوره قاجار پایگاه های مذهبی به شمار می روند که میزبان برگزاری مراسم گوناگون بوده اند. تکیه معاون الملک یکی از زیباترین و مشهورترین نمونه های این پایگاه های مذهبی به شمار می رود که امروزه در دل شهر کرمانشاه پابرجاست. اما بخوانید از داستان پر فراز و نشینی که در سال 1327 به دنبال جریان مشروط خواهان بر تکیه معاون الملک گذشت. یعنی همان زمان که دستور تخریب و توپ بستن تکیه به دستور ظهیر الملک صادر شد. با آتشی که به سمت این سازه چشم نواز روانه شد. تمامی آیینه کاری ها به همراه بخشی از بنا نابود شد. پس از این اتفاق تلخ این خانواده معاون الملک بود که در صدد مبارزه و انتقام بر آمد ولی در نهایت بین خانواده معاون الملک و ظهیر الملک صلح برقرار شد و تکیه معاون الملک بیش از این آسیب ندید. تاریخ ساخت تکیه معاون الملک به سال 1282 خورشیدی باز می گردد . این بنا از همان ابتدا به منظور برگزاری مراسم و همچنین پایگاهی برای رفع درگیری ها و کشمکش های قومی و فبیله ای طراحی شده بود . معمار تکیه شخصی به نام اصغر معمار باشی بود این را می توان از کتیبه ای که بر سر در بنا نقش بسته است دریافت.کاشی کارهای تکیه معاون الملک در نوع خود کم نظیر هستند و در واقع می توان گفت گردشگران این تکیه را به واسطه کاشیکاری هنرمندانه آن می شناسند. کاشی هایی که با تکنیک برجسته و نیمه برجسته و رنگ های طبیعی برپیکر این بنا نقش بسته اند . تصاویری از جمله صحنه هایی از جنگ های صدراسلام و حوادث کربلا را در کنار نقوش پادشاهان باستانی ایران و آرامنهای تخت جمشید را به نمایش می گذارند. مجموعه تکیه معاون الملک از سه بخش حسینیه و زینبیه تشکیل شده است. امروزه علاوه بر این سه بخش و در قسمت عباسیه دو موزه به نام های موزه مردم شناسی کرمانشاه و موزه پوشاک و زیور آلات استان کرمانشاه هم جای دارد.برای ورود به حسینه باید از هفده پله پایین رفت . چرا که این سازه در ارتفاع شش متر پایین تر از سطح ساخته شده است. در بدو ورود سقاخانه ای میزبان شماست که کاشی هایی با نقش شمایل حضرت ابوالفضل دارد. حسینه معاون الملک شامل صحن کوچکی است که به عادت حسینیه سازی در ایران دارای حجره هایی در اطراف است مکه طاق نماهایی نقش آراسته شده اند.بنای عباسیه یک صحن به اضافه سازه ای دو طبقه در بخش شرقی آن است.دیواره های عباسیه با کاشی هفت رنگ تزئین شده که برروی آن ها صحنه هایی از ورود حضرت یوسف به شهر کنعان به چشم می خورد . همچنین تصاویری از بزرگان و رجال دوره قاجار نیز بر روی این کاشی نقش بسته است. از طرفی زینبیه محل دفن معاون الملک که در سال 1327 از دنیا رفت .آرامگاه وی در سال 1374 توسط حاج محمد شکوهی اصفهانی آینه کاری شد.

آرامگاه شیخ حیدر

مشکین شهر از شهرهای استان اردبیل است . نام سابقش خیاو بود و زمان پهلوی به مشکین شهر تغییر نام داد.وجودکوه سبلان و رود قره سو کافی است که شهر پر درخت و سرسبز با غ های زیبا و مراتع پهناوری چون ارشق را ببینیم . در کنار این طبیعت خدادادی وجود شهر یئری و قلعه قهقهه که قدمتی به درازنای تاریخ دارند نشان از سابقه شهر دارد. علاوه بر این قلعه ها کهنه قلعه و قلعه بربر از دیگر قلعه های مشکین شهر است. در کنار این آثار تاریخی پل معلق آن شهرت جهانی دارد و هر ساله بازدیدکنندگان زیادی را به خود می بیند. آرامگاه شیخ حیدرنیز یکی دیگر از بناهای تاریخی مشکین شهر است که قدمتش به دوره صفوی بر می گردد. شیخ حیدر پسر شیخ جنید از صوفیان بزرگی بوده که در جنگ با شروران رشادت ها از خود نشان داد. شیخ حیدر در همان جنگ کشته می شود . بعد از کشته شدن مریدانش جسد وی را به مشکین شهر منتقل می کنند.و آرامگاهی می سازند تا مامنی برای پیروانش باشد . همین قداست باعث شد مردم تا سال ها از این مکان به امام زاده یاد کنند. طبق گواه تاریخ شاه اسماعیل صفوی موسس سلسه صفوی بعد از 22 سال که از مرگ پدرش ، شیخ حیدر ، جسدش را به اردبیل در آرامگاه خانوادگی شان کنار جد بزرگش شیخ صفی الدین دفن کرد. با این اوصاف اکنون این آرامگاه فقط یادی از تدفین اولیه شیخ حیدر دارد و محل واقعی دفن وی نیست.طی طرح ساماندهی و تملک زمینهای اطراف این مقبره فضای چون پارکینگ موزه کتابخانه و مکانی برای گردشگران به وجود آمده است. آرامگاه شیخ حیدرکه به صورت برجی استوانه ای آجری است در بافت مرکزی و قدیمی شهر مشکین شهر در باغی بزرگ و زیبا قرار دارد. دور تا دور بقعه را رواق هایی فرا گرفته شاید روزگاری برای آسایش و استراحت مسافران بوده است. این برج مدور به ارتفاع 18 و قطر 10/5 متر دارای سرداب و قسمت فوقانی که قسمت فوقانی به صورت مدور است . این بنا دارای سقف گنبدی شیروانی است اما سقف اصلی بنا که آن هم به صورت گنبد بوده در حمله روس ها از بین رفته و سقف جدید بعد ها ساخته شده است. هرچند که بیرون بنا مدور است اما بنا از داخل دارای دوازده ضلع است. شاید این دوازده ظلع سمبلی از دوازده امام شیعیان بوده باشد که صفویان عجیب به آن ها ارادت داشتند در ورودی سردابه در ظلع شمالی بنا است.و در منتهی الیه آن قبر شیخ حیدر قراردارد. مصالح به کار رفته در این برج درپی سنگ و در دیواره ها آجر است . بدنه آجری این برج از بیرون دارای کاشی کارهای زیبا به رنگ آبی است.هرچند این کاشی کاری ها تمام بدنه را نپوشانده است و جای جای آن فرو ریخته اما همچنان قدمت و زیبایی خود را حفظ کرده است واژه الله به کار رفته در این بنا الگو گرفته از گنبد الله الله یا همان گنبد شیخ صفی الدین اردبیلی در اردبیل است اما کاشی های مقبره شیخ صفی ، به علت مراقبت بیشتر خواناتر از این مقبره است. علاوه بر کلمات الله کاماتی مانند هو، محمد، و علی ، نیز نوشته شده که به علت بی توجهی بیشتر شان فرو ریخته است. در ورودی و سه پنجره این بنا دارای مقرنس کارهای گچی زیبایی هستند که هر چند رنگ کهنگی بر آن ها نشسته اما چشم ها از دیدنش حظی وافر می برند . این مقبره در سال 1311 با شماره 184 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

برج کاشانه

در جنوب شرقی مسجد جامع بسطام در شمال شهرستان شاهرود برجی زیبا و بلند به ارتفاع 20متر خود نمایی میکند.که به برج کاشانه بسطام معروف است و با نام برج آرامگاهی نزدیک مسجد جامع به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.در بالای بدنه این برج 30 ضلعی منتظم ساخته شده دو حاشیه از آجرهای بزرگ وجود دارد. روی آجرها نوشتهایی نمایان است که در یکی از نوشتها نام الجایتو با خط کوفی و در دیگری آیه بسم الله الرحمن الرحیم با خط زیبای ثلث درج شده است. بر اساس کتیبه سردر ورودی برج در سال 700 هجری قمری بنا شده و متعلق به قرنهای هفتم و هشتم هجری است اما بر اساس شواهد تاریخی سال ساخت برج کاشانه به درستی مشخص نیست . اهالی شهر بسطام معتقدند که این برج در دوره تاریخی قبل اسلام آتشکده زرتشتیان بوده و در دوره تاریخی بعد از اسلام از آن برای دیده بانی استفاده میشده است . هرچند با توجه به نوع معماری احتمال میرود .که به عنوان رصد خانه مورد استفاده قرار می گرفته است.آندره گدار شرقشناس و ایرانشناس معروف بر این گمان است که این بنا از آثار غازان خان مغول است وی معتقد است که نام اصلی برج غازانه بوده که به مرور زمان کاشانه نامیده شده است. برای دیدن این اثر تاریخی باید راهی جنوب شهر بسطام در استان سمنان شوید سرزمینی که در گذشته به آن خطه کومش یا قومس گفته میشده و امروزه استان سمنان محدوده آن سرزمین باستانی را در برگرفته است. آجرهای متفاوت قسمت بالای برج نسبت به آجرهای بدنه ساختمان نشان میدهد.که قسمتهای از سقف این برج بر اثر گذشت زمان فرو ریخته که در دورههای بعد مورد مرمت و بازسازی قرار گرفته است.ورود به برج از راه مسجد جامع و دلان کوچکی که سه طرف آن گچ بری شده و ایه الکرسی و عبارات دیگری به زبان عربی روی آن نقش بسته است و مسجد را به برج متصل میکند. در وسط این برج چاه بسیارعمیقی وجود دارد و ارتفاع این برج از داخل آن 24 متر است برای رسیدن به بالای برج از راه پله ای بسیارکوچک و راهروی تاریک آن استفاده میشود که احساس سفر به زمانهای دور را برای بازدید کنندگان آن تداعی میکند.

