تعریف اکوتوریسم

لغت Eco Tourism که فرهنگستان لغات با کمک سازمان میراث فرهنگی کشور آن را معادل طبیعت گردی معنا کرده است، از نظر ریشه لغوی از دو جزء Eco  و Tourism  ساخته شده است که که پیشوند eco  برگرفته از  ریشه ای یونانی به معنی آمیزه ای از مفاهیم محیط زیست و زیستگاه و tourism به معنای گردشگری است؛ این مفهوم بیش از هر چیز طبیعت را تداعی می کند.در فارسی کلمه بوم را معادل eco  قرار داده اند و به نوعی به Eco Tourism ، «بوم گردی» نیز می گویند. (بوم = سرزمین و زیستگاه)

باداب سورت (ساری)

باداب سورت چشمه های پلکانی کم نظیری در ایران . جهان است که شامل چندین چشمه با آب های کاملا متفاوت از لحاظ رنگ ، بو ، مزه و حجم آب می شود و بعد از چشمه ی پامو کاله ترکیه به عنوان دومین چشمه ی آب شور جهان ثبت شده است. چشمه های باداب سورت شامل دو چشمه ی پر آب آن دارای آبی بسیار شور است و به همین علت در فصل زمستان یخ نمی زند. این چشمه استخری عمیق به قطر 15 متر دارد و عمدتا در تابستان برای آب تنی استفاده می شود.آب این چشمه جهت درمان دردهای کمر و پا امراض پوستی، روماتیسم، و سردرد میگرن سودمند است. چشمه ی دوم در بالاست و شمال غربی این چشمه قرار دارد ترش مزه و دارای آبی به رنگ قرمز و نارنجی است و اکسید آهن را از قعر صخره ها به زمین می آورد. جریان آب های رسوبی و معدنی این چشمه ها طی سال ها در شیب پایین دست کوهستانی خود طبقات و حوضچه های پلکانی منحصر به فرد و بسیار زیبا به رتگ های نارنجی، زرد و قرمز، در اندازه های مختلف به وجود آورده است. ارتفاعات و تپه های پوشیده از جنگل هایی با درختان سوزنی برگ گیاهان بوته ای، درختچه ها و دره ها در اطراف این چشمه ها منظره ای چشم نواز ایجاد کرده است.

چشمه آبگرم محلات

محلات شهری از استان مرکزی است که از شمال با قم و آشتیان از جنوب با اصفهان . گلپایگان از غرب با خمین و اراک و از شرق با دلیجان پیوند دارد. محلات که در روزگار شاهنشاهی هخامنشی بخشی از استان مادبزرگ بوده است. از دوران سلوکی و اشکانی و ساسانی نیز یادگارهایی باستانی همچون ستون های کاخ و سنگ نوشته خورهه، آتشکده آتشکوه و چندین دژ دارد. نام محلات برخاسته از چهار محل به نام های پیل پایان، ریوکان، زنجیردان، و گوشه است. از دید زمین شناختی محلات بخش کوچکی از زون ایران مرکزی و میان کمربند آتشفشانی ارومیه تا کرمان وئزون سنندج تا سیرجان است. از بررسی تهنشین سنگهای آتشفشانی و آبرفتی و دولومیتی و آهکی و تراورتن روشن شده است که روزگار پدید آمدن این سرزمین به دوران کامبرین و پرمین تا 500 میلیون سال پیش باز میگردد. چندین گسل در این بخش در 800 تا 2000 متری ژرفای زمین به پدید آمدن چشمه های آبگرم محلات و خورهه انجامیده است.از میان نزدیک به 369 چشمه کانی که سازمان زمین شناسی ایران جانمایی کرده است 6 چشمه در آبگرم محلات قرار دارد که در 15 کیلومتری شمال شرقی شهر محلات و به نامهای شفا ، دنبه، روماتیسم، حکیم، و سلیمانیه میجوشند. این 6 چشمه و 24 استخر که گاه از ژرفای 20 هزار متر زمین سرچشمه میگیرند و دمایی تا 100 درجه سانتیگراد دارند دارای آب سوافاته کلسیک و کلسیم هستند. رنگشان نزدیک به قرمز و مزه آب این چشمه ها نشانه وجود آهن منیزیم کلسیم ، سدیم ، ید، آمونیاک، و فلوئور در آن است. گفته میشود که آب این چشمه ها برای درمان بیماری های نقرس، کبدی، صفرایی، گوارشی، سیاتیک، روماتیسم پادرد ، کمر درد مفید است. محلات که به داشتن گلخانه های وسیع و مجهز مشور است. در اطراف نیز دارای پوشش گیاهی متنوعی از جمله کاسنی ، نعناع، شب بو؛ گندمیان، چتریان، پروانه آسا، میخک، گاوزبان، میمون، آلاله، گون، هزار خار، درمنه، جارو، لاله، واژگون، چوبک، بومادران، کنگر و فرفیون است.

خورهه (محلات)

خورهه سرزمینی باستانی است که دردهستانی به همین نام و در نزدیکی شما خاوری شهرستان محلات استان مرکزی جای دارد . دهستان خورهه 13 روستا دارد خورهه در دره کوه های هفتاد قله و میان دو کوه لوراخ گاو و خورزین فراز شده است. آب قمرود که از رشته کوه های طایقان سرچشمه می گیرد در این دره و از نزدیکی روستا میگذرد. سرزمین باستانی خورهه از شمال به رشته کوه های هفتاد قله و از جنوب به رشته کوه های یخچال میرسد. در این سرزمین به گسترده نزدیک به 3 هزار و پانصد متر در چهار گوش و در سه بخش ویرانهایی از یک آتشکده کوشک دژ و گورستان جای گرفته است که به دوران سلوکی شاهنشاهی اشکانی و ساسانی میرسد.نخستین بازسازی این جایگاه تاریخی در سال 1355 خورشیدی انجام یافت یکی از این بخش های باستانی 2 ستون باریک به بلندی 6 متر از سنگ تراورتن و یا سر ستون های یونانی به شیوه ایونیک از دوره سلوکی و اشکانی است و در خورهه یافت شده است . ستون های سلوکی هر یک از 6 تکه سگ برش یافته و روی یکدیگر ایستاده ساخته شده است. و در محور هر سنگ برشی چهار گوش برای جا گذاری تکه چوب نگه دارند فراهم شده است.از این سازه ی باستانی چند اتاق با راهرو و پله هایی بر جای مانده است که به یکدیگر و پلکانی در پهلوی غربی سازه به پشت بام راه داشته است. ایوان ستون دار با 12 ستون هر سو با 6 ستون فراز بوده است. برآوردها نشان میدهد که بلندای سقف 9 متر بوده و امروزه از آن 12 ستون ایوان تنها همین 2 ستون به یادگار مانده است.گفتنی است که باران های اسیدی سنگهای باستانی را میفرسایند و که این بخش نیازمند سرپناه است. همچنین اتاقکی در کاوشها یافت شد که یک اجاق دارد. از دیگر یافته های باستان شناختی میتوان سفالینه های گوناگون پیه سوز سفالی کوزه دسته دار سنگ های آرایشی و همچنین هفت اسکلت انسان را نام برد. همچنین باید از یک سنگ نوشته از دوره سلجوقی نام برد که امروزه در نیم ور در جنوب غربی روستای خورهه جای دارد و پیش از این در کنار قمرود که از کنار این روستا می گذرد قرار داشته است. خورهه بخش های زیادی دارد که مورد توجه گردشگران است . از جمله آن ها می توان به غارشاه بلبل در میان کوه های بین خورهه غار تاریخی لوراخ گاو، چشمه وزوان یا چشمه شوره و امامزاده هفت ایوان را نام برد.قالی و قالیچه های کوچک ، کرباس، جوراب پشمی از هنرهای دستی خورهه هستند. از خوراکیهایی که در خورهه رایج است میتوان نان های شاته، فتیر، شیری و آش های جو، بی بی سه شنبه، ترخینه شیر، آبگوشت؛کالجوش، اشکنه، خورشت کرفس، خورشت کنگر، بامیه را نام برد.

