قدمت این خانه تاریخی (خانه موتمن الاطباء) به 150 سال پیش بازمیگردد که به دستور موتمن الاطباء پزشک ناصرالدین شاه ساخته شده. اولین عمارت 3 طبقه تهران در زمان خودش بوده و تا آن زمان تمام عمارت های شخصی ساز دوطبقه رو به پایین ساخته می شدند. این خانه  دارای دو درخت کاج 120 ساله می باشد. خانه موتمن الاطباء تا بحال هیچگونه مرمت اساسی روش انجام نشده و به همان سبک 150 سال پیش خود باقیست و همین مورد باعث شده تا به یکی از جاذبه های گردشگری تهران تبدیل شود.

همچنین این خانه لوکیشن برخی فیلم و سریال ها نیز بوده است که مهمترین و مشهورترین آن سریال شهرزاد است. از فیلم های دیگر که در این محل فیلمبرداری شده میتوان به رسوایی،سریال بانوی عمارت،سرزمین کهن،نیوکاسل،خانه پدری و سریال پرده نشین اشاره داشت. همچنین در خانه موتمن الاطباء عکاسخانه سنتی قرار دارد که با لباس های قجری میتوانید عکس یادگاری بگیرید.

تاریخچه خانه موتمن الاطباء

مرحوم زین‌العابدین خان مؤتمن : این خانه که امروز ناچیز و در حکم هیچ است در آن روزگار یعنی زمان ناصرالدین شاه برای خودش چیزی بود به طوری که مأمورین مخفی که مراقب امور مالی بستگان دولت بودند آن را به شاه گزارش داده بودند. مرحوم زین‌العابدین خان مؤتمن تأکید کرده است:« ببینید اوضاع چقدر فرق کرده است. همین سی چهل سال پیش «سپهبد کیا» هم ساختمان چند طبقه بزرگی ساخته بود که سر زبان‌ها افتاده بود و مردم به طنز می‌گفتند از کجا آوردی؟ آن هم سی سال پیش یک چیزی بود که نظرها را جلب کرد. حالا آنقدر ساختمان‌های بزرگ در تهران ساخته شده که این ساختمان و امثال آن اصلاً به چشم نمی‌آید. با این وصف برخی از دوستان ما که می‌آیند به ما می‌گویند نکند این خانه را بفروشید و بروید. من می گویم ما را به عنوان فسیل اینجا نگه داشتید. همه‌تان پس چرا گذاشتید و رفتید.

در نقشه سال 1309 قمری که توسط مهندس عبدالغفار تهیه شده است به کوچه‌ای به عنوان «مؤتمن‌الاطبا» اشاره شده که مؤید این نکته است که منزل مورد اشاره در این سال برپا بوده و بنا به اظهار نوه مؤتمن‌الاطبا این خانه در حدود سال 1300 قمری (1261شمسی) با مساحتی حدود 800 مترمربع بنا شده است. مي گويند كه اين خانه پس از ساخت، شاه قاجار را شگفت زده كرد كه چگونه پزشك مخصوص او، خانه اي 3 اشكوبه (طبقه) ساخته و همين موضوع سبب شده تا ناصرالدين شاه اين خانه را از نزديك ببيند.

این خانه در محدوده‌ شمال شرقی حصار شاه طهماسبی و در بخش مرکزی محله عودلاجان قرار دارد. با گسترش شهر تهران در دوره قاجار و تعیین حصار دوم تهران (حصار ناصری) محله عودلاجان به عنوان یکی از محلات اصلی شهر از اعتبار خاصی برخوردار بود و خانه مؤتمن‌الاطبا هم در همین ایام ساخته شد. در ابتدای قرن حاضر خیابان‌های جدید احداث می‌شود از جمله محور پیاده‌ای که از دروازه شمیران قدیم به سمت جنوب امتداد داشته است تعریض و به نام خیابان پامنار احداث می‌شود که خانه مؤتمن‌الاطبا به فاصله 70 متری در سمت شرقی این خیابان واقع شده است اما در جریان گسترش و تغییرات زیاد خیابان اکنون این بنا در کوچه نوری زاده در همین محدوده قرار گرفته است.

خانه مؤتمن الاطبا همانند خانه بسیاری از رجال و بزرگان دارای الحاقات و عناصر جانبی دیگری هم بوده است که امروزه از آن الحاقات اثری نمانده و تماماً تخریب شده و به جای آنها ساختمان مسکونی ساخته شده است. مجموعه اول شامل خانه و باغچه‌ای وسیع در شمال و خانه‌ای در سمت غرب باغچه متعلق به خویشاوندان نزدیک است. حمام هم در بخش جنوب غربی قرار گرفته است. نکته جالب آن که حمام خصوصی نبوده و برای عموم استفاده می‌شده است.این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۱۰۴ به‌عنوان یکی از  آثار ملی به ثبت رسیده است.

خانه موتمن الاطباء پزشک قاجاری پس از آنکه به خانه پدری «فرهاد» در سریال شهرزاد تبدیل شد بین عامه مردم شهرت پیدا کرد، اگرچه پیش از آن هم فیلم «خانه پدری» در این خانه قاجاری تصویربرداری شده بود، به همین خاطر هم پس از آنکه متولی خانه اعلام کرد که در نوروز درِ آن را بر روی گردشگران باز می‌کند، بسیاری از مردم از دیدن این خانه ثبت ملی شده، استقبال کردند و این خانه در پامنار به یکی از نقاط مهم حلقه گردشگری بافت تاریخی منطقه ۱۲ تهران تبدیل شد.