خانه مشروطه تبریز

خانه مشروط یکی از معروف ترین و پر افتخار ترین خانه های تاریخی ایران است که در اوج انقلاب مشروط محل تصمیم گیری های سرنوشت ساز سران مشروط به شمار می رفت. این مکام ملک شخصی حاج مهدی کوزه کنانی از فعلان مشروط در تبریز که در سال 1247 هجری شمسی حاج ولی معمار تبریزی آن را به سبک معماری دوره قاجار و در دو طبقه با بخش های اندرونی و بیرونی از سنگ و آجر و خشت ساخته است در طبقه اول ذاین بنا 6 اتاق و سرسرا و در طبقه دوم یک سالن بزرگ و 6 اتاق در سرسرا وجود دارد. جالب ترین و زیباترین قسمت این بنا سرسرا و اتاق مشرف به حیاط در طبقه دوم است که در آن دو پنجره های مشبک با شیشه الوان به کار رفته است. اتاق های جانبی دارای سقفی چوبی با تزیینات برجسته هشت ضلعی و درهای چوبی مزئن به طرح های برجسته اسلیمی است . از ئیژگی های برجسته این خانه می توان به پنجرهای ارسی درب های منبت کاری شده غلام گردش ،کلاه فرنگی و نوگیر اشاره کرد. موزه مشروط پس از ایجاد تغییراتی در تالارها و اتاق های خانه مشروط و به نمایش در آوردن تصاویر اسناد تاریخی مربوط به انقلاب و فرمان مشروطیت در سال 1375 شمسی تاسیس گردید. از آثار تاریخی این موزه به اسناد تاریخی فروش مشروط تندیس هایی از شخصیت ها و مجاهدین صدر مشروطیت همچون ستارخان ، باقر خان و دیگران وسایل شخصی سران مشروط ، سلاح کمری ستارخان ، عکس هایی از مظفرالدین شاه، محمد علی شاه و دسته های مخالف مشروط . دستگاه ژلاتینی ( پلی کپی دستی) می توان اشاره کرد.

شهر سوخته

شهر سوخته یکی از شگفتی های دنیای باستان ،نمونه ای منحصر به فرد از نخستین بزرگ ترین و پیشرفته ترین استقرار شهر نشینی در نیمه ی شرقی ایران است که در مسیر رودخانه ی هیرمند به دریاچه ی هامون بنا نهاده شده است. تمدن شهر سوخته از فعالیتهای علمی، صنعتی، اجتماعی، فرهنگی و هنری روزگار خود به شمارمی رفت. این شهر در 3200 سال قبل از میلاد پایه گذاری شد و مردم در چهار دوره بین سال های 3200 تا 1800 قبل از میلاد در این شهر سکونت داشته اند. شهر سوخته دارای پنج بخش شامل بخش مسکونی واقع در شمال شرقی شهر ، بخش های مرکزی، منطقه ی صنعتی بناهای یادماندنی و گورستان است که به صورت تپه های متوالی و به هم چسبیده واقع شده اند. یافته های بسیار متنوع باستان شناسی در این شهر از تمدن غنی آن حکایت می کند. بنای سوخته خانه های موسوم به پلکانی نخستین جراحی مغز، نخستین چشم مصنوعی جهان ، نخستین تصویر متحرک ساخته شده خط کش چوبی شطرنج و تخته نرد، ساخت زیور آلات، نظام آبرسانی منظم و تخلیه ی فاظلاب، صنایعی مانند پارچه بافی ، ریسندگی، خراطی، معرق سازی ، مرمر سازی ،بافت تورهای ماهیگیری، سفال گری، مهرسازی، حصیر بافی، ساخت ابزار فلزی و غیره، این شهر از نادر ترین شهرهای باستانی است که در آن زنان عهد ه دار امور مالی خانواده های خود بوده اند.نام گذاری این شهر علاوه بر تغییر مسیر رودخانه ی هیرمند و خشکسالی های مداوم بر اساس چندین مورد آتش سوزی در آن صورت گرفته است.

کویر مرنجاب

کویر مرنجاب، یکی از مقاصد طبیعت گردی در شهرستان آران و بیدگل در استان اصفهان به شمار می رود. این کویر با چشم اندازهای زیبا شامل تپه های شنی و رمل ها در مجاورت دریاچه نمک واقع شده است. و در ادامه به پارک ملی کویر می رسد. کاروانسرای شاه عباسی مرنجات یکی از دیدنی های این کویر و زیباست. این بنا در سال 1012 هجری قمری به دستور شاه عباس صفوی در مسیر جاده ابریشم ساخته شد تا مسافرانی که اغلب از مسیرهای کویری عبور می کردند. شب را در آن سپری کنند. این کاروانسرا تقریبا به شکل مربع و در زمینی به مساحت نزدیک به 3500 متر مربع ساخته شده و دارای 29 اتاق است. هنگام سفر به مرنجات، علاوه بر کارونسرا دیدار با سایر آثار تاریخی و فرهنگی این منطقه را نباید از یاد برد. یکی از این آثار چاه دستکند است. این چاه که در فاصله پنج کیلومتری از شرق کاروانسرا قرار گرفته ، آب شیرین و گوارایی دارد. گفته می شود دلیل وجود آب شیرین در چاه به واسطه وجود لایه های ماسه است که شوری آب را به خود گرفته و آب را با کمترین درصد نمک تصفیه می کند.اما جاذبه های طبیعی مرنجات هم در کنار آثار تاریخی آن بخ چشم می آیند . از جمله آن ها می توان به دریاچه نمک اشاره کرد. دریاچه نمک با نام های دیگری از جمله مسیله و دریاچه نمک آران و بیدگل هم شناخته می شود و رودهایی مثل رود شور به آن می ریزد. این دریاچه در فاصله نه کیلومتری از کاروانسرای عباسی مرنجات قرار دارد. دریاچه نمک در بیشتر طول سال ساخت و پوشیده از نمک است. با این وجود پی از بارش باران و تبخیرآب می توان اشکال هندسی را روی سطح زمین دید که حصل از رسوبات نمک است. در علم زمین شناسی به این پدیده ها پلی گون گفته می شود.جزیره سرگردان از جمله دیگر جذابیت های کویر مرنجات به حساب می آید. که در دریاچه نمک قرار گرفته است. این جزیره نه در آب بلکه در دریایی از نمک سرگردان است. سرگردانی و حرکت جزیره پس از بارش به چشم می آید. با آغاز بارش باران اطراف کویر را آب فرا می گیرد و تکان خوردن آب باعث می شود این تصویر به وجود بیاید که جزیره در تکان خوردن است. پیمایش رمل های مرنجات و بازی با شن های روانی که هر لحظه به شکلی در می آیند از جذابیت های اصلی سفر طبیعت گردی به کویر مرنجات است.

دریاچه نئور

در یاچه نئور یک دریاچه طبیعی است که در مرز بین دو استان اردبیل و گیلان واقع گردیده است . این دریاچه با آب شیرین و همچنین بارندگی و آب و هوای مناسب زیستگاه مناسبی برای انواع ماهی پدید آورده که مقصد جذابی برای گردشگران به خصوص در فصول گرم سال به شمار می روددریاچه نئور که بخشی از منطقه حفاظت شده لیسار به شمار می رود در 48 کیلومتری جنوب شرقی شهرستان اردبیل و در مسیر خلخال واقع شده است. منطقه تالش هم در جنوب دریاچه نئور قرار دارد. این دریاچه که از سال 1348 خورشیدی زیر نظر سازمان حفاظت زیست قرار گرفت . در حال حاضر یکی از مراکز مهم تحقیقات این سازمان در امور آبزیان به شمار می آید.نئور زیستگاهی مناسبی برای نوعی از ماهی قزل آلا به نام قزل آلای رنگین کمان است و همه ساله گردشگران زیادی برای تجربه ماهی گیری به این دریاچه می آیند. ناگفته نماند که هر سال پیش از فرا رسیدن فصل سرما ماهی های موجود در دریاچه نئور صید و جمع آوری می شوند. چراکه تشکیل لایه ضخیم یخ روی دریاچه در فصل زمستان امکان زندگی آبزیان را از بین می برند. با گذر از فصل سرما بچه ماهی های پرورشی در دیاچه رهاسازی می شوند. مسیر پیاده روی نئور به ییلاق سوباتان یکی از مسیرهای مورد علاقه طبیعت گردان و کوهنوردان به شماروی آید. سوباتان در هفده کیلومتری جنوب شرقی دریاچه نئور قرار دارد و کلبه های چوبی و همچنین دام های در حال چرا از جمله چشم انداز ها ویژه و منحصریه فرد آن است. مسیر پیاده روی نئور به سوباتان و آب و هوای سرد بوده و در فصل تابستان آب و هوا منطقه بسیار دلانگیز میباشد به این علت و به لحاظ پرورش ماهی قزلالا در آن جمع کثیری از مهمانان داخل استان و سایر نقاط کشور برای استفاده از آب و هوا و طبیعت زیبا و بکر و صید ورزشی ماهی قزل آلا به این منطقه مسافرت میکنند. بهترین زمان پیاده روی در این مسیر زیبا اوایل اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد و پیش از فرا رسیدن فصل تابستان است.

مسجد جامع اصفهان

مسجد جامع یا مسجد جمعه ی اصفهان با در برداشتن مجموعه ای از ادوار مختلف اسلامی از نظر فنی و هنری اهمیت بسیاری دارد و از مهم ترین و قدیمی ترین ابنیه ی مذهبی ایران است که دارای شهرت جهانی است. این مسجد از جمله بزرگترین و پرمرز و رازترین مساجد جهان اسلام که بنای اصلی آن در قرون اولیه ی اسلامی بر شالوده ی بنایی باستانی مربوط به اواخر دوره ساسانی ساخته شده است. سیمای فعلی مسجد عمدتا مربوط به اقدامات دوره ی سلجوقی است و مهم ترین طرح های توسعه ی آن در دوران آل بویه و صفویه صورت گرفته است. مسجد جامع اصفهان منعکس کننده ی هنر بیزانس و کلاسیک در قالب یک بنای سنتی و اسلامی است. و به سبک معماری رازی با نقشه ی چهار ایوانی بنا شده است. این مسجد دارای بناهای متعددی مانند صحن چهار ایوانی، شبستان ها، مدرسه ی مظفری ، صفه های کوچک دوره ی دیلمی،گنبد نظام الملک، کنبد تاج الملک، محراب اولجا ( زیباترین محراب گچبری) زیباترین منبر منبت کاری شده، چهار ایوان معروف صاحب ، استاد، درویش با تزئینات مقرنس و کاربندی است که هر کدام سیر معماری بنا را در دوره ای خاص نشان می دهند. این مسجد دارای ورودی های متعدد است که هریک از آن ها فضای مسجد را به بخش هایی از بافت پیرامون آن مربوط می کند. در میان عناصر هنری موجود در این مسجد غیر از سبک های مختلف معماری و تزیینات متفاوت می توان به انواع کتیبه ها به زبان فارسی و عربی اشاره کرد.