قنات قصبه ( گناباد)

قنات قصبه بزرگ ترین عمیق ترین شگفت انگیزترین و قدیمی ترین قنات جهان مربوط به 2500 تا 2700 سال پیش و یکی از شاهکارهای آبی جهان است که از دو رشته اصلی و شش شاخه فرعی تشکیل شده است. تعداد چاه های این قنات متجاوز از 470 حلقه است و مادر چاه آن در دامنه شمالی سیاه کوه با عمق حدودا 280 تا 300 متر قرار دارد. ناصر خسرو عمق چاه قنات را 700 گز و طول آن را 4 فرسنگ ذکر کرده است. در حال حاضر میزان آبدهی این قنات 150 لیتر در ثانیه است و تنها منبع آب این شهر به شمار می آید. قنات قصبه به عنوان یکی از پدیده های شگفت انگیز دست ساخت انسان نمادی از همنوایی بشر با طبیعت محسوب می شود. معماران قدیم به شکل بسیار زیبایی فضای این قنات را آراسته اند. فضای داخلی قنات دارای کانال ها و تونل های اعجاب انگیزی است که بر روی آن ها حفره هایی برای قرار دادن چراغ و پیه سوز و و سایل روشنایی تعبیه شده است. قطعه سفال های مکشوف در اطراف دهانه چاه های این رشته حاکی از این است که رشته قصبه واقع در کانال اولیه قنات بوده که در زمان هخامنشین حفر شده و به دنبال آن رشته های دیگر قنات در مواقع خشکسالی حفر شده اند. قنات قصبه گناباد به لحاظ موقعیت و قدمت آن یکی از بهترین مکان های گردشگری این شهر محسوب شود.

قلعه دزک

قلعه دزک در جنوب خاوری دزک در شهرستان کیار یکی از محالهای چهر گانه بختیاری حدود 35 کیلومتری  شهر کرد جای دارد. این دژ که بر سینه خود نشانی از فعالیتهای مشروط خواهان ایران دارد امروزه در فهرست آثار ملی ایران بر شمرده میشود. گمان میرود واژه دزک ازدژ است که تغییر شکل یافته دژباشد و در اینجا دژ کوچک است.دژ دزک در سال 1325 قمری به دستور لطفعلی خان امیر مفخم بختیاری خان هفت لنگ بختیاری با برداشتی از معماری کوشکهای اروپایی سده 17 و 18 میلادی و همچنین بهره گیری از معماری ایرانی ساخته شد.پسر میر مفخم فتحعلی خان سردار معظم خان بختیاری و نماینده مجلس در این دژ زیسته و فرزندش سپهبد تیمور بختیار نیز همینجا زاده شد.این بنا میزبان یکی از بزرگان فرهنگ دو طبقه دارد با 4 برج پیهای ستبر و نمای آجری بیرونی طبقه نخست دژ دزک یک هشتی در میانه ساختمان دارد. که هر دو سو به بخشهای درونی ساز پیوسته است. دردو سوی این هشتی 4 ایوان 2 تا رو به شمال و 2 تا رو به جنوب جای گرفته است. ستون های این ایوان ها گچبری شده است.از ایوان شمالی در طبقه نخست پلکانی برای راهیابی به طبقه دوم هست . پس از پلکان بخشی به نام حوضخانه جای دارد. اتاق های طبقه دوم با دربهایی از چوب گردو 2 ایوان جدا از هم در سوی شمال و 3 ایوان پیوسته به هم در جنوب دارد.در میان 2 اتاق سه دربی در ایوانهای شمالی و 2 اتاق سه دربی همانند در ایوان جنوبی تالاری به نام دیوانخانه جای داده شده است. که سفره خانه هم نامیده میشود. در دیوانخانه فرشی 50 متری جای داشته است . درنوار کناری آسمانه این تالار نگاره هایی از فرشته شیر وشکار و فرهاد از هفت پیکر نظامی و نیز نگارهایی از خانه ای بختیاری کار شده است. در کناردیوان خانه اتاق آِینه با اتاق گوشواره جای دارد. اتاق آینه که آینه خانه نامیده می شود.دارای آذین بندیهای گره چینی و نقش بری و شیشه نقاشی با بنمایه های گل و مرغ و سوار است . نگارگریهای دیواری آینه خانه سه بعدی است . از بخشهای افزوده به آینه خانه می توان 4 آینه بزرگ را نام برد که پشت آن ها چراغی برای روشنایی به کار رفته است و شب چراغ نام دارد. سقف سازه دژ دزک از تیر چوبی است. پنجره ها و درها با تکنیک سیم کوبی و دستگیره ها دو زبانه ساخته شده است. از موزه پوشاک و همچنین موزه سنگ چهار محال و بختیاری می توان در دژ دزک بازدید کرد که از چهار سده پیش تا به امروز سنگ هایمتنوعی را در خود جای داده است.

تالاب چغاخور

تالاب چغاخور در شهرستان بروجن اسان چهارمحال و بختیاری قرار دارد. سرزمینی در نزدیکی شهر بلداجی و در 65 کیلومتری شهر کرد چغاخور تالابی به گسترده 2300 کیلومتر است در بلندای 2100 متری کوهستان زاگرس مرکزی و در دامنه کوه کلار. عمق این تالاب حفاظت شده کم تر از 3 متر است. آب چغاخور از سرچشمه هایی چون سیبک، تنگ سیاه، زوردگان، اورگان، ساکی آباد، و گلوگرد  فراهم میشود تالاب چغاخور ییلاق خانها و ایلخانهای مردمن بختیاری بوده است. از جمله فعالیتهای گردشگری که تالاب چغارخور زمینه آن را فراهم ساخته است میتوان به کوهنوردی پرنده نگری ، ماهیگیری، قایقرانی، دوچرخه سواری و عکاسی اشاره کرد. همچنین آوردگان بخش گندمان شهرستان بروجن برای پذیرایی از گردشگران فراهم شده است.پوشش جانوری تالاب چغاخور گونهایی چون گراز، شغال، سمور سنگی، روباه، گرگ، خرگوش، شنگ و نیز ماهیهایی چون ماهی،گورخری، زرده پر، عروس، کپور، فیتوفاک،هامور و شیر ماهی ، همچنین خزندگانی چون مار،لاک پشت،آبزی، بزمجه و قورباغه را شامل می شود. در این میان ماهی گامبوزیا ( کپور دندان) گونه منحصر به فرد این زیست بوم است. از پرندگان تلاب چغاخور میتوان گونهایی چون غاز و اردک، مرغابی ، آنقوت، لک لک، سفید ، چنگر،حواصیل، کشیم، باکلان، فلامینگو، پلوه، اکراس، قو، سلیم، کاکایی، خروس کولی و چندین گونه شکاری را نام برد.پوشش گیاهای تالاب چغاخور نیز نزدیک به 23 گونه 18 جنس و 16 تیره را شامل می شود. که از میان می توان گونهایی چون بید، مرغ جگن، پتامژتون ، پلی گونیوم، ساز و دیگر را نام برد.

پارک های ملی دزو کرخه

پارکهای ملی دز و کرخه هر دودر نزدیکی شهر باستانی شوش، در استان خوزستان و در جنوب غربی ایران جای دارند. از ارزشهای ویژه این دو پارک برنامه باززایی و زادآوری گوزن زرد ایرانی است که به صورت جدی دنبال می شود. پارک ملی دز در 20 کیلومتری شرق جاده اهواز به شوش جای دارد. بخش محافظت شده دز 17 هزار 895 هکتار و پارک ملی دز که در راستای 150 کیلومتر از رودخانه دز گسترش یافته است یکی از آخرین بازمانده های جنگلهای گرمسیری ایران شناخته میشود.پارک ملی در با داشتن تالابهای بزرگ و کوچک مانند میانرود خوزینه باقر کوچک و بزرگ و یعقوب پناهگاه پرندگان مانند لک لک ، بوتیمار، غاز و چنگر است که سالانه به ویژه در آغاز فصل سرما در آذر ماه به سوی آن پر میکشند. هر چند تزار بارشهای پاییزی بیشتر و آبگیری تالابهای این پارک بهتر باشد. پرندگان مهاجر فراوانتری در زمستان به این پناهگاه میابند. همین پشتوانه پذیرش پرندگان این سرزمین را به یکی از مناطق ویژه پرندهنگری در ایران تبدیل کرده است.از میان گونهای جانوری پارک ملی دز میتوان گوزن زرد ایرانی ، گرگ، روباه، رودک، عسلخوار گربه جنگلی و خارپشت و از میان درختچها دو بوته ها نیز میتوان پده تمشک و استبرق را نام برد. همچنین در این پرک ملی برای کریز گوزنهای زرد ایرانی از شورش رودخانه دز و سیلابها جان پناه ساخته شده است.پارک ملی کرخه در 5 کیلومتری غرب جاده اهواز به شوش در راستای جنوبی رودخانه کرخه در هر دو سوی رودخانه گسترده است. این پارک روی هم رفته سه بخش دارد. پارک ملی کرخه جنوبی و پارک ملی کرخه شمالی به گسترده 7 هزار و 476 هکتار و سرزمین حفاظت شده کرخه به گسترده 8 هزار 352 هکتار بخش حفاظت شده کرخه از سال 1354 خورشیدی رسمیت یافت و قسمت های مهم آن در سال 1389 پارک ملی کرخه نام گرفتند.در پارک ملی کرخه جنگل قلعه نصیر سرچشمه رودخانه شاوور و تپه ماهورها در شمال و دشت در جنوب جای دارند. پوشش جانوری کرخه گونهایی مانندگرگ ، شغال ، روباه، گورکن، گربه جنگلی، سیاه گوش، کفتار ، گراز، پرندگانی مانند عقاب ، سنقر، دارج، بلبل، خرما، حواصیل، اردک و گونهای گیاهی مانند، سریم، جاز، بید، لگجی، استبرق و شبدر دارد. بخش زیادی از جنگلها از درخت گز شکل گرفته است. از میان ماهیان پارک کرخه نیز میتوان شربت، بنی، عنزه، برزم، کپور، کتان، و حمری را نام برد.