موتمن الاطباء که بود؟

زین العابدین خان حکیم ملقب به موتمن الاطبا از جمله پزشکان دربار ناصرالدین شاه بود. او از افراد اهل دانش و فرهیخته و جزو فارغ التحصیلان مدرسه دارالفنون در رشته طب بوده است.

اما اگر می‌خواهید مؤتمن‌الاطبا را بهتر بشناسید باید گفت میرزا زین العابدین خان، طبیب بزرگ و سر سلسله خاندان مؤتمن با اصالتی کاشانی در سال 1247  قمری (1210 شمسی) در شهر تهران محله پامنار کوچه حمام کاشانی‌ها دیده به جهان گشود. او در اوان کودکی نزد پدر خود میرزا محمد که از مستوفیان دربار دیوانی محمد شاه قاجار بود و از طرفی با کمک معلمان سرخانه به تحصیل پرداخت. با توجه به علاقه وافرش به علم طب پس از تحصیلات مقدماتی برای آموزش علم طب راهی دارالفنون شد. او زیر نظر علی اکبرخان ناظم‌الاطبا، دکتر لویی آندره ارنست کلوکه، یاکوب ادوارد پولاک، دکتر شلیمر هلندی و ژوزف تولوزان فرانسوی به فراگیری طب جدید پرداخت. او در جراحی سنگ مثانه که در آن زمان در تهران بیماری شایعی بود مهارت زیادی داشت.

مؤتمن‌الاطبا تا سال 1313 ق بر سرکار خود بود اما پس از قتل ناصرالدین شاه بواسطه ضعف و پیری و تغییرات تشکیلات دربار صلاح را در این دید از خدمت دربار مرخص شود و در مطب خود به طبابت عامه بپردازد. او دوسال بعد به بیماری چشمی مبتلا شد که راه علاج آن با سفر به خارج میسر می‌شد از این رو مظفرالدین شاه به پاس خدماتش مبلغ پانصد تومان پول به همراه عصای مرصعی که قیمتی همتای آن مبلغ پول داشت اهدا کرد.

آخرين بازمانده كه بود

زين العابدين موتمن در سال 1293 در خانه پدري در پامنار به دنيا آمد.زين العابدين تحصيلات تكميلي خود را در كالج آمريكايي ها (دبيرستان البرز كنوني) در رشته ادبي به اتمام رساند. او پنج سال قبل از اينكه به استخدام رسمي وزارت فرهنگ درآيد، يعني در سال 1315، تدريس را آغاز كرد. هميشه معتقد بود كه معلمي براي او يك عشق است نه شغل. مي گفت: از كلاس پنجم ابتدايي با خودم عهد كردم كه براي هميشه يك معلم باشم .
ليسانس ادبيات انگليسي را در سال 1319 از دانشسراي عالي گرفت و در سال 1323 از دانشكده ادبيات دانشگاه تهران، ليسانس ادبيات فارسي را دريافت كرد. او در سال 1350 بازنشسته شد، اما به دليل علاقه اي كه به آموزگاري داشت، تا سال 1357 تدريس را ادامه داد. او كسي بود كه به همراه پروين گنابادی و صديق اسفندياری كتاب هاي درسي سيكل دوم را نوشت.
در طول 42 سال تدريس موتمن، شاگردان بسياري پرورش يافتند. بسياري از استادان امروز، شاگردان ديروز او هستند. كساني چون دكتر همايون كاتوزيان، دكتر محمود روح الاميني، محمدعلي سپانلو، دكتر مهدي محقق، بهرام بيضائي، خسرو سينايي، نادر ابراهيمي قاجار، احمد اشرف، عباس پهلوان، دكتر محمد شفيعي كدكني، علي دهباشي، نوذر پرنگ، داريوش آشوري، پرويز مستشيري و…
مرحوم موتمن در واپسين روزهاي عمر وصيت كرد كه كتابخانه شخصي اش پس از مرگ به كتابخانه آرامگاه صائب در اصفهان اهدا شود و در صورتي كه آنجا كتابخانه نداشت، آنها را به يك كتابخانه معتبر بسپارند.

بهرام بياني از نزديكان استاد كه وكالت انجام اين كار را به عهده دارد در مراسم تشييع جنازه و خاكسپاري او به ما گفت كه كتاب ها در زمان حيات موتمن فهرست برداري شده و بزودي آخرين خواسته او نيز عملي مي شود.
به غير از ادبيات، سفر از مهمترين علايق او به شمار مي رفت. از 16سالگي سفر را با يك چمدان و دوربين عكاسي به روستاهاي اطراف تهران و بعدها اروپا آغاز كرد. در همان سال هاي جواني نخستين كتاب خود يعني آشيانه عقاب را نوشت. اين كتاب 10جلدي، نخستين رمان تاريخي ايران به شمار مي رود و مروري بر زندگي حسن صباح است. آخرين بازمانده خانه مؤتمن الاطبا، علاوه بر ادبيات، به موسيقي نيز علاقه بسيار داشت. او دستگاه هاي موسيقي را بخوبي مي شناخت و در نواختن ني چيره دست بود.
شعر و ادب فارسي و برگي چند از دفتر زندگي از ديگر آثار مكتوب اوست.
موتمن كه نه همسري داشت و نه فرزندي در سن 91 سالگي سفر ابدي خود را آغاز كرد. هرچند كه آرامگاه خانوادگي موتمن در امامزاده عبدالله بود اما بنا به وصيت استاد، او را پنج شنبه گذشته در قطعه هنرمندان بهشت زهرا(س) به خاك سپردند.