چهلستون

کاخ چهلستون به عنوان یکی از شاخصه های شهری اصفهان در کنار میدان نقش جهان و در نزدیکی چهار باغ قرار دارد. این باغ به همراه عمارت با شکوه میانه آن از جمله یادگاری عصر صفوی است که پس از انتخاب اصفهان به پایتختی توسط شیخ بهایی طرح ریزی شد. چهلستون به عنوان یک باغ ایرانی ، عمارت یا کوشکی در میان خود داشت که در زمان شاه عباس اول به صورت کلاه فرنگی احداث شد و در زمان شاه عباس دوم توسعه یافت و چهلستون نامیده شد. چهلستون اصفهان در سال 2011توسط سازمان یونسکو به عنوان یکی از باغ های شاخص ایرانی به ثبت رسید. از جمله ویژگی های خیره کننده عمارت جهلستون که برخی از آن ها در عصر قاجار بر روی نقاشی های سابق کشیده اند. شامل نگاره هایی از پذیرایی شاه عباس اول و دوم و شاه طهماسب از امرای ترکستان و همایون هندی و هم چنین جنگ شاه اسماعیل اول با ازبکان را به تصویر کشیده اند. دو تصویر دیگر که یکی روبروی در ورودی تالار و دیگری در مقابل ان قرار دارد صحنه ای از جنگ چالدران در دوران شاه اسماعیل اول و جنگ کرنال در زمان نادر شاه افار را به نمایش می گذارد.این تالار که به پذیرایی و میزبانی و سفیران عمارت با انعکاس در آب تبدیل به چلستون می شود و همین امر را وجه تسمیه چهلستون دانسته اند. اما به باور بسیاری از کارشناسان و صاحب ظران این سبک از معماری ایرانی که ستون های متعدد در ساخت یک بنا به کار می رود. به چهلستونی مشهور است.داستان ستون های کاخ چهلستون به همین جا ختم نمی شود. برخی از تاریخ دانان نیز بر این باورند که چهلستون که به دست شاه عباس دوم ساخته شد، در واقع دارای چهلستون بوده و در هنگام آتش سوزی که در ذوره حکومت شاه سلطان حسین آخرین شاه صفوی اتفاق افتاد. قسمتی از عمارت و بیست ستون طرفین از جلو سئخت و به شکل کنونی بازسازی شد.

یخدان مویدی

کاربری یخدان در گذشته نگهداری یخ برای ایام تابستان مردم شهر بوده است. مویدی نام محله ای در شهر کرمان است و شامل بخشی از زمین ها و قنات قدیمی واقع در محدوده میدان تختی و خیابان های خورشید و ابوحامد است.احتمال می رود که صاحب این یخدان فردی به نام مویدالدین ریحان یکی از کارگزاران حکومت کرمان بوده است. این بنا در اواخر دوره صفویه بنا شده و نام مویدی از آن نظر است که قنات مویدی آب آن را تامین می کرده است. عناصر تشکیل دهنده ی یخدان عبارتند از : مخزن ، حصار، استخر و چاله ی یخ. گنبدی از نوع بستو ( نوعی قوس بیضی شکل که نسبت فاصله ی کانونی به دهانه 4 به 3 است) روی پلان مخزن دایره شکل قرار دارد. مصالح بنا از خشت خام ( به دلیل عایق حرارتی) و ملات گل می باشد. حصار آن نسبتا بلند و 12 متر ارتفاع دارد. یخچال موئدی 20 متر ارتفاع دارد و در واقع در گذشته لین یخبندان از مهمترین و حیاتی ترین مراکز شهری کرمان و از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است.

آتشگاه اصفهان

آتشکده آتشگاه بر فراز یک تپه سنگی به بلندای 100 متر در بخش ماربین اصفهان در 3 کیلومتری جنوب خمینی شهر 8 کیلومتری غرب اصفهان و نزدیک به آب روان زایتده رود قرار گرفته است.آتشکده آتشگاه یک سازه خشتی است با خشت هایی از خاک هایی از خاک رس به اندازه 40 در 40 سانتیمتر که در کنار هم پایه ها و بنیاد و دیوارهای سازه را برپا کرده است. میان هر دو لایه خشتی در بن سازه یک لایه نی به استوار تر شدن آن در گذر تاریخ یاری رسانده است. روش چینش خشت ها در دیوارهای کنگرهای هشت و گیر است برجسته و فرو رفته دیوارها همترازند.در بخش شمالی سازه اتاق هایی دیده می شود که به هم راه دارند. خشت های برخی از اتاقها 20در 20 سانتیمتر است . همچنین برجی در بالاترین بخش تپه سنگی در شمال سازه هنوز بر جا مانده است که از درون پهلو است و از بیرون گرد مینماید. در هر پهلوی برج و نیز اتاقها درگاه هایی هست.دیولافوآ، باستان شناس فرانسوی در سال 1882 میلادی از این آتشگده دیدن کرده و امکان داده که سازه در گذشته گنبدی نیز داشته است. او همچنین از نشانه هایی بر جا مانده از خانه های متروک در پای تپه و بارویی با خشت های چهارگوش به ضخامت 40 سانتیمتر پیرامون آن ها نیز گزارش داده است. هم چنین ویلیامز جکسن ، زبان شناس امریکایی در گزارش خود در سال 1903 میلادی از اجر و سفال هایی از گل زرد و نشبر جسته و شالوده ای از ساروج که جایگاه آتشدان بوده است. یاد میکند. تاورینه ، شاردن، کرپرتر و گدار هم گزارش هایی از این آتشکده نوشته اند. صادق هدایت در 1311 خورشیدی مینویسد.آگر این بنا به دست آدمها خراب نشده بود. شاید 100 سال دیگر هم خم به ابرویش نمی آمد. در سده های میانه چندین تاریخ نگار و جغرافی نویس از دژ و بارو و آشکده مهرین که با نام ماریین نیز شناخته می شود. یاد کردند. همچنین بلاذری نیز از دژ و باوری ماربین نام برده است. مسعودی از گرایش زرتشتیان به این سازه نام برده است و این حوقل و مافروخی آتشکده بودن آن را به روشنی یاد کرد ه اند .ابن اسفندیار از کوشش های اسماعیلیان در سده های میانه در این سازه نام برده است. در پژوهش های امروزه روشن شده است که نخست دژ ماربین ساخته شده و سپس درون آن آتشکده بنا شده است . سفالینه های پارتی یافت شده پیرامون دیوارها سازه را با دوران اشکانی پیوند میدهد. همچنین ساخت آتشکده های ساسانی بیشتر از سنگ است تا خشت!

بندر سیراف

بندر سیراف یکی از شهرهای باستانی جنوب ایران است. سیراف امروزه در بخش کنگان استان بوشهر قرار دارد. این بندر در دوران باستان از آن چه امروزه هست بزرگتر بوده به باور کارشناسان زمین لرزه فرسایش خاک و یا پیشروی دریا بخش هایی از سیراف را به زیر آب برده است.بندر سیراف در زمان شاهنشاهی ساسانی اردشیر بابکان و به فرمان او در سده سوم میلادی بنیان نهاده شد و به رونق جهانی دست یافت . نام این بندرنیز از ارخشیر آب اردشیراب ، سیراب، به سیراف دگرگونی یافته این شاهنشاه سامانه آبی بندر سیراف را نیز پی ریزی نمود. رونق این بندر تا دوران پادشاهی بویهیان در سده چهارم خورشیدی ادامه داشت و سپس رو به افول رفت . بندر سیراف بخشی بخشی از راه دریایی ابریشم از سیلان و هند و چین به رنگباز آفریقا و بندرهای دریای سرخ اروپا بوده که راه ادویه نیز خوانده میشود.در دوران ساسانیان ساختمان های سه تا چهار طبقه نیز در سیراف بوده اند. از دوران باستان کتیبه ها و دیوارنگارهایی بدست آمده است. گچبری گل ساسانی شش و هشت پر انار نیلوفر بر ساو، انجیر ، موگ، سرو، تاک، همچنین جام سیمین با بنمایه بادبزنی از برگ نخل که با نمونه هایی از شوش و تیسفون برابری میکند. گزارش شده تنها در سده چهارم خورشیدی 120 هزار تن بازرگان از سیراف در کانتون ، چین میهمان بوده اند. در میان کالاهای بارشده به چین می توان از عرقهای شکوفه خرما ( تارونه) و زعفران و بیدمشک عطر بنفشه و نیلوفر و کافور نام برد. همچنین پارچه های کتانی، قالی، گلیم، پرده، پنبه، نیز سنگ آهن فیروزه، زر و سیم الماس ، مروارید، مس ، عود، ساج، عاج، پوست پلنگ و داروها. گزارشهای فراوانی نشان میدهد. سیرافیان از دیر باز تاریخ مردمانی دریانورد و بازرگان و کوشا بوده اند. اگر از بالا به بندر سیراف نگاه کنیم چشم انداز این بندر را همانند هلال ماه خمیده و باریک می بینیم با پهنای کم و درازی بسیار! خانه سازیها همانندماسوله در شمال ایران پلکانی و روی یکیگر است. در یک کیلومتری شمال شرقی سیراف تنگه لور در دو کیلومتری غربی آن نیز دره لیل و در هفت کیلومتری شرقی و شمال شرقی نیز کوه هفتچه به چشم می آید.در کوههای نزدیک بندر سیراف همچنین دخمهای سنگی ،سنگچین ،آبکنده، سنگفروش و اشکفتهای دیده میشود که کارشناسانی آن را با پرستشگاه آناهیتا ایزدبانوی آبها در ایران باستان مرتبط دانستهای . مسجد جامع سیراف در سده دوم خورشیدی بر ویرانهای یک دژ ساسانی ساخته شده است. از دوران باستان برای جلوگیری از گزند موج های ویران گر دریا، دیواری سنگچین از ساروج و آهک در میانه ساحل سیراف ساخته اند که همواره در روند فرسایش حاصل برخورد باد و طوفانها بوده است. همچنین میتوان از کورهای سفالگری باستانی در کناره شهر و روبروی دریا نیز یاد کرد که تا روزگاری کم تر از یک هزاره پیش از آن یکی از مرغوب ترین سفالهای خاورمیانه را میساختند.سفالهای ساسانی سرخ و نیز لعابدار سبز هنوز هم گاهی در گرگور ها یا توریهای فلزی صیادی ، سر از آب بیرون می آورند.از پوشش جانوری بندر سیراف میتوان بز کوهی، گراز، مار، لاک پشت، آفتاب پرست، بلبل، کبک، تیهو و بلبل را نام برد. از پوشش گیاهی بندر سیراف نیز میتوان درخت پهن برگ لیل یا انجیر هندی و انجیر معابد با ریشهای از خاک بیرون آمده را سراغ گرفت ، همچنین لوز ، کهور، گز، خرگ، آویشن، از دیگر گیاهان مشهور این منطقه به حساب می آید.