کول خرسان (دزفول)

یکی از جاذبه های گردشگری دزفول کول خرسان است که به دره ارواح هم شهرت دارد. کول خرسان یا آن گونه که محلی ها می گویند کول خذسون طبیعت بکری دارد و مقصد جذابی برای طبیعت گردهای حرفه ای به شمار می رود. کول خرسون یکی از دیدنی های اطراف دزفول در استان خوزستان است که برخی و آن شگفت زرده هم می گویند.کول به معنی دره است و برای رسیدن به این دره باید به بلوار شهدای دزفول رفته و وارد جاده ای دزفول به شهیون شوید. در این مسیر تابلوی روستای اسلام آباد را دنبال کنید.ابتدا به روستای بیشه بزان می رسید که حدود 35 کیلومتر با دزفول فاصله دارد از این جا به سمت دریاچه سد دز تغییر مسیر داده و با عبور از روستای اسلام باد به روستای توریستی و زیبای پامنار در ساحل دریاچه سد دز می رسید.برای رسیدن به کول خرسان باید توانایی پیاده روی طولانی داشته و از آمادگی جسمانی خوبی برخوردار باشید. با عبور از پای قلعه شاداب که در مسیر شما قرار دارد. را ادامه داده تا به ورودی دره برسید. مسیر پیاده روی حدود یک ساعت و نیم طول می کشد.کول خرسان ویژگی های جذاب زیادی دارد. اختلاف دمای آن با شهر زیاد است و هوا آن بسیار خنک است. اگر چه رسیدن به این جاذبه ی گردشگری کمی دشوار است و گشت و گذار درآن به راهنما نیاز دارد. اما قدر منظره های بکر و تماشایی دارد که خستگی از تن گردشگران بیرون می رود.دیواره های این دره بسیار بلند هستند و گاهی آن قدر به هم نزدیک می شوند که تنها جای عبور یک نفر باقی می ماند. اطراف دره درختان نخل و کنار فراوان است و درون دره آبشار و نهر دائمی دیده می شود. بعضی از قسمت های دیواره ها سبز رنگ است و نمای پوشیده با گیاهان منظره ی چشم نوازی پدید آورده است. بلندی دیواره های این تنگه به بالای 100 نتر هم می رسد.در کول خرسان می شود صدای آواز پرندگان را به خوبی شنید هر چند صدای قدم ها روی شن و ماسه هم اجازه نمی دهند سکوت برقرارشود. در طول مسیر به دوراهی می رسیدکه اگر راه راست را انتخاب کنید شما را به رودخانه ی در می برد. در این حالت راه برگشت از دره بر روی رودخانه و با قایق است. گزینه دیگر این است که راه رفته را برگردید.بهترین زمان سفر به کول خرسان خرداد ماه است که احتمال سیلاب و بارندگی کم است و سرما سفر را دشوار نمی کند.

منطقه گردشگری درکش

شمال شرقی ایران از مناطقی است که شناخت کمتری نسبت به آن داریم . استان خراسان شمالی با وجود جاذبه های طبیعی کم نظیر هم چنان بکر و ناشناخته باقی مانده است. یکی از این مناطق با نام تفرجگاه درکش در منطقه مانه و سملقان واقع شده است.درکش منطقه ای زیبا با چشم اندازهای طبیعی است که در فاصله 30 کیلومتری جنوب غربی شهر آشخانه قرار دارد و رودخانه درکش از میان آن می گذرد این منطقه که به واسطه روستای نزدیکی آن بدین نام خوانده می شود. دارای اقلیمی جنگلی و کوهستانی است و به داشتن چشمه های جوشان مشهور است.عاملی که باعث شهرت درکش شده است وجود جنگل بلوط در آن است که در شرق کشور به ندرت می توان آن را یافت. علاوه بر جنگل بلوط انواع باغ های میوه و همچنین مزارع طبیعی حذابی را برای مسافران استان خراسان شمالی پدید آورده است. پوشش گیاهی و جانوری تنها جاذبه منطقه گردشگری درکش نیست بلکه وجود آبشارها و رودخانه ها از دیگر جاذبه های این منطقه محسوب می شود. درکش مورد توجه کوهنوردان نیز هست.چرا که در جنوب روستای درکش کوهستان الاداغ با ارتفاع 2455 متر قراردارد. باز خرید سوغات هم از روستای درکش حسابی داغ است. محصولات باغی شامل گردو، بادام، انواع محصولات باغی، شامل : گیلاسف گلابی، و عسل را نام برد. عامل اصلی سرسبزی و طروات منطقه عبور رودخانه پرآب درکش است که در دره جریان دارد. این رود که از کوه یامان داغی سرچشمه می گیرد. پس از سیراب کردن زمین های کشاورزی و باغ های اطراف به روستاهای پایین دست می رسد.رویش گیاهان دارویی در فصل بهار همچون آویشن، کاکوتی و گون موجب می شود. تاتعداد زیادی از افراد ساکن در این استان برای جمع آوری این گیاهان به گوه تپه جنگل و مراتع این منطقه سفر کنند.

ریگ جن (سمنان)

کویرها و بیابان های زیادی در ایران وجود دارند که هر کدام قصه های خود رادارند. ریگ جن اما شاید رمزآلودترین کویر ایران باشد که می توان تجربه ی سفری هیجان انگیز را برای شما به ارمغان بیاورد.ریگ جن منطقه ای کویری در جنوب سمنان و جنوب و جنوب غرب دشت کویر است و در میان استان سمنان و افهان واقع شده است. این کویر ماجراها و افسانه های فراوانی دارد و منطقه ای است که سفر به آن نیازمند داشتن تجربه و همراهی تیمی حرفه ای است. باتلاق های ریگ جن از خطرناک ترین بخش های این کویر است. بیرون آمدن از آن کار آسانی نیست حتی ممکن است.منجر به مرگ شود. اما جدا از برخی خطرهای سفر به کویر بسیاری از سخنانی که درباره ی ریگ جن و نقل می شود. مربوط به افسانه هاست . مردم محلی به افسانه ها و داستان هایی باور دارند. که سوالات بی پاسخی را پیش رویشان قرار وی دهد. اما امروزه دلیل بسیاری از این اتفاقات مشخص شده است. به طور مثال صدایی در کویر شنیده می شود که به گریه سنگ معروف است . دلیل این اتفاق طبیعی انقباض و انبساط و شکستن سنگ ها بر اثر اختلاف دمای شدید شب و روز است.در هر حال اما بدون توجه به این توجه به این افسانه ها و داستان ها می توان سفری هیجان انگیز به ریک جن داشت و از طبیعت آن لذت برد. عبور از ریگ جن با کمک ماشین های آفرود و مجهز یا حتی موتور سیکلت می تواند تجربه ی جذابی از سفر به کویر را برای تان رقم بزند.در منطقه امن ریگ جن میتوان با پای پیاده و برهنه گشتی در کویر زد و از لمس شن های داغ کویر لذت برد. اگر در سفر به ریگ جن شبی را در این منطقه گذارندید. تماشای آسمان پرستاره ی شب کویر نیز خالی از لطف نخواهد بود. نکته ی مهم در سفر به این مکان نباید فراموش کرد همراه شدن با طبیعت گردان حرفه ای است که آشنایی کاملی با منطقه داشته باشند. ریگ جن با مقاصد معروف کویری دیگر مانند کویر مرنجات بسیار متفاوت است و برای سفر به آن باید حتما نکات خاصی رارعایت کرد.همانند دیگر کویرهای ایران فصل پاییز و زمستان بهترین زمان برای سفر به ریگ جن است  البته پیش از سفر به این منطقه حتما به پیش بینی های هواشناسی توجه کنید.