مسجد علیشاه

ارگ تبریز ( ارگ علی شاه) به بازمانده های ایوان جنوبی ارگ علیشاه در شهر تبریز گفته می شود. بنای نخستین ارگ به دوره ایلیخان در اوایل سده هشتم هجری قمری باز می گردد. که بنای بزرگ ناتمامی با هدف اولیه ساخت مسجد ساخته شد. در سال های بعد با استفاده از دیواره های به جا مانده از بنای نخستین مسجد قلعه ای نظامی به جای آن ساخته شد که سال ها به عنوان باروی نظامی و بخش جنوبی دیوار شهر مورد استفاده قرار گرفته است. بقایای امروزی موسوم به ارگ علیشاه در واقع بخشی از معماری بقای بخش قدیمی تر بوده که این بخش قدیمی شامل مسجدی بوده که توسط علیشاه وزیر ساخته شده است. مطابق پلان به دست آمده از کاوش های باستان شناختی وجود ستون هایی به قطر نزدیک به 5 متر در فضای گنبد خانه با اندیشه ی ایجاد گنبد بر فراز آن ها مرتبط بوده است. ابن بطوطه درباره ی کاربری های جانبی موجود در مسجد علیشاه می نویسد: در خارج در سمت راست شخصی که رو به قبله ایستاده مدرسه ودر سمت چپ زاویه قرار داد. در همین راستا مدرسه و زاویه علاوه بر آن که به لحاظ معماری منجر به تکمیل نقش مذهبی مسجد و معرفی آن به عنوان یک مجموعه کاملا مذهبی وقف عام می شد. به لحاظ سازه ای نیز ایستایی و بقای آن را تضمین می کرد.گرچه پیدایش پلان نا متعارف مسجد کبود را ناشی از تاثیر نمونه های مشابه موجود در مرزهای عثمانی دانسته اند با این حال اتصال مقبره ی علیشاه به ترکیب پیش تاق و گنبد خانه ای که دو کاربری مدسه و خانقا جهت جلوگیری از رانش تاق و گنبد به طرفین آن اضافه شده است. یاد آور ترکیب معماری مساجد عثمانی پیرامون بازه ی زمانی 1385 م.1464 م و همچنین مسجد کبود در تبریز می باشد.

کاخ نیاوران

مجموعه فرهنگی – تاریخی نیاوران واقع در شمال شهر تهران متعلق به دوران قاجار و پهلوی در باغ بزرگی واقع گردیده که از زیبایی و جذابیت معماری طبیعی و تاریخی فوق العاده ای برخوردار است. مجموعه نیاوران در ابتدا به عنوان محلی جهت پذیرایی سلطنتی و اقامت میهمانان عالی رتبه دربار طراحی شد ولی در حین عملیات اجرایی با اعمال تغییراتی در کاربری به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده ی او اختصاص یافت. محسن فروغی این بنا را با الهام از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام طراحی نموده است. این کاخ دارای دو طبقه اصلی و نیم طبقه ای در وسط با سبکی مدرن است. در سال 1357 هجری شمسی این کاخ توسط نیروهای انقلابی تسخیر و در سال 1360 به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل گردید.کاخ موزه ی نیاوران که علاوه بر آثار قدیمی از هنرمندان معاصر ایران و جهان در آن نگهداری می شود. برای اولین بار در سال 1365 گشایش یافت. در فضاهای کاخ نیاوران تزیینات متفاوت ، نقاشی ها فرش هایی گرانبها و هدایای متعددی از کشور های مختلف وجود دارد. اکنون محوطه ی کاخ شامل اختصاصی نیاوران و موزه ی پارچه و لباس های سلطنتی، کاخ صاحبقرانیه و موزه ی حوض خانه کوشک احمد شاهی، موزه ی جهان نما، کتابخانه اختصاصی، موزه خودروهای اختصاصی کاخ نیاوران مدرسه اختصاصی باغ کتیبه ها و گلخانه ها است.

تالاب هشیلان

تالاب هشیلان با موقعیت کم نظیر جغرافیایی خود در 31 کیلومتری شمال غربی کرمانشاه و در مسیر جاده کرمانشاه- روانسر واقع شده و محلی بسیار مناسب جهت پژوهش های پرنده شناسی و طبیعت گردی است عرصه تالاب بالغ بر 45 هکتار است و منبع اصلی تامین آب آنسراب سبز علی نام دارد. ارتفاع متوسط تالاب از سطح دریا 1300 متر است و زیستگاهی مناسب برای پرندگانی چون لک لک- اگرت- حواصیل – بوتیمار-غاز خاکستری- انواع کشیم و انواع اردک محسوب می شود. روباه و شنگ هم در اطراف تالاب پیدا می شوند.

دریاچه نیلوفر ( سراب نیلوفر)

سرآب نیلوفر در دامنه کوه کماجار در ارتفاع 25 متری از سطح دریا واقع شده است. این سرآب دریاچه کوچکی است که دارای موقعیت مناسبی جهت زندگی پرندگان آبزی و بومی است. بخش عمده ای از سطح آب سرآب نیلوفر پوشیده از گونه های نادر و کم نظیر گیاهی و گل های زیبای نیلوفر است که به سبب تقدیس در بین گل ها جایگاه ویژه ای دارد. این سرآب آبی زلال دارد و ساقه گل های نیلوفر از زیر آن به وضوح نمایام است و همچنین با ظرفیت بهره دهی آب فراوان جهت پرورش ماهی نیز مناسب است . عمق سرآب نیلوفر در بعضی نقاط متفاوت است و چند چشمه جوشان آب آن را تامین می کند. این سراب دارای حجم آب کافی بوده و دریچه و کانال بتونی آن سرزیر آب سرآب را به رودخانه قره سو هدایت می کند.در این سراب وسیع ورزش های مختلف آبی نظیر قایقرانی ، شنا و ماهیگیری صورت می گیرد . در سال های اخیر جهت رفاه بازدیدکنندگان و جذب گردشگران منطقه ای و فرامنطقه ای در اطراف سرآب نیلوفر تاسیسات رفاهی و پارکی احداث شده است.

غار یخ مراد ( کرج)

غار یخ مراد یکی از غارهای مشهور ایران در استان البرز به شمار می آید که در مسیر جاده کرج به چالوس و منطقه گچسر واقع شده است. آن چه غار یخ مراد را از دیگر غارها متمایز می کند. وجود چکیده ها و چکنده های یخی و سایر رسوبات است که به اشکال جالب و تماشایی در دل غار خود نمایی می کنند.پیشینه و سابقه پیدایش غار یخ مراد به دوره دوم زمین شناسی باز می گردد. برخی کارشناسان هم اعتقاد دارند که این غار در حدود پنجاه میلیون سال پیش در زیر دریا تشکیل شده است. از جمله ویژگی های این غار، گردش هوا و اکسیژن داخل آن توسط هواکش های طبیعی و روزنه های موجود بر دیواره هاست. این پدیده موجب گردش هوا درون فضای غار شده و شرایط را برای تشکیل قندیل و یخ فراهم می کند. که نتیجه آن تشکیل توده های بزرگ و مخازن یخی در گوشه و کنار غار است. نورپردازی قندیل های یخی و انعکاس نور از سطح آن ها چشم اندازهای خیال انگیزی را فراهم آورده است. شکل گیری این اشکال زیبا به صورت چکیده ها و چکنده های یخی خودنمایی می کنند. از انتهای پاییز آغاز می شود و با تداوم فصل سرما، یخبندان و بارش برف در منطقه و نفوذ آب از دیواره های غار ادامه پیدا می کند. به همین سبب فروردین ماه بهترین فصل بلزدید از غار یخ مراد به حساب می آید. قندیل های یخی با گرم شدن هوا کم کم شروع به ذوب شدن می کنند. به صورتی که در روزهای نخستین خرداد ماه تنها دریاچه یخ در غار باقی می ماند.علاوه بر چکیده ها و چکنده های یخی پدیده زمین شناختی دیگری هم به نام غار سنگ در یخ مراد به چشم می آید.غار سنگ به تمام سنگهایی گفته می شود که بعد از تشکیل فضای غار بر اثر چکیدن آب به وجود می آیند. از جمله غار سنگهای مشهور یخ مراد. رسوباتی به شکل نخود یا اشکال گل کلمی هستند که هر بینده ای را متعجب و شگفت زده می کند. غار یخ مراد تالارهای متعددی دارد. این تالارها به ترتیب تالار سنگلاخی ، تالار دوم ، تالار سوم و دخمه دوقلو نام دارند.برای رسیدن به غار یخ مراد باید از کرج مسیر جاده چالوس را در پیش گرفت و پس از طی 70 کیلومتر وارد جاده کهنه ده شد. بعد از حدود 4 کیلومتردر کنار روستا یک دو راهی قرار دارد که مسیر دستیابی به غار یخ مراد را نشان می دهد. برای رسیدن به غار یخ مراد از جاده ماشین رو حدود یک ساعت و نیم کوهنوردی سبک در پیش خواهید داشت.