سی سخت

شهر سی سخت بر دامنه بلندترین کوه رشته کوه زاگرس دنا قرار گرفته است. سی سخت از شمال با شهرستان لردگان از خاور با سمیرم از جنوب با شهرستان بویر احمد و از باختر با شهرستان کهگیلویه همسایه است و در 35 کیلومتری شمال غربی یاسوج و شمال شرقی استان کهگیلویه و بویر احمد قراردارد. این شهر با گستره ای نزدیک به 250 هکتار و در تراز 3 هزار متری دریا جمعیتی نزدیک به 8 هزار نفر را در خود جای داده است. به نظر می رسد نام شهر سی سخت بر گرفته از داستان بیژن رزم زن سردار پادشاه کیانی ایران کی خسرو و 29 تن از پهلوانان همراه او است. یعنی هنگامی که این 30 سخت یا 30 پهلوان از کوه دنا یا همان کوه قدش می گذشتند در برف ناپدید می شوند.از چشمه های فراوان در سی سخت می توان چشمه میشی و بشو در پائین گردنه بیژن که با داستان کی خسرو پیوند دارد همچنین چشمه سرد در کوه گل چشمه توف در راه چکاد دنا د چشمه های دیگر همچون چشمه تاگی ( چشمه تاگی) چشمه سیاه چشمه ریزک و چشمه بایی را نام برد.در دامنه هایکوه دنا در سی سخت دشت لاله های واژگون آبشار تنگه نمک و منطقه نیم هکتاری حفاظت شده پارک ملی دنا را می توان نام برد.در اطراف سی سخت دیدنی های بسیاری وجود دارد که از جمله آن ها می توان به بن رود ، اشکفتوی، چشمه زنگویی ، آبشار بریدون، اهوس، دریاچه نمک کوه گل، تپه قلات، حراء، توفال، آبشار بلیو، قزل قله، گردنه بیژن، گردنه بزکش، روستای دهنو وآبشار نول اشاره کرد.در شمال شرقی سی سخت در سرزمین کوه گل دریاچه کوه گل در نزدیکی چکاد دنا دردهانه انبری گرده بیژن جای دارد. دریاچه کوه گل نزدیک به نیم هکتار گسترده و 15 متر عمق دارد. اشکفت ده شیخ در 2 کیلومتری روستای ده شیخدر 35 کیلومتری سی سخت و در 51 کیلوکتری یاسوج جای دارد اشکفت ده شیخ که غار علی صدردوم نیز میانگین از 170 میلیون سال پیش بر جای مانده است. از میان پوشش جانوری پیرامون کوه دنا می توان گونه هایی همچون کل و بز گراز، خرس قهوه ای، پلنگ، گرگ، روباه، شغال، گورکن، موش کور، موش خرما، سنجاب جنگلی، خرگوش، سمور، خفاش،نعل اسبی، گربه وحشی، کاراکال، خفاش گوش بلند، سگ آبی؛ تشی، جوجه تیغی، سیاه گوش و گوزن زرد ایرانی را سراغ گرفت.از میان پرندگان می توان گونه هایی همچون قرقاول، کبک دری، کبک معمولی، تیهو، بلدرچین، شاه بوف، جغدهای ماهی خوار، جغد گوش دراز، جغد جنگلی، عقاب پرپا، عقاب جنگلی، عقاب طلایی ، کبوتر چاهی، سبزقبا، ماهی خورک،هدهد، دارکوب، چکاوک، سار، کلاغ، گنجشک، سهره پرندگان مهاجری همچون مرغابی، اردک کله سبزف لک لک، حواصیل، درنا، خروس کولی و چنگر را یاد کرد. از پوشش گیاهی نیز می توان بلوط، کوه گل ، ریواس، جاشیر، پونه کوهی، نعناع کوهی، قارچ کوهی ، بنه کیکم، ارژن، شن و بادام کوهی را نام برد.

گل فشان ( کنارک)

گل فشان پدیده ای طبیعی است که طی آن گل ولای از زیرزمین به سطح زمین می جوشد و شکلی ماهوری به خود می گیرد. چشمه های گل فشان کنارک در زمینی مسطح بر روی تپه ی کوچک قرار دارند که یکی از آنها فعال و شبیه آتشفشان است و بقیه به صورت غیر فعال در آمده اند. این پدیده مهم ترین گل افشان قسمت مرکزی کرانه ی بلوچستان بوده و به ناپک موسوم است و بر اثر یکی از عوامل مهم مورفولوژیکی به وجو آمده و بیانگر فعالیت های تکنونیکی منطقه است. مورفولوژی مطالعه ی اشکال مختلف طبیعی در سطح زمین است تکتونیکس یکی از شاخه های زمین شناسی است که به مطالعه ی تغییر شکل پوسته ی زمین بر اثر تنش ها و کرنش های وارده در طول دوران مختلف زمین شناسی می پردازد. گل خروجی از این تپه از جنس رس و مارن فشرده سرد و به رنگ خاکستری است. این گل به همراه گاز با صدایبلند شبیه به ترکیدن یک حباب از چاله خارج شده و برروی شیبی سرازیر می شود. که پیشتر از جاری شدن گل ایجاد شده است. دوره ی تناوب این پدیده ی نادر و زیبا ده تا پانزده دقیقه و با لرزش خاک همراه است . اطراف این کوه را بیابانی وسیع فرا گرفته که ظاهرا همچون خود کوه ماحصل اتفاقاتی درون زمین است. همبستگی این عارضه زمین شناسی با منابع نفت و گاز آن را به پدیده ای خاص تبدیل کرده است. گاز این گل فشان ها از متان ، دی اکسید کربن ، نیتروژن و مونوکسید کربن تشکیل می شود . در مواردی نظیر سفال سازی ، کوزه گری بهره برداری از گاز ، گردشگری ، گل درمانی و غیره از گل فشان بهره گرفته می شود. در حال حاضر امکاناتی در مسیر رسیدن به این جاذبه ی گردشگری جهت رفاه حال بازدیدکنندگان مهیا شده است.

چشمه آبگرم گنو

کوهستان گنو یک رشته از زاگرس و در جنوب شرقی این رشته کوه است. این کوهستان در 20 کیلومتری شمال شهر بندرعباس میان دهستان های فین، سیاهو و ایسین گسترده شده است. کوه گنو با 2304 متر ارتفاع بیش از 350 کیلومتر چهارگوش گسترده دارد. یک چشمه آبگرم هم از کوه گنو می جوشد. چشمه آبگرم در نزدیکی 34 کیلومتری شمال شرقی بندرعباس و سر راه سیرجان است. این چشمه ابگرم در یک دره از دامنه های کوه گنو و بلندی های اهکی بیرون آمده است. آب چشمه گمو گوگردی و بسیار گرم است. همچنین کلرو سولفاته کلسیک گوگردی دارد. دمای آب چشمه کم و بیش 41 تا 53 درجه ساتیگراد است. این آب سبز رنگ و بوی سولفور دارد و درمان بخش است. چشمه ابگرم گمو نخلستان پیرامون را سیراب می کند و همچنین برای تنشویی کاربرد دارد. در پیرامون این چشمه آبگرم گنو پر از نخلستان است . پساب چشمه آبگرم به رودخانه کوچکی میریزد. از دیدنی ها ی کوهستان گنو میتوان آب بند چوبی مسیل تنگ سیاه ، دره تنگ سیاه چشمه پرکوه و سنگ قرار را سراغ گرفت.گردشگاه آبدرمانی گنو با گسترده 30 هکتار سالانه نزدیک به 2 میلیون گردشگر را میزبان است. این گردشگاه همچنین دارای پارکینگ آلاچیق، مهمان خانه هتل، پیست دوچرخه سواری و درشکه سواری، باغ راه، آبشارف فروشگاه، رستوران و شهربازی است.پوشش گیاهی کوه گنو دارای در ختان گرمسیری و استپهای بیابانی کوهپایه ای و سردسیری است. از میان میتوان گونه های گندمیان ، گون، تک مغیر ، بادام وندلبو ، بادام وحشی، کاج، سرو، زیتون خودرو، شمشاد خودرو، پرسیاوش، سرخس معطر، گون گاوی، زیرهف آویشن،بومادران، پونه، استبرق، اورس، کنار، مسواک، برخ، آکاسیا، ناترک، بنه، بادام کوهی و دزوک را نام برد. همچنین یک ماهی نایاب و بومی به نام کپور دندان یا آوینیوس گینویس در چشمه گنو زندگی می کند که خوارکش سیانوباکتری یا همان جلبک های سبز درون چشمه گنو است.

معبد هندوها

معبد هندوها را در سال 1310 هجری شمسی و در زمان محمد حسن خان سعد الملک حاکم وقت بندرعباس تجار هندی شهری به نام شیکارپور ( غرب هند) برای هندوهایی ساخته اند که از سال های 1300 تا 1344 هجری شمسی در این شهر سکونت داشتند و به کارهای تجاری می پرداختند. معبد هندوها مربوط به اواخر دوره ناصرالدین شاه قاجار بوده و در زمان مظفرالدین شاه مورد بهره برداری قرار گرفته است. اساس ساختمان این معبد یک اتاق چهار گوش میانی است که روی آن گنبدی قراردارد. طرح این بنا کاملا متاثر از معماری معابد هندی است و سبک معماری گنبد و مقرنس های پیرامونی آن از دیگر گنبدهای موجود در سواحل خلیج فارس و از گنبدهای سراسر ایران متمایز است. در ساخت معبد از لاشه سنگ ملات گل و ساروج سنگ های مرجانی خاک و گچ های ضخیم ماده و گچ لویی استفاده شده و در اتاق آن طاقچه و قاب های کور به چشم می خورند. هندوها پیروان مکتب برهمنی هستند ( کسانی که به خدایان برهما ویشند و شیوا معتقدند.و این نیز متعلق به خدایان ویشنو است.) داخل راهروها حجره های کوچکی است که برای طلبه مکتب برهمنی در نظر گرفته شده و داخل برخی از اتاق ها نقاشی های مذهبی دیده می شود که یکی از مهم ترین آنها خدای فلوت زن به نام کریشنا است.

تمساح پوزه کوتاه ( گاندو)

سیستان و بلوچستان دومین استان پهناور بعد از کرمان است که نیمه شمالی اش را سیستان و نیمه جنوبی اش را بلوچستان می گویند. با افغانستان و پاکستان هم مرز است و یک طرفش را دریای عمان فرا گرفته ست. استانی در شرق ایران با اب و هوایی متنوع کوه های مریخی گل فشان های فعال جنگل حرا بندرهای متصل به اقیانوس ، تنگه های شگرف و قلعه هایی تاریخی. با سفر به این استان به حدی با طبیعت زیبا و بکر مواجه می شویدکه دوست دارید چندین و جند دفعه بار سفر ببندید و به این دیار پهناور سفر کنید.یکی از جاذبه های معروف سیستان و بلوچستان که نه تنها در حد ملی بلکه در سطح بین المللی حائز اهمیت است.تمساح پوزه کوتاه مردابی است. نام انگلیسی این تمساح ماگر است. اما معنی قاپنده نمی دهد بلکه یک واژه هندی به معنای هیولای آب است . در ایران محلی ها به آن گاندو می گویند گاندو یک واژه به معنی راه رفتن روی شکم است.گاندو دارای پوزه ای پهن و پاهای کوتاه است. محل زندگی این نوع از تمساح از شرق هند شروع می شود.تا پاکستان و گوشه ای از ایران نیز ادامه دارد. نسل این گونه تمساح در مینمار منقرض شده است. وجودش در نپال جای بحث است اما در سریلانکا هنوز وجود دارد. تنها زیستگاه گاندو در ایران در جنوب استان سیستان و بلوچستان در منطقه حفاظت شده باهوکلات و رودخانه سرباز و کاجو است. رودخانه سرباز که از سه راه سرباز شروع می شود. به سد پیشین در مرز ایران و پاکستان می ریزد .در قسمت جنوبی تر رودخانه باهوکلات شروع می شود و در نهایت به خلیج گواتر و دریای عمان می ریزد. رودخانه کاجو نیز در قسمت غربی ترین استان جاری است و بدین ترتیب می توان گفت بخش های زیادی از سیستان و بلوچستان زیستگاه گاندو است.اما از ان جا که تنها بخش کوچکی از رودخانه کجو جزو منطقه حفاظت شده است از این رو آینده خوبی برای این نوع از تمساح وجود ندارد چرا که در منطقه حفاظت شده انجام بعضی از فعالیت ها چون فعالیت صنعتی و ساخت و ساز خلاف قانون است و این امر یک نوع آسودگی خاطر رابه همراه دارد. گاندو تخم گذار است . جفت گیری آن واخر اسفند و تخم گذاری در اواخر اردیبهشت ماه است.در زمان تخم گذاری در خاک نرم و مرطوب گودالی به عمق 30 سانتی متر حفر می کند. تا برای تخم هایش محلی امن باشد. تعداد تخم ها بستگی به شرایط مختلف از جمله تغذیه دارد اما به طور معمول بین 20 تا 30 عدد است حدود 65 روز بعد نوزادان از تخم ها بیرون می آیند. طول این نوزادان حدود 25 سانتی متر است. و رنگ آن ها زیتونی با لکه های سیاه است. طول این تمساح ها در سنین بالا به 3/5 تا 3 متر می رسد و وزن تمساح های 200 تا 300 کیلوگرم است که البته این وزن با توجه به زیستگاه وفراهم بودن غذا متغیر است . گاندو در دم خود چربی ذخیره می کند و هر چقدر دم قطور تر باشد . حیوان از وضعیت سلامت بهتری برخوردار است.این گونه تمساح محتاط خجالتی و ترسو است آن قدر کع به سختی می توان آن را مشاهده کرد. به محض احساس خطر در آب فرو و مخفی می شود اما برای تنفس بایدسریعا به سطح آب برگردد.گاندو در شب به شکار می رود ماهی ها پرندگان و پستاندران اطراف رودخانه غذای عمده آن را تشکیل می دهند . این تمساح برای فرارگرما در دیواره برکه ها و رودخان ها تونل حفر می کند و در آن جا به استراحت می پردازد گاهی این تونل ها به 6 تا 5 متر می رسد که حتما محل استراحت دو تمساح است.خشکسالی کم آبی و تخریب زیستگاه عمر این حیوان نادر را کوتاه و آن ها را در خطر آسیب و انقراض قرار می دهد. برای حفاظت بیشتر از این گونه تمساح ایستگاهی برای تکثیر و پرورش در حریم رودخانه سرباز در حوالی روستای درگس واقع در کیلومتر 30 محور ارتباطی جکیگور جابهار در فضایی طبیعی به مساحت 10هکتار راه اندازی شده است که به صورت دستی و با مرغ زنده تغذیه می شوند.

روستای اورامان تخت (سروآباد)

اورامان تخت یکی از روستاهای تاریخی ایران و زیستگاه مردمان هورامی است که در شهرستان سرو آباد در 60 کیلومتری در 60 کیلومتری جنوب شرقی مریوان در 170 کیلومتری سنندج و در کردستان جای دارد. در بلندای 1500 متری از تراز دریا روستای اورامان تخت در دامنه رشته کوههای زاگرس شاهشو و کوسالان است و رودخانه سیروان و لیله و چشمه بل و هانودگا را سیراب میسازد.اورامان تخت امروزه خود دهستانی است که از شمال با دهیتانی دزلی و کوسالان از غرب و جنوب با استان کرمانشاه و شهرستان پاوه و از شرق نیز با دهستان رز آب و دهستان شالیار پیوند دارد. روستای سرپیر،کاله، رودبر، بلبر، ژایوار، ناو، نوین، و لهون روی هم روستای اورامان تخت را میسازند. بر پایه های باستانشناختی از این سرزمین پیشینه زندگی انسان در اورامان تا چهل هزار سال پیش و به دوران پاریه سنگی باز میگردد. همچنین باید 2 قرارداد باستانی به خط پهلوی اشکانی روی پوست جانوران از دوران قرار داد خرید و فروش یک باغ انگور به ارزش 48 درهم از اشکفتی در ژاوروداورامان یافت شد که به پهلوی اشکانی و روی پوست آهو نوشته شده است. ساختار خانه سازی در روستای اورامان تخت با بهرهبرداری از ساختار پلکانی دامنه کوه انجام شده است. خانه های پلکانی اورامان سنگی و چوبی و خشکه چین ( بی ساروج و ملات) هستند و گاه تا سه و چهار اشکوب هم بلندا دارند. اورامان تخت بالای 1200 خانوار و نزدیک به 5 هزار تن را در خود جای میدهد.از پوشش مردمان اورامان تخت میتوان کلاش، چوخه، پانتول، ملکی؛ شال ، دستار، فرنجی، کله بال، جافی، کلنجه، شال کلکه، دستار و پیراهن بلند را نام برد. از هنرهای دستی نیز میتوان ساخت گیو] موسیقی وپنجره های چوبی گره چینی را یاد کرد . مقام های موسیقی بومی ایران سپاه چمانه ، چیله و کنالیل دراورامان تخت رایجاست و همچنین پایکوبی هلپرکی که گروهی انجام میشود.آیین پیر شالیار یا عروسی پیر سالیار دو بار در سال در اورامان تخت در کنار آرامگاه خانه و چله خانه پیر شالیار برگزار میشود. و دیگری در 10 بهمن برای دو هفته همزمان با جشن باستانی سده در این آیین بومی دف نوازی انجام میشود و پذیرایی با نان بومی کلیره است. پیر شالیار یکی بزرگان اورامان و یکی از 99 پیر شاهو است . این آیین از سالروز پیوند پیر شالیار و همسرش دختر بخارا شاه بهار خاتون به یادگار مانده است.تا امروز در اروامان تخت نزدیک به 117 گونه پرنده 23 گونه پستاندار 17 گونه خزنده و 242 گونه گیاهی شناسایی شده است. از میان پوشش جانوری اروامان تخت میتوان گونه های سیاهگوش کل و بز خرس قهوه ای ، پلنگ ، کرکس، هما، عقاب،طلایی، و کبک و از میان پوشش گیاهی این سرزمین میتوان بلوط و بنه و ون و سقز و بنیشت و انار و انگور و گردو را سراغ گرفت.