تنگه چاهکوه

دره یا تنگه شگفت انگیز چاهکوه نمایی از فرسایش سنگ ها به عمق 100 متر است. این تنگه یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری جزیره قشم است و در دل کوه سنگی یکپارچه که به شکل ضربدر برش خورده قرار دارد. این دره از چهارسو چهار تنگه دارد. که در ابتدا عریض بوده و به تدریج از عرض آن کاسته شده و در جاهایی دیوارها به هم می رسند و فاصله 2 دیواره از هم شاید به حدود نیم متر برسد . به دلیل ارتفاع زیاد دیواره ها نور کمی در فضا وجود دارد. جنس سنگ های چاهکوه از سنگ های رسوبی موسوم به سنگ های آهکی مربوط به رشته کوه زاکرس است. فرسایش آبی و انحلال و ایجاد خطوط موازی در دیواره های چاهکوه شیارهای عمیق و طویل و انواع حفره های عدسی ، قاشقی و کروی شکل وجود طاقچه بر بدنه عمود این دره و همچنین وجود جوی های سنگی در کف دره موجب اعجاب انگیز شدن تنگه چاهکوه شده است.

تنگه ارغوان

تنگه ارغوان یکی از پدیده های زیبا و منحصر به فرد زمین شناسی در نزدیکی شهر ایلام است که در مسیر تنگه ای به نام قوچعلی قرار دارد. دلیل نام گذاری این عارضه طبیعی وجود درخچه های ارغوان در امتداد رودخانه است. تنگه ارغوان که در قدیم به گاوز معروف بود. امروزه با نام ارغوان یکی از مقصدهای تفریحی برای گردشگران و همین طور اهالی ایلام به شمار می آید.این تنگه محل مناسبی برای رشد انواع گونه های گیاهی مقاوم در برابر سرما از جمله بلوط، زلزالک و کیکم است. به واسطه وجود همین پوشش گیاهی ست که درمحدوده این تنگه و ییلاق های آن باررونق زنبور داری ، عسل مرغوبی تولید می شود.ارتفاع درختچه های موجود در تنگه گاهی به دوازده متر هم می رسد. در ماه های فروردین و اردیبهشت دره یکدست رنگ ارغوانی به خود می گیرد و چشم انداز بدیعی را پیش جشم بازدید کنندگان به نمایش می گذارد. با این که شهرستان ایلام زادگاه اصلی گیاه ارغوان به شمار می آید. اما علاوه بر این گیاه جنگل های انبوه بلوط هم در این منطقه به چشم می خورند.رودخانه و چندین چشمه از دیگر جاذبه های این دره است می توانید در مسیر گشت وگذار و طبیعت گردی ساعاتی را در کنار این چشمه ها استراحت کنید.درخچه های ارغوان به طور معمول در کنار رودخانه های سیلابی سیلابی که خاک سبک دارند می رویند. این درخچه ها از طریق بذری که درون غلافی جای گرفته اند تکثیر می شوند و پس از یک سال شروع به گل دادن می کنند. هنگامی که دمای روز به بیش از 15 درجه برسد. غنچه ها کم کم شروع به باز شدن می کنند. طول عمر شکوفه ها حدود دو هفته خواهد بود.

موزه عصر آهن

یکی از منحصر به فردترین و ترسناک ترین –موزه های جهان سایت –موزه عصر آهن گورستانی باستانی در قعر زمین است جایی که 38 گور در کنار هم قرار گرفته و محل به خاک سپردن زن و مرد پیر و جوان و چندین کودک است که از عصر آهن تاکنون یعنی حدود 4 هزار سال اینجا بی صدا خفته اند.فاصله طبقاتی گوراغنیا و فقرا از هم قابل تشخیص است. ثروتمندان با مال و اموال خود زنان با زیورالات و کودکان با اسباب بازی هایشان به خاک سپرده شده اند.این گورستان شگفت انگیز بر اثر یک حادثه و بسیار اتفاقی کشف شده است. گفته می شود در سال 1376 و در جریان ساخت یک مرکز خرید و بعد از خاک برداری از این منطقه بقایای اجسادی که در این گورستان به خاک سپرده شده اند. نمایان می شوند بنابراین ساخت و ساز متوقف می شود وبعد از کاوش های باستانی شناسی این گورستان تاریخی از دل خاک بیرون می آید. سپس بقایای اجساد و اشیای درون گورها مرمت می شوند و موزه آماده بازدید می شود .به این موزه سایت – موزه گفته می شود. به دلیل اسکلت ها از محل دفن خود دور و به جای دیگری منتقل نشده اند. و در واقع در بافت اصلی خود حفظ شده و به نمایش در آمده اند. در واقع این موزه اولین سایت –موزه و اولین موزه صحرایی کشور نیز است. از پله ها که پایین بروید به 38 گور می رسید. که در سطوح مختلف قرار گرفته اند و نشان می دهند که این گورستان حالت تپه ای شکل داشته است اجساد در این گورها به صورت جنینی دفن شده اند که نشان دهنده اعتقاد آنها بر دین مهرپرستی یا میتراییسم است . در این دین اعتقاد به زندگی دوباره وجود داشته و اجساد در حالت جنینی به خاک سپرده می شده اند و دیواره ای به مثابه رحم آنها کشیده نی شده است. همچنین در بیشتر این گورها اشیایی قرار داده شده که شامل ابزار آلات ، غذا، اسباب بازی ( برای کودکان) و یا مال و اموالی است که برای زندگی بعد از مرگ به کار مردگان می آید. در گور ثروتمندان ظروف و اشیا و در گور سایرین اشیا کمتری قرار داده شده است.بعضی از اجساد این گورستان آسیب بیشتری دیده اند و باستان شناسان معتقدند که این گورستان دومین قبر آنهاست. در واقع احتمالا آن ها در زمان کوچ از دنیا رفته اند و در جایی به امانت به خاک سپرده شده اند و بعد از بازگشت پیکر آن ها در این گورستان دوباره خاک شده است.به دلیل قرار گرفتن این موزه در دل زمین رطوبت هوا زیاد است. اما برای حفاظت اسکلت ها واشیای به جا مانده محفظه های شیشه ای قرار گرفته اند و همچنین خاک گورستان برای نگهداری بهتر از اجساد با مواد شیمیایی ترکیب شده و همچنین رطوبت هوا با فن و همچنین مواد شیمیایی کاهش می یابد. در هر فصلی از سال می توانید از این موزه بازدید کنید اما تبریز شهری سردسیر است و در زمستان هوای این شهر سرد و برفی است. بازدید شما هم از این موزه بین 30 تا 45 دقیقه به طول خواهد انجامید.

تکیه بیگلربیگی

تکیه بیگلربیگی از بناهای به جامانده از دوران قاجار در مرکز و بافت قدیم کرمانشاه و در محله فیض آباد است که حتی در بین مردم محلی کمتر شناخته شده است. از رهگذران خیابان مدرس آدرس تکیه را که بپرسید اکثر اظهار بی اطلاعی می کنند. اما اگر به دنبال آدرس هستید بهتر است سراغ مغازه های قدیمی تر محله بروید. البته سر کوچه تابلوی کوچکی هم هست که شما را به سمت تکیه بیگلر بیگی هدایت می کند. کوچه را که داخل شوید . ناگهان با خانه های مخروبه قدیمی و مغازه های متروک مواجه می شوید که زمانی دور رونقی داشته و برو بیایی اما حالا نشانی از زندگی در این کوچه پس کوچه ها نیست. به سردر گچبری زیبا که برسید احتمالاتوریست هایی را می بینید که در نزدیکی تکیه ایستاده اند، کسانی که از آن ور دنیا از وجود چنین مکانی مطلع اند اما رهگذران محله از وجود چنین بنای زیبا و ارزشمندی غافل از دالان بلند و تاریک آن که گذر کنید. محوطه ای وسیع و بنایی رنگین و با وقار در مقابل چشمانتان رخ می نمایاند. تکیه بیگلربیگی خوشبختانه به دلیل جایگاه معنوی اش تاکنون محکم و پا برجامانده، هر چند نیمی از آن واگذار شده این بنا و چند تک بنای دیگر تنها بناهای به جامانده در میان بناهای هویتی این شهرند.این بنا به همت عبداله خان فراش باشی ملقب به بیگلربیگی از مقامات دوره مظفرالدین شاه قاجار در سال 1351 ساخته و تزیینات گچ بری و آیینه کاری آن در سال 1326 ه.ق تکمیل شده است. نوع معماری این تکیه به شکل هلالی مانند است .در ظلع غربی آن شاهد معماری زندیه هستیم که به شکل هشتی است و محل دارالحکومه ی عبدالله خان و نیز محل زندگی برادران و پسرهای وی بوده است. این بنا مشابه دیگر آثار دوره قاجار دارای اسلوب و مشخصه است که البته موضوع بومی در بر آورده این سلوب نقش مهمی دارد .هر چند شیوه ساخت و تزیینات این بنا مشابه هایی در ایران دارد اما به هر حال سبک قالب این دوره بی تاثیر از محل و جغرافیای ساخت این بنا نیست. مشخصه این تکیه آینه کاری سقف عمارت اصلی است که این مجموعه را خاص می کند. این بنا سر در هشتی و راهرو درب ورودی حیاط چهرباغچه و حوض مرکزی اتاق گنبد خانه ، شاه نشین با گوشواره و حوضخانه و حیاط خلوت است. دسترسی درونی بنا از سه درب ورودی است که درب اصلی آن در جنوب شرقی قرار دارد. سقف آستانه ( ورودی) درب اصلی با مقرنس های گچی و پیشانی جناغی ( نعل اسبی) سر در، با گچ بری تزیین شده است. همچنین در دو طرف ورودی دو ردیف طاق نما وجود دارد.بعد از سر در ورودی فضای هشتی قرار دارد . در دیوارهای این فضا طاقچه هایی ایجاد شده و سقف آن ، با رسم بندی آجری تزیین شده است.در ضلع شمالی هشتی، درگاهی چوبی است که از طریق آن می توان وارد خانه های وابسته به تکیه شد. پس از هشتی دالان نسبتا درازی قرار دارد که به حیاط اصلی تکیه منتهی می شود . سقف دالان نیز با تزیینات معقلی مزین شده است. این تکیه حیاط نسبتا وسیعی دارد که کف آن از کف خیابان پایین تر است . در وسط حیاط نیز حوض بزرگی قرار دارد . این حیاط در ماه محرم میزبان جمکعیت عزادران حسینی است.و در گذشته حتی در زمستان با برپایی چادر در این حیاط از عزادران استقبال می شده است.ازاره ی حیاط سنگی است و در برخی قسمت ها با نقوش هندسی و گیاهان تزیین شده است.گرداگرد حیاط مرکزی عمارت تالارها و اتاق هایی ساخته شده است.