آبشار پیچ آدران

جاده چالوس یکی از زیباترین جاده های ایران و از مهمترین جاده های دسترسی مردم کرج و تهران به شمال ایران به حساب می آید. این جاده با مسیرهای پر پیچ و خم و هیجان انگیز و چشم اندازهای طبیعی و جذاب به عنوان یک راه ارتباطی برای رساندن مسافران از شهر کرج به چالوس و به عکس مورد استفاده قرار می گیرد و خود با داشتن ده ها جاذبه طبیعی و زیبا به عنوان یک مقصد پر طرفدار و پر تردد مورد توجه گردشگران است. آبشار پیچ آدران از آبشارهای فصلی استان البرز از طریق این جاده دسترسی دارد و در کیلومتر 15 آن قرار گرفته است. این آبشار از ذوب شدن برف ها در فصل بهار و تابستان به وجود می آید.ارتفاع پیچ آدران در حدود 90 متراست و به علت همین ویژگی یکی از آبشارهای بزرگ محسوب میشود.این آبشار زیبا از دل صخره ای به پایین سرازیر شده و پس از طی مسیری به رودخانه کرج متصل می شود. نام آدران از نام دهستانی که در بخش آسارا از شهرستان کرج واقع شده گرفته شده است. با این که فصل های بهار و تابستان بعترین فصول برای بازدید از این آبشار است. اما در زمستان قندیل هایی بلورین و زیبایی در این آبشار شکل می گیرد که بسیار دیدنی است.آبشار پیچ آداران تنها آبشار موجود در منطقه نیست و درمسیررسیدن به آن با آبشارهای کوچک دیگری هم مواجه می شویم که به هفت چشمه مشهور است. این آبشارها ارتفاعی کوچک دیگری هم مواجه می شویم که به هفت چشمه مشهور است. این آبشاراها ارتفاعی حدود پنج متر دارند. همچنین در بالای آبشار و در ادامه این دره کوچک و پر طراوت آبشار زیبای دیگری با دیواره های پوشیده از خزه و سرخس به پایین سرازیر می شود.پوشش گیاهی دره منتهی به آبشار بیشتر از درختان بید بوته ها و درختچه های کنار رودخانه تشکیل شده است. همچنین در مسیر آبشار سنگ ها و صخره هایی وجود دارند . که عبور از آنها نیاز به آمادگی جسمانی دارد. چشمه ها و غارهای طبیعی از چشم اندازهای دیگر این مسیر زیبا و سرسبز است. نزدیک بودن آبشار پیچ آدران به شهرهای کرج و تهران باعث شده که اهالی این شهرها با زمان کمی خود را به آن رسانده را فارغ از گرمای طاقت فرسای شهر در تابستان به استراحت و تفریح بپردازند. کوه های بلند جنوبی البرز رود خروشان کرج ، درختان سرسبز، چشمه سارهای زلال و آشارهایی که آب خنک را با سخاوت تمام به روی بازدید کنندگان خود می ریزند. همه و همه مجموعه ای عالی و منحصر بفرد یک طبیعت بکر را به بازدید کنندگان خود هدیه می دهند.

تنگه رغز

استان فارس بیشتر با آثار تاریخی مهمش در بین علاقه مندان به گردشگری شناخته می شود. اما آثار طبیعی کم نظیری نیز در این استان جای گرفته اند که تنگ رغز از مهمترین آن هاست. دره ای که به عروس دره های ایران معروف است. اگر به دنبال یک تجربه هیجان انگیز و ماجراجویی در طبیعت ایران هستید. بدون شک یکی از اولین انتخاب های شما پیمایش تنگ رعزی می تواند. باشد. یک روز کامل درون تنگی پر از آب که باید بارها و بارها با طناب از سنگ و صخره آویزان شوید و یا در حوضچه های عمیق شیرجه بزنید. تنگ رعز در نزدیکی شهر داراب واقع شده است. دره ای که پیمودن مسیر آن کار آسانی نیست و نیاز به آشنایی با اصول سنگ نوردی و دره نوردی دارد. در بخش هایی از مسیر نیز باید از تجهیزات مخصوص سنگ نوردی استفاده کنید. گاهی نیز برای ادامه ی مسیر راهی جز به آب زدن و شنا وجود ندارد. بازدید از این دره سختی های خاص خود را دارد. و بدون مربی و راهنمای حرفه ای مسلط و به منطقه نمی توان آن را پیمایش کرد . اما قطعا زیبایی های این دره سختی های سفر را یاد گردشگران خواهد برد. آبشارها و حوضچه های پرتعدادی در تنگ رغز وجود دارند که به جذابیت این منطقه افزوده اند. سفر به تنگ رغز نیازمند رعایت نکات مهمی است. نکته ی اول حفظ انرژی بدن با استفاده از مواد مغذی مانند خشکبار و خرما است. مسئله ی دیگر قرار دادن وسایل در کیسه های ضد آب است تا در طول مسیر آسیبی باید از آب گذر کرد همراه داشتن چند دست لباس ( همچون لباس گرم) ضروری است . انتخاب کفش نیز اهمیت زیادی دارد و بهتر است از کفش های نخصوص رودخانه نوردی استفاده کنید که درعین حال بتوان با آن بر روی صخره و سنگ نیز به خوبی قدم برداشت. پیش از سفر به این منطقه حتما به پیش بینی های هواشناسی توجه کنید. چرا که خطر سیل در چندین مناطقی بسیار جدی است.بهترین زمان برای سفر به تنگ رغز اواخر بهار تا اوایل پاییز است. هر چند در این فصل هم ممکن است در یخش هایی که کتر در معرض تابش آفتاب قرار می گیرند. آب حوضچه ها سرد باشد. برای رسیدن رغز باید ابتدا به داراب سفر کنید و سپس روستای حسن آباد حرکت کنید. پس از آن دوراه پیش روی شماست : یا با طی مسیر کوه نوردی باید خود را به ابتدای دره برسانید و یا با استفاده از ماشین های محلی و طی مسیری دیگر به سمت ورودی تنگ رغز حرکت کنید.

تالاب شادگان

تالاب شادگان در جنوب غربی ایران جنوب شهر شادگان جلگه ی خوزستان واقع شده است. این تالاب نام های دیگری چون خوردورق، دورقالفرس، فلاحیه و همچنین استلاحیه نیز داشته و سرآخر به شادگان تغییر نام داده است . در کتب تاریخی بنای شهر شادگان را در زمان ساسانیان و با نام مسرق عنوان کرده اند. رودخانه ی جراحی بزرگترین تامین کننده ی آب تالاب است و بعد ازآن بحره که از رودخانه ی کارون منشعب می شود. تالاب شادگان را تغذیه می کند. همق تالاب زیاد نبوده و در حد چند متر عنوان شده است. تالاب شادگان یک سیستم زیست محیطی وسیع متشکل از تالاب های شیرین و شور است و علاوه بر این شامل خلیج جزرو مدی خور موسی و جزایر آن نیز می شود. تالاب در پایین حوضه ی رودخانه جراحی بین شهرهای شادگان , آبادان و ماهشهر قرار داشته و از پایین به خلیج فارس می پیوندد. این تالاب بزرگ ترین رامسر سایت ایران بوده و به عنوان یک تالاب مهم بین المللی از تنوع زیستی غنی با گونه های گیاهی و جانوری این تالاب دلفین بینی بطری است. از ویژگی های مهم و بی نظیر تالاب شادگان می توان به مقیاس بزرگ طبیعی بودن تنوع زیستگاهی و نقشی اشاره کرد که در تامین معاش ساکنین محلی ایفا می نماید. تعدادی روستا در مجاورت آن و دوروستا نیز در داخل این تالاب قرار گرفته اند. اسکله ای محلی در کنار روستای سراخیه و درست در میانه ی راه دارخوین به شادگان قرار دارد در آن قایق ها گردشگران را به تماشای تالاب می برند. دامداری ( گاومیش) ماهیگیری، شکار پرنده، نی بری و برداشت علوفه راه های بهره برداری مردم از این تالاب هستند.

آبشار مجن شاهورود

شهر شاهرود یکی از زیباترین شهرهای استان سمنان است که با سفره به آن می توانید از مجموعه ای متنوع از جاذبه های گردشگری طبیعی بازدید کنید. از کوه و کویر گرفته تا آبشار مجن یا تنگه داستان یکی از جاذبه های گردشگری طبیعی زیبای شهرستان شاهرود است که در نزدیکی شهر کوچکی به همین نام واقع شده است. آبشار مجن در میان یک دوره واقع شده است. که ریزش آب از میان صخره های این دره جذابیت این آبشار نه چندان مرتفع را دو چندان می کند. آب آبشار پس از فرو ریختن از صخره ها وارد مجن می شود. رودی به طول 25 کیلومتر که البته میزان آب آن در فصل های مختلف متغیر است.برای رسیدن به آبشار مجن باید قسمت کوتاهی از مسیر را در آب طی کنید. یک پیاده روی کوتاه در آب خنک و زلال شما را به آبشار مجن خواهد رساند. برای بازدید از آبشار مجن باید خود را به شهر مجن در فاصله ی حدودا 35 کیلومتری شهر شاهرود برسانید. از شهر مجن تا آبشارچیزی در حدود ده کیلومتر فاصله است. که می توان آن را با خودرو پیموده. اگر چه این جاده تا آبشار خاکی است اما می توان با وسایل نقلیه عادی نیز از آن گذر کرد. این جاده به پارکینگ آبشار می رسد و در نهایت با پیاده روی کوتاهی از محل پارک خودروها به آبشارمجن خواهید رسید.شهر مجن در منطقه ای کوهستانی واقع شده است . آب و هوای این شهر در فصل های پاییز و زمستان سرد است. مردم مجن در این فصل گاهی بارش سنگین برف و یخبندان را نیز تجربه می کنند.مجن در نیمه اول سال آب و هوای دلپذیری دارد که به هیچ وجه شبیه مناطق کویری همسایه ی آن نیست. به این ترتیب بهترین فصل بازدید از این منطقه اواخر بهار و تابستان است.شغل بیشتر مردم این شهر کشاورزی باغداری و دامداری است . قرارگیری مجن در منطقه ای کوهستانی باعث شده که تنها را ارتباطی آن با نواحی اطراف جاده ی آسفالته ی این شهر به سمت شاهرود و بسطام باشد.

مسجد جامع فرومد

اگر علاقمندید که مسافر تاریخ شوید ی توانید کتاب بخوانید فیلم تاریخی ببینید و یا این که به دیدار یک اثر تاریخی با حس و حال گذشته آن بروید. برخی بناهای تاریخی این ویژگی را دارند که علی رغم آسیب فیزیکی شما را به یک دوره تاریخی تاریخی این ویژگی را دارند که علی رغم آسیب فیزیکی شما را به یک دوره تاریخی می برند و با تخیل شما بازی می کنند. گچ بری های مسجد جامع فرومد. طاق بلند آن و تزئینات به جای مانده از دوران مختلف همگی این ویژگی را دارند که شما را به یک سفر تاریخی ببرند.مسجد جامع فرومد که در نزدیکی جاده شاهرود به مشهد و در روستایی به همین نام واقع است . روستای فرومد از توابع شهرستان میامی و در شمال شرقی شاهرود قرار گرفته است.مسجد نقشه ای دو ایوانی دارد و قدمت آن به دوران خوارزمشاهیان باز می گردد. البته هیچ کتیبه ای مشخصی مربوط به تاریخ ساخت مسجد وجود ندارد. اما با توجه به شباهت این مسجد با مساجد دیگر خراسان که دو ایوانی هستند. این قدمت به مسجد نسبت داده می شود. در کنار مسجد جامع آرامگاه ابن یمین فرومدی از شاعران شاعر قرن هشتم نیز قرار دارد.اما شهرت تاریخی روستای فرومد به واسطه وقوع نهضت سربداران است. سازه مسجد روستای فرومد در وسعتی بالغ بر 820 متر مربع ساخته شده و از دو ایوان یکی در جهت شمال و دیگری جنوب دو ایوان کوچک تر در دو طرف ایوان ها،یک شبستان در سمت شرقی ایوان جنوبی ، دو رواق در دو طرف صحن و یک اتاق گنبددار چهار گوش در ظلع غربی ایوان شمالی تشکیل شده است.شبستان غربی مسجد جامع فرومد کاملا ویران شده و تنها اندکی تزیینات آن باقی مانده است. اما گچ بری و کاشی کاری های زیبای قرون چهارم تا هفتم هجری در سایر بخش های این بنا به کار رفته است. وجود تزیینات زیبای گچی و آجری به همراه تلفیقی از کاشی فیروزه ای اطلاعات زیادی از شیوه معماری به خصوص در دوران حکومت خوارزمشاهیان به مورخان داده است. بنای مسجد براساس برخی روایت ها بر روی یک آتشکده ساخته شده است که البته قطعی برای آن وجود ندارد.سردر ورودی مسجد جامع فرومد یکی از بخش های زیبای آن به شمار می رود که در ضلع شمالی قرار گرفته است. این بخش به تزئینات آجر کاری ، گچ بری، و کیبه آراسته شده است. محراب مسجد نیز در ظلع جنوبی مسجد قرار گرفته که با تزئیناتی شامل گچ کارهای فیروزه ای و آبی لاجوردی خود نمایی می کند. لازم به ذکر است که مسجد فرومد در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

دریاچه زریوار ( مریوان)

دریاچه زریوار یا تالاب زریبار ( کردی زریبار) در ارتفاع 1285 متری از سطح دریا یکی از منحصر به فردترین دریاچه های آب شیرین در جهان است که کلیه شرایط جامع یک تالاب بین المللی را دارد. هیچ رود خانه ای به این دریاچه وارد نمی شود و آب آن از تعدادی چشمه خود جوش در کف دریاچه و بارش و ذوب برف های کوه های اطراف تامین می شود. در زمستان به علت برودرت هوا و همچنین شیرینی آب دریاچه یک لایه یخ سطح دریاچه را می پوشاند و به دلیل وجود چشمه های خود جوش نزدیک به 60 نقطه در این دریاچه یخ نمی بندند.تالاب زریوار به عنوان واحد اکولوژیکی و اکوسیستم آبی در کردستان پدیده ای بسیار زیبا و نادر است که در یک دره طولی نسبتا وسیع واقع شده و از دو طرف غرب و شرق با کوه های پوشیده از جنگل احاطه گردیده است. این دریاچه دارای گونه های زیادی از انواع آبزیان پرندگان و پوشش گیاهی متنوع است. زریوار علاوه بر زیبایی و شناخته شدن به نام یک منطقه تفریحی نقش بسیار مهمی نیز در کشاورزی منطقه ایفا می کند.همچنین صید ماهی در این دریاچه رونق زیادی دارد و یکی از تفریحات پرطرفدار در این منطقه است. بازارچه مرزی با شماق، نمایشگاه های صنایع دستی پارکینگ کنار دریاچه هتل چهار ستاره زریوار در کنار دریاچه ، هتل چهار ستاره نوروز در مریوان و ستاد های اسکان از امکانات گردشگری اطراف دریاچه هستند. هوای منطقه در بهار و تابستان بسیار خنک و معتدل و در پاییز و زمستان هوا سرد و خشک است.