فضای داخلی تکیه بیگلربیگی

تکیه 24 اتاق دارد و راه دسترسی به این اتاق ها یک متر بالاتر از کف حیاط است. در داخل هر یک از این اتاق ها طاقچه های متعددی به صورت دو طبقه وجود دارد. سقف طبقه ی دوم بسیار کوتها و گویا از این فضاها جهت انباری استفاده می شده است. راه دسترسی به طبقه ی دوم از طریق پلکانی پرپیچ و تاریک است. در ظلع شمال شرقی حیاط یک آشپزخانه وجود دارد که در ایام محرم جهت تهیه غذای عزادران مورد استفاده قرار می گرفته.بخش شمالی حیاط دارای دو طبقه و یک زیرزمین است. راه دسترسی به زیرزمین از طریق پلکانی در حیاط صورت می گیرد.زیر زمین تکیه شامل حوضخانه ، محل استراحت تابستانی و تعدادی اتاق است. پنجره های زیرزمین به پنجره ی مشبک شکل یا زنبوری معروف است که در واقع کار بادگیر را انجام می داده. سقف حوضخانه و استراحت گاه تابستانی با تیرهای چوبی پوشیده شده حوضخانه تکیه در قیاس با حوضخانه مشابه در شهرهای کویری چندان بزرگ نیست و به سبب خنک و مطبوع بودن شرایط اقلیمی این ناحیه ارتفاع چندانی ندارد.در طبقه اول شاه نشین قرار دارد و اطراف آ ن را با فضاهای متعددی احاطه کرده است. فضای شاه نشین مشرف به حیاط دارای ارسی چوبی بسیار زیبایی است. دو طرف ارسی با ستون نماهای گچی تزیین شده است. قسمت داخلی شاه نشین نیز با تزیینات گچ بری مزین شده است. نقوش ایجاد شده شامل طرح های هندسی نقوش گیاهی ، قاب بندی ها، نقش عقاب و ستون های گچی است . در بخش فوقانی شاه نشین قاب گچی دیده می شود که درداخل آن جمله ( یا اباعبدالله الحسین و تاریخ 1262) نوشته شده و به نظر می رسد تاریخ مذکور زمان تکمیل گچ بری های تکیه بوده است.احتمالا از اتاق شاه نشین جهت پذیرایی و ملاقات افراد با بیگلربیگی استفاده می شده.و اتاق های اطراف شاه نشین و طبقه ی فوقانی که دارای تزیینات گچی است فضای استراحت بوده است. یکی از قسمت های خاص و زیبای تکیه دو ستون گچی بسیار زیباست که درداخل یکی از اتاق های طبقه بالا وجود دارد. پایه ی ستون ها مربع شکل و ساقه ی ستون ها دارای شیارهای پیچی است. سرستون ها از نوع سرستون های بیزانسی است که با نقوش گل و گیاه تزیین شده اند.مهم ترین قسمت تکیه بیگلربیگی بخشی است که گنبدخانه ی حسینیه در آن قرار دارد. سقف حسینیه دارای پوشش گنبدی است و نمای داخلی آن با آیینه کاری های زیبا تزیین شده است.این قسمت شامل ایوان نسبتا بزرگی است که از طریق یک رشته پلکان سنگی به حیاط تکیه راه دارد. دو ستون چوبی نسبتا بلند در این قسمت دیده می شودکه سطح هر یک از این ستون ها دارای پوششی از گچ است. سقف ایوان نیز دارای تزیینات منبت کاری است. همچنین از طریق یک در بزرگ چوبی با ارسی زیبا می توان وارد فضای اصلی حسینه شد. آیینه کاری فضای حسینیه توسط استاد محمد علی تهرانی انجام گرفته است.در ظع جنوبی حسینه ارسی زیبایی با شیشه های الوان وجود دارد که حسینیه را به حیاط کوچک تری مرتبط می کند از طریق این حیاط می توان وارد مجموعه ی حمام بیگلربیگی شد. از فضای جنوبی حسینیه برای اقامت بانوان به هنگام مراسم عزاداری و همچنین نگهداری وسایل و لوازم مراسم عزاداری استفاده می کردند. در ظلع غربی حسینیه نیز ساه نشین بزرگی وجود داشته که در سال های گذشته به علت تعریض خیابان مدرس تخریب شده است .این تکیه در سال 1375 در فهرست آثارملی به ثبت رسیده است. در سال 1380 میراث فرهنگی آن را خریداری و سپس مرمت کرد و در سال 1383 به عنوان موزه ی خط و کتابت افتتاح شد. در این موزه اسناد مدارک نستندات تاریخی و نسخه های خطی نگهداری می شود و در معرض دید بازدیدکنندگان قرار گرفته است. در حال حاضر شاه نشین بنا به عنوان موزه خط و کتاب مورد بازدید عموم قرار می گیرد. در این موزه اسناد بنا به عنوان موزه خط و کتابت مورد بازدید عموم قرار می گیرد. در این موزه اسناد قدیمی متعلق به خانواده بیگلربیگی به نمایش گذاشته شده . علاوه بر این موزه ی پارینه سنگی زاکرس که تنها موزه ی پارینه سنگی خاورمیانه است. در این تکیه قرار دارد.

موزه آذربایجان

موزه آذربایجان شامل گنجینه ای غنی و پرباراز آثار و اشیای حاصل از کاوش های باستانشناسی و همچنین یافته های تاریخی از بخش های مختلف ایران است که در بزرگ ترین مجموعه باستانشناسی شمال غرب و دومین موزه باستانشناسی ایران گردهم آمده اند.این موزه در مجاورت مسجد کبود تبریز واقع شده و ساخت آن به سال 1336 خورشیدی باز می گردد. با این حال ایده احداث این موزه به سال های قبل تر یعنی سال 1306 خورشیدی می رسد یعنی همان هنگام که ضرورت وجود بنایی برای نگهداری آثار تاریخی پس ازبرگزاری نمایشگاهی از سکه های تاریخی در محل کتابخانه تربیت تبریز احساس شد.موزه آذربایجان از چهار بخش نمایش آثار تشکیل شده است. در کنار این بخش ها قسمت اداری و مدیریت آزمایشگاه تخصصی و مرمت مخزن موزه و همچنین کتابخانه به چشم می خورد.طبقه همکف موزه به نمایش آثار تاریخی و یافته های حاصل از پژوهش ها و کاوش های باستانشناسی اختصاص دارد که به دوره پیش از تاریخ مربوط اند. این آثارشامل یافته های سنگی و استخوانی می شوند. قدیمی ترین شی ای که در این بخش نگهداری می شود. مجموعه ای از سفال های کوچک است که طی حفاری در تپه اسماعیل آباد کشف شده و قدمت اش به هزاره پنجم پیش از میلاد می رسد. علاوه بر این سفال ها، تکوک ها یا زیتون ها ، شامل ظرف هایی با بدنه حیوانات هم از جمله اشیای به نمایش در آمده در این بخش هستند.طبقه اول موزه نیزاز سه بخش گوناگون تشکیل شده است. بخش دوره اسلامی که آثاری از قرن های اول تا چهارم هجری قمری را در خود جای داده است. از جمله آثاری که نظر بازدیدکنندگان این بخش را به خود جلب می کند قفل های رمزدار هستند. همچنین بخش سکه ها و مهرهای تاریخی و در نهایت کتابخانه تخصصی که حاوی مجموعه ای ارزشمند از کتب تاریخ تاریخ هنر و باستانشناسی است.

شهداد

شهر شهداد در حدود 100 کیلومتری شمال شرق کرمان واقع شده است.این شهر از جنوب غرب به مناطق کوهستانی و سردسیر سیرچ و از شمال شرق به مناطق کویری متصل است. شهداد کنونی به شکل مثلثی است که راس به طرف دره کناران و قاعده آن به سمت شرق در حوزه تکاب قرار گرفته و به مهمترین و منحصر به فرد ترین داشته این منطقه کویری یعنی کلوت های موازی حاشیه لوت منتهی می شود. خبیص ( نام قدیم شهداد) در ارتفاع 430 متری از سطح دریا قرار دارد و در بین زمین شناسان به عنوان یکی از قطب های گرمایی زمین شناخته شده است. آب دایمی شهداد از رودخانه درختنگان تامین می شود. مرکبات و خرما در باغ ها و زمین های این شهر کشت می شود. افزایش شدید دمای هوا در تیر ماه در بخش محروم شهداد تاثیر نا مطلوب خود را در بخش کشاورزی بر جای گذاشته است. شهداد یکی از بزرگ ترین بخش های ایرانی و باستانی ترین بخش استان کرمان است. که می توان آثاری باستانی از هزاره چهارم قبل از میلاد تا دوره های اسلامی و معاصر همچون گورستان ها قلعه ها و کاروانسراها را در آن مشاهده کرد. در کویر شهدادنمکزارهایی وجود دارد که در هیچ دنیا مشابه آن نیست .قدیمی ترین پرچم فلزی در جهان با عنوان درفش شهداد در این منطقه کشف شده است. ساکنان شهداد در هزاره های معتقد به خدایان مختلف بودند. این منطقه یکی از مقاصد مهم گردشگران خارجی به خصوص گردشگران اروپایی است.

کلوت شهداد

کلوت بزرگ ترین شهر کلوخی دنیا در کویر لوت از بزرگ ترین و منحصر به فرد ترین عوارض طبیعی و کلوخی دنیا است. کلوت به کوه های شنی ای گفته می شود که بر اثر عامل فرسایشی غالب کویر یعنی باد ایجاد می گردد و فرم ها و شکل های مسحور کننده ای را ایجاد می کنند. وقتی ناگهان در دل بیابان لوت چشمتان به سازه های خاکی عجیب و غریب بیفتد و این سازه های خاکی تا چشم کار می کننددیده می شوند انگار وارد یک شهر شده اید. شهری بدون سکنه که انگار تنها برای ارواح ساخته شده است. به منظور این مکان را شهر جن و پری می خوانند. این منطقه در بین زمین شناسان به یکی از قطب های گرمایی زمین معروف است.کلوت های شهداددر واقع زیبا ترین عارضه طبیعی و جذاب ترین پدیده کویر ایران به شمار می روند که در هیچ کجای دنیا نظیر آن وجود ندارد. شهر افسانه ای کلوت ها حدود 20 هزار سال قبل با فرسایش آبی و بادی به وجود آمده است. در کویر شهداد 100 هکتار نمکزار به شکل جوشش تخم مرغی وجود دارد که در هیچ جای دنیا مشابه آن نیست . در محدوده ای 30 هزار کیلومتری در دل لوت هیچ حیاتی وجود ندارد.

بادگیر چپقی

بادگیر چپقی سیرجان از قسمت های با قیمانده ی خانه ای قدیمی مربوط به دوران پهلوی است به نام خانه ی آقا سید علی اصغر ( از پزشکان شهرستان سیرجان) و تلفیقی از معماری و صنعت است که به لحاظ ارزش های فرهنگی و هنری یکی از آثار منحصر به فرد و بی مانند معماری ایران به شمار می رود. معمار این بنا حاج سید محمد شجاعی با الهام از دودکش کشتی های قدیمی اقدام به ساخت این اثربرروی بام این خانه ی کویری نموده است. نماسازی بادگیر چپقی از ویژگی خاصی برخوردار بوده و زیبایی آن تنها به سبب فرم خاص بادگیر نیست. بلکه بدنه ی خارجی با قطعات کوچک آجرهای هندسی شش ضلعی تزیین شده است. این بادگیر شکل مکعبی دیگر بادگیرهای رایج در ایران را ندارد و مجموعه ای است از لوله های چپقی شکل ( لوله هایی با خم زانویی) که با مصالح آجر و ملات ساخته شده است. این فرم ها چپق مانند با شبکه های هندسی و منظمی که در زیر خود دارندبر روی فضای مستطیل شکل شمال شرقی خانه قرار گرفته اند و از بیرون به چهار جهت دهانه دارند . هوای اطراف با عبور از این کانال از جهات مختلف به درون خانه یعنی در واقع به تابستان نشین خانه هدایت شده و با برخورد به حوضچه ی درون بنا فضا را خنک می کند.

کلیسای گاراپت مقدس آبادان

کلیسای ارامنه گاراپت مقدس آبادان در سال 1336خورشیدی در دوران پادشاهی پهلوی ساخته شد. این کلیسای گریگوری روزگاری در کنار دو کلیسای پروتستان کریستوفر سال 1928 و آشوری سال 1951 میلادی که امروزه نشانی از این دو بر جا نمانده است. کلیساهای سه گانه آبادان را تشکیل می دادند.در سال 1356 خورشیدی نزدیک به 2 هزار خانواده مسیحی در این شهر زندگی میکردند که برای برگزاری آیین های خود به کلیسا می آمدند. نزدیک به نیمی از سازه این کلیسا در زمان جنگ ایران عراق آسیب دید. پس از جنگ با این که بیشتر مسیحیان و ارمنیان آبادان از این شهر رفته بودند این کلیسا در نیمه دوم دهه هفتاد بازسازی و آیین بازگشایی آن در سال 1378 به دست اسقف ارامنه جنوب ایران و اصفهان کوریون پاپیان انجام شد. در سال 1382 خورشیدی کلیسای گاراپت مقدس در فهرست آثارملی ایران جای گرفت.کلیسای کاراپت دیوارهایی سفید دارد. 4 در چوبی دو لنگه قهوه ای در ساختار گنجانده شده و روی هر لنگه در نمایی از چلیپای برجسته کار شده است. کلیسای گاراپت مقدس دارای 2 گنبد از آلومنیوم است یکی 14 ترک و دیگری 6 ترک دارد. گنبد بزرگ تر روی سازه مرکزی کلیسا است و گنبد کوچک تر در بخش پایانی کلیسا و رو به میان سرا با ناقوسی که همچنان در عیدهای پاک نواخته میشود.جای دارد. کنار درگاه جنوبی ساختمان کلیسا یک سنگ نوشته همراه با نقاشی مادر ارمنی و کودک کشته شده اش دیده می شود که یادمانی از کشتار ارمنیان به دست حکومت عثمانی در جریان جنگ جهانی اول است. بر روی آن این گونه نوشته شده هر کجا که باشیم شما را فراموش نخواهیم کرد. تالار مستطیلی کلیسا آراسته به ستون ها و چلچراغ ها و پرده های سورمه ای و سرخ و نیمکت چوبی و قاب های عکس و قالیچه های دیواری با بنمایه های مسیحی است و در گذشته نیز فرش ها و صندلی ها و یک ارگ بوده که امروزه دیگر نشانی از آن ها نیست.تالار 14 پنجره نیم دایره دارد که با نرده چلیپایی بیرونی نگهداری می شوند. بخش افروختن شمع جام مرن روغن مقدس کلیسای ایچ میاتزین ارمنستان و دفتر یاداشتی نیز در تالار جای داده شده است. محراب نیم دایره است و با 4 ستون پیوسته به شمار 7 پله بلندتر از زمینه ساز ایستاده است . یک پرده سورمه ای و گلدان و آرایه هایی برای محراب فراهم است. در میان دو ستون میانی محرا نیز تابلویی بزرگ از عیسی مسیح است و در پیرامونش دو شمعدان زرین دیده می شود. در دو کنار محراب دو در چوبی برای رفت و آمد کشیش و امادگی گروه همخوان سرودهای آیینی جای دارد. کلید دار کلیسای گاراپت مقدس ، سوفی کاروازیان از خانواده قدیمی مانوکیان است . امروزه کلیسای گاراپت، که سورقاراپت نیز خوانده میشود. یکی از نمادهای شهری و تاریخی و هم چنین یکی از جاذبه های شهر آبادان است. در خیابان زند جنب مسجد بهبانی ها گوشه ساختمان مدرسه ملی ادب پیشین و هنرستان دماوند امروزی می توانید سراغ کلیسای ارامنه گاراپت مقدس را گرفت.

کول خرسان از میراث ایران در یونسکو

یکی از جاذبه های گردشگری دزفول کول خرسان است که به دره ارواح هم شهرت دارد. کول خرسان یا آن گونه که محلی ها می گویند کول خرسون طبیعت بکری دارد و مقصد جذابی برای طبیعت گردی های حرفه ای به شمار می رود.کول خرسون یکی از دیدنی های اطراف دزفول در استان خوزستان است که برخی به آن اشکفت زرده هم می گویند. کول به معنی دره است و برای رسیدن به این دره باید به بلوار شهدای دزفول و وارد جاده ی دزفول به شهیون شوید. در این مسیر تابلوی روستای اسلام آباد را دنبال کنید. ابتدا به روستای بیشه بزان می رسید که حدود 35 کیلومتر با دزفول فاصله دارد. از این جا به سمت دریاچه سد دز تغییر داده و با عبور از روستای اسلام آباد به روستای توریستی و زیبای پامنار درساحل دریاچه سد دز می رسید.برای رسیدن به کول خرسان باید توانایی پیاده روی طولانی داشته و از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار باشید. با عبور از پای قلعه شاداب که در مسیر شما قرار دارد. راه را ادامه داده تا به ورودی دره برسید. مسیر پیاده روی حدود یک ساعت و نیم طول می کشد. کول خرسان ویژگی های جذاب زیادی دارد. اختلاف دمای آن با شهر زیاد است و هوا آن بسیار خنک است. اگر چه رسیدن به این جاذبه ی گردشگری کمی دشوار است و گشت و گذار در آن به راهنما نیاز دارد اما آن قدر منظره های بکر و تماشایی دارد که خستگی از تن گردشگران بیرون می رود.دیواره های این دره بسیار بلند هستند و گاهی آن قدر به هم نزدیک می شوند که تنها جای عبور یک نفر باقی می ماند. اطراف دره درختان نخل و کنار فراوان است و درون دره آبشار و نهر دائمی دیده می شود.بعضی از قسمت های دیواره ها سبز رنگ است و نمای پوشیده با گیاهان منظره ی چشم نوازی پدید آورده است. بلندی دیواره های این تنگه به بالای 100 متر هم می رسد. در کول خراسان می شود صدای آواز پرندگان را به خوبی شنیده هر چند صدای قدم ها روی شن و ماسه هم اجاره نمی دهند سکوت برقرار شود.در طول مسیر به دوراهی می رسید که اگر راه راست را انتخاب کنید. شما را به رودخانه ی دز می برد. در این حالت راه برگشت از دره از دره بر روی رودخانه و با قایق رودخانه ی دز می برد. در این حالت راه برگشت از دره بر روی رودخانه و با قایق است . گزینه دیگر این است که راه رفته را برگردید. بهترین زمان سفر به کول هرسان خرداد ماه است. که احتمال سیلاب و بارندگی کم است و سرما سفر را دشوار نمی کند.

پارک ملی لار از میراث ایران در یونسکو

پارک ملی لار با نام دشت لار شناخته می شود یکی از غنی ترین زیستگاه های طبیعی کشور است و به جهت حساسیت بالا و نیاز به حفاظت از طبیعت منحصر به فرد آن از طرف سازمان محیط زیست بالاترین درجه حفاظتی یعنی عنوان پارک ملی را گرفته است.وجود چندین رودخانه فصلی و دائمی در دشت لار و دریاچه سد لار به عنوان یک مخزن آب دائمی تنوع پوشش گیاهی و جانوری را در این پارک وسیع موجب شده است. اماشاید زیباترین منظره ای که می توان از این منطقه دید نمای باشکوه کوه دماوند است منطقه ای طبیعی و حفاظت شده که در همسایگی پایتخت واقع شد و جلوه ای از بهشت را می توان در آن دید. نزدیکی پارک ملی لار به تهران و مناظر طبیعی چشم نواز این منطقه پارک ملی لار را به مقصدی محبوب برای گردشگران تبدیل کرده است . فاصله ی پارک ملی لار از تهران حدود هفتاد کیلومتر است.گونه های جانورانی مختلفی در پارک ملی لار زیست می کنند که کل و بز قوچ و میش ، خرس قهوه ای پلنگ ، گربه وحشی و عقاب طلایی از شناخته شده ترین آن ها هستند. ماهی قزل آلای خال قرمز که از نادرترین گونه های قزل آلا است نیز در این منطقه یافت می شود.پوشش گیاهی دشت لار در نوع خود قابل توجه است. اگر در اواخر فصل بهار به دشت لار سفر کنید. را پوشیده از گل های شقایق و انواع گیاهان وحشی خواهید دید. منظره ای که در ترکیب با کوه های اطراف نمایی چشم نواز را پدید می آورند.با توجه با توجه به این که پارک ملی لار در میان کوه های بلندی قرار گرفته است رودخانه های مختلفی نیز از این منطقه گذر می کنند که در نهایت به سد لار می ریزند. بخشی از آب تهران و نواحی اطراف پایتخت از سد لار تامین می شود. البته سد لار در محدوده ی پارک ملی لار قرار ندارد و در سال های اخیر به یکی از تفرجگاه های اطراف تهران تبدیل شده است. هم چنین یکی از بهترین مناظر بلندترین قله ی ایران را می توان از پارک ملی لار دید. قله دماوند زیبا در اواخر فصل بهار و در ترکیب با دشت های پوشیده از گل بسیار دیدنی می شود.راحت ترین راه رسیدن به پارک ملی لار جاده هراز است. مسیری که شما را از سه راهی پلور تا پست ورودی پاسگاه محیط بانی دلیچای می رساند. این مسیر ورودی شرقی پارک ملی لار است. مسیر دیگر از روستای گرما بدر می گذرد و پس از گذشتن از فشم و این روستا به محیط بانی خواهید رسید . چند مسیر کوهنوردی نیز برای رسیدن به دشت لار وجود دارد. بهترین زمان برای سفر به دشت لار اواسط بهر و تابستان است. هر چند بازدید از پارک ملی لار نیاز به مجوز سازمان زیست وجود دارد اما از اواخر بهار به صورت محدود اجازه بازدید عمومی و ورود به دشت لار داده می شود.

کاروانسرای عین الرشید از میراث ایران در یونسکو

سراغ کاروانسراهای کوچک و بزرگ را می توان در گوشه و کنار ایران و به خصوص در مسیر جاده ابریشم گرفت. جاده ای که بخش مهمی از آن از استان سمنان می گذشته است. این استان اکنون میزبان کاروانسراهای پر تعدادی است که هر کدام ویژگی مخصوص به خود را دارد. کاروانسرای تاریخی عین الرشید یکی از کاروانسراهای استان سمنان است که در محدوده پارک ملی کویر واقع شده است. کاروانسرای عین الرشید یکی از سه کاروانسرای حاشیه سیاه کوه که فاصله ی کمی از کاروانسرای معروف قصر بهرام دارد. در مجاورت این کاروانسرا چند آب انباروجود داشته است که مخزن بزرگترین آن در کنار کاروانسرا دیده می شود. کمی دورتر و در نزدیکی تپه ای در مجاورت کاروانسرا چشمه عین الرشید واقع شده که آبشخوری برای جانوران این منطقه از پارک ملی کویر است.براساس نظر برخی از کارشناسان کاروانسرای عین الرشید جزء کاروانسراهایی است که در زمان صفویان و به دستور عباس اول ساخته شده است و بر اساس نظر برخی دیگر ساخت اولیه به دوران پیش از صفویه باز می گردد. متاسفانه با گذر زمان بخش های زیادی از کاروانسرای عین الرشید آسیب های فراوانی دیده و بشتر سقف و پوشش های این کاروانسرا فرو ریخته است.آلفوس گابریل جهانگرد و پزشک اتریشی که در یکی از سفرهای خود به ایران مسیر بین کویری مرکزی ایران به سوی خراسان را پیموده در کتاب خود به عنوان عبور از صحرای ایران به کاروانسرای عین الرشید اشاره کرده و از آن با عنوان بنایی ارزشمند یاد نموده است.با توجه به فاصله کم کاروانسرای عین الرشید از کارونسرای قصر بهرام در سفره به این منطقه می توانید از هر دو کاروانسرا بازدید کنید کاروانسرای قصر بهرام یکی از زیباترین کاروانسراهای ایران است که نسبت به کاروانسرای عین الرشید سالم تر و بزرگ تر است. جاده تاریخی سنگفرش و قصر حرمسرا از دیگر جاذبه های گردشگری این منطقه هستند.کاروانسرا عین الرشید در جنوب شهرستان گرمسار و در استان سمنان واقع شده است.این بنا در سال 1334 شمسی در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است و برای بازدید از آن باید اداره کل محیط زیست استان سمنان مجوز دریافت کنید . راه سادتر همراه شدن با یکی از تورهای ایران گردی است تا بدون دردسر بتوانید از این مجموعه تاریخی و طبیعی در دل کویر دیدن کنید.

خانه آقازاده از میراث مملوس ایران در یونسکو

خانه آقازاده زیباترین خانه تاریخی ابر کوه متعلق به سید حسین ابرقویی از ثروتمندان دوره قاجار است. این خانه در بتفت قدیم شهر واقع شده و از نظر معماری و به کار گیری عناصر معماری سنتی ایران بسیار قابل توجه است. این عمارت با مصالحی نظیر خشت گل و آجر به صورت حیاط مرکزی و در سه جبهه به منظور استفاده در فصول مختلف سال ساخته شده است. اتاق جنوبی خانه ی آقازاده به صورت صلیبی و شکم دریده است. حوض سنگی در وسط حیاط خانه به فضای خانه به خصوص به تالار طراوت خاصی بخشیده است.زیباترین و شاخص ترین قسمت خانه ی آقازاده بادگیر دو طبقه و کلاه فرنگی است که در نوع خود بی نظیر است. بادگیر به ارتفاع 18 متر و مساحت آن 18 متر مربع است که در دهانه ی آن 19 دریچه ی تنظیم هوا وجود دارد که با بادگیر دوم هماهنگی و ارتباط دارد. در کنار آن کلاه فرنگی با تزیینات مقرنس کاری بسیار زیبا قرار دارد. بادگیر و کلاه فرنگی به ترتیب وظیفه ی خنک کردن و نوررسانی فضای زیرین و تالار خانه را عهد دار هستند. تصویر بادگیر ابرکوه از سال 1393 بر روی اسکناس های 20 هزار تومانی و زینت بخش بسیاری از کالاهای صادراتی ایران شده است.

سنگ نوشته های پیرغار از میراث مملوس ایران در یونسکو

برخی از رویدادهای مهم تاریخی سرشار از همدلی و همراهی تمامی اقوام گروه ها و تمام مردم ایران بوده است. نقوش قوم بختیاری در نهضت مشروطه و شکست استبداد صغیر یکی از این رخدادهای تاریخی . روستای ده چشمه در استان چهارمحال و بختیاری میزبان یکی از آثار مربوط به عصر مشروط یعنی سنگ نوشته های پیرغار است.این اثر تاریخی شامل سه سنگ نوشته شده اند. این سنگ نوشته ها که بر روی تخته سنگی در کوهپایه رشته کوه زاگرس واقع شده با خط نستعلیق و در برخی قسمت ها با خط شکسته حکاکی شده اند . به شرح مبارزات سرداران و طوایف بختیاری با استبداد محمد علی شاه قاجار پرداخته و تاثیر آن ها در حوادث مشروطیت را باز گو می کنند.بر روی سنگ نوشته اول که از زبان سردار ظفر نوشته شده به وضعیت سیاسی ایران در زمان مظفر الدین شاه اشاره شده است. همچنین وضعیت مردم و درخواست های آن ها در شهرهای تهران و اصفهان و رویدادهای مهم آن زمان از جمله تمضای فرمان مشروطیت توسط مظفر الدین شاه را بیان می کند .سنگ نوشته دوم از زبان سردار اسعد نوشته شده است.در این سنگ نوشته پس از ذکر دو بیعت شعرخلاصه ای از اتفاقات ایل بختیاری بر سر انتقال قدرت از ایلخانی به حاجی ایلخانی بیان شده و به قلمری حکومت بختیاری ها هم اشاره کوتاهی شده است. سنگ نوشته سوم در زیر دو سنگ نوشته قبلی و بین آن ها قرار گرفته است. در این سنگ نوشته تاریخ وفات سردار اسعد در سال 1336 هجری قمری قید شده است. در ادامه حذف عناوین و القاب توسط رضاشاه پهلوی در سال 1304 را روایت می کند.این امکان علاوه بر این اثر تاریخی دارای جاذبه های طبیعی مثل چشمه ها رودخانه غار و آبشارپیرغار است که به علت آب و هوای مطبوع آن به ویژه در فصل های بهار و تابستان میزبان گردشگران زیادی است. برای دیدن این منطقه زیبا باید به روستای ده چشمه دربخش مرکزی شهرستان فارس در 45 کیلومتری شهر کرد سفر کنید. روستای ده چشمه دارای درختان سیب هلو بادام و گردو و هم چنین محصولات زراعی مثل گندم جو، یونجه و شبدر است. همچنن عسل فرآورده های لبنی ، خشکبار، میوه و صنایع مثل انواع قالی و قالیچه از مهمترین سوغات روستای ده چشمه است.روستای گردشگری ده چشمه با جاذبه های طبیعی و تاریخی و با مهمان نوازی مردم خونگرم که با گویش شیرین بختیاری صحبت می کنند. خود را به عنوان یکی از جذاب ترین روستاهای چهارمحال و بختیاری معرفی کرده است.

تماس با آژانس