قلعه قمچقای

قلعه قمچقای در نزدیکی 60 کیلومتری شمال بیجار در شرق کردستان برروی کوهی بلند و رو به دره شاهان در شمال روستای قمچقای از بخش کرانی و درون منطقه حفاظت شده بیجار استان کردستان جای دارد.دژ قمچقای بیجار یک سنگ نوشته به خط هیراتیک است . هیراتیک همان خطی است که در تاریخ پس از هیو گلیف نوشته شده است. این کمان می رود که شاید نخستین بنیان گذاران دژقمچقای سومریان باستان باشند. گرچه از این دژ نشانه های تاریخی از هزاره نخست پیش از میلاد دوران شاهنشاهی ساسانی و نیز دورانهای سلجوقی و ایلخانی به دست آمده است. به گمان چند تن از کارشناسان بنای اولیه دژ به 2000 تا 2500 سال پیش از میلاد باز می گردد.دژ قمچقای در دورانهای اشکانی و ساسانی کاربرد داشته است. این کاربرد تا دوران لشکر کشی هراکیلوس امپراتور روم به آتشکده آذر گشنسب در تخت سلیمان در 100 کیلومتری شمال دژ قمچقای ادامه داشته است . که در این هنگام به ویرانی دژ می انجامد.وسعت دژ بیش از 5000 متر مربع و بلندای دیواره های آن نزدیک به 200 متر است. این دژ که از سه سوی رو به دره دارد و در پناه بلندیها بوده است. در بخش شمالی نیاز به بارو داشته است. از همین روی در سوی شمال نشانهایی از ساخت دیواری پهن و سخت از سنگ لاشه با ملات و برج های نیمه استوانه برای نگهبانی از دژ بر جای مانده است.که روش ساخت آن با دیوارهای آتشکده آذر گشسب همانندی دارد. دروازه دژ نیز سوی شمال جای داده شده است. در پای پشته سنگی از بارو در سوی شمال برجای منده باروهای دیگری از سده های میانه بر بستر رودخانه کشیده شده است. پناهگاه زیرزمینی دژ قمچقای به ژرفای 41 پله به شکل دهلیزی از سنگ شده و به زیر دژ راه دارد.تنها راه پیوند دژ با بیرون یک گذرگاه باریک است. همچنین آب انباری در دژ وجود داشته که راه دسترسی یه آن با یک دهلیز فراهم شده است. این آب انبار نیز با آب آتشکده آذرگشسب در تکاب همانندی دارد.دسترسی به این دژ کمی دشوار است و برای بازدید از آن نیاز به راهنما و بلد محلی دارید. دره عمیق و انحنای آن در کنار قلعه قمچقای منظره کم نظیری به دست می دهد که تابه حال نشناخته مانده است.

دریاچه ولشت (مرزن آباد)

دریاچه ولشت دریاچه ای در دامنه های شمالی البرز و در جنوب غرب شهر چالوس است که در شمال شرقی قلعه علم کوه قرار دارد.این دریاچه در دره ای واقع شده و آب آن شیرین است . ولشت که از جمله پهناورترین دریاچه های آب شیرین استان مازندران به شمار می آید. پذیرایی علاقمندان به ورزش های آبی از جمله قایق سواری و ماهیگیری است . نباید از یاد برد که ماهیگیری در این دریاچه تابع شرایط خاصی است و بهتر است در فصل صید اقدام به این کار کرد.دریاچه ولشت چیزی حدود 150 متر مربع وسعت دارد و عمق آن در برخی نقاط به 220 متر هم می رسد. آب دریاچه هم از دل زمین و هم از بارش های سالیانه تامین می شود. از این دریاچه هیچ جریان آب خروجی وجود ندارد.ولشت چیزی حدود 150 هزار مترمربع وسعت دارد و عمق آن در برخی نقاط به 220 متر هم می رسد. آب دریاچه هم از دل زمین و هم بارش های سالیانه تامین می شود . از این دریاچه هیچ جریان آب خروجی وجود ندارد. ولشت به عنوان یکی از آثار طبیعی ایران در فهرست میراث طبیعی جای دارد. مجاورت این دریاچه با کلاردشا منجر شده تا به خصوص در فصل های بهار و تابستان بازدید کنندگان زیادی به سراغ این پدیده طبیعی در استان مازندران بروند.پوشش گیاهی این منطقه شامل گیاهان بته ای است و درختان بلند کم تر به چشم می آیند . اما این دریاچه پوشش جانوری متنوع تری دارد که شامل آبزیانی از جمله ماهی سفید ، اردک ماهی ، مار و قورباغه است. در اطراف دریاچه امکانات رفاهی از جمله محل اقامت رستوران و کافه، محل هایی برای برپایی چادر و همچنین فروشگاه و سوپر مارکت وجود دارد. برای رسیدن به دریاچه باید 23 کیلومتر بعد از پل کجور نرسیده به مرزن آباد خارج شد و راه آسفالته ای که به سمت غرب می رود را در پیش گرفت . بر سر راه روستایی به نام کردی چال قرار دارد که از آن یک راخ خاکی به سمت دریاچه می رود.

گردشگاه بش قارداش

گردشگاه بش قارداش در 5 کیلومتری جنوب غربی بجنورد بر سر بزرگراه بجنورد به اسفراین در استان خراسان است. بش قارداش بر روی یال شمالی رشته کوه آلاداغ ایستاده و زمینی آبرفتی است. از شمال با دهستان بابا امان و گردشگاه جنگلی آن پیوند دارد. بش قارداش در زبان ترکی پنج برادر است تاریخ بش قارداش به دوران شاهنشاهی اشکانی میرسد. به روزگاری که مغان زرتشتی این جا میزیستند. گردشگاه بش قارداش گسترهای نزدیک به 380 هکتار دارد و در خود چشمه ها و آرامگاهی به همین نام نیز دارد. چشمه های معدنی و درمانی بش قارداش از پنج اشکفت سنگی میجوشند.آب این پنج چشمه سپس به هم میپیوندد و ردوخانه چهار مغان را میسازد. چهار مغان در راه آبادیهای را سیراب میکند تا به بجنورد میرسد. وپس از آن نیز به رود سومبار میریزد.در کنار پنج چشمه و پنج اشکف سنگی چنارهایی بزرگ روییده و سقاخانهها و سازهایی دیگر نیز هست. پس از این ناصر الدین شاه در سفر به خراسان از اینجا دیدن کرد به فرمانروای بجنورد سهام الدوله یار محمد خان شادلو دستور داد با گنبد کم و بیش ویران شدهی آرامگاه بش قارداش بازسازی شود . این آرامگاه با گنبدی نزدیک به 12 متر بلندا سازهای چهار گوش از آجر و گچ با دیوارهایی به درازای کمتر از 6 متر است. که سه اتاق دارد و هر کدام از ایوان با پلکانی از سنگ مرمر به بیرون راه دارد. همچنین 4 مناره روبروی گنبد و بیرون از سازه فراز شده است . گنبد و منارها کاشی کاری هستند.گردشگاه بش قارداش بخشهایی همچون دروازه راه سنگفرش پلکان سنگی باغ ایرانی استخرهای ماهی با تندیس و آبفشان ، استخر، شنا، باغ بوتانیک، بند خاکی، اردوگاه فرهنگیان،پارکینگ،آلاچیق، رستوران، متل و زمین ورزشی، دارد. از میان پوشش گیاهی این گردشگاه میتوان گونهای همچون سرو شیراز ، سرو خمره ای، کاج، زیتون تلخ، چنار، زبان گنجشک، اقاقیا، کاتالپا، زالزالک وحشی، ارغوان ، افرا، عرعر، توت، زرشک، را سراغ گرفت، همچنین باید از چنارهای کهنسال بش قارداش یاد کرد.

گردشگاه بابا امان ( بجنورد)

بابا امان سرزمینی در جنوب قارلق و در شمال کلاغ آشیان نزدیک بجنورد در استان خراسان شمالی است.این گردشگاه 40 هکتاری دارای چندین چشمه معدنی 8 استخر با ماهیان قزل آلا آبشارهای پلکانی بستان جنگلی و شاخهای از رودخانه اترک است. پوشش جنگلی گردشگاه بابا امان با 250 هکتار گسترده دارای درختان چنار چند صد ساله برروی یک تپه و همچنین نزدیک به 400هزار درخت از گونهههایی همچون چنارک زبان گنجشک، زالزالک، اقاقیا، زردآلو و تمشک کوهی است . در سراسر پارک پخش شده است. بابا امان در سال 1389 خورشیدی یکی از محورهای پرورش گوزن زرد در ایران شناخته شد. در گردشگاه بابا امان همچنین گونههایی همچون گرگ، قوچ و میش، کل و بز، مارال، قوچ اوریال و آهو زندگی میکنند.گونههایی از پرندگان قرقی، جغد، عقاب، شاهین، لیل، سنقر خاکستری، سارگپه پا بلند، سارگپه معمولی و دلیجه در آسمان گردشگاه بابا امان پرواز میکنند.در بوستان جنگلی بابا امان بخشهای گوناگونی وجود دارد. مانند پارک حیات وحش پردیسان، آرامگاه شاهزاده اسماعیل، پارک کودکف رستوران، مهمان سرا، نمایشگاه هنرهای دستی و نیز یک قوی و سماور هست که روی هم به بلندای 4 متر میرسند.راه دسترسی به گردشگاه بابا امان از بزرگراه بجنورد به شیروان است.

عمارت مفخم ( بجنورد)

عمارت مفخم بزرگ ترین و شاخص ترین اثر معماری دوره ی قاجار در دهه ی 1300 هجری قمری همزمان با حکومت ناصر الدین شاه به دستور یار محمد خان شادلو معروف به سردار مفخم ساخته شد که محل سکونت خانواده ی وی و پذیرایی از میهمانان  دولتی و رجال سیاسی بوده است . این عمارت در گذشته در داخل باغ بزرگی قرار داشت و تا پیش از وقوع زلزله ی بجنورد از بخش های مختلفی همچون آینه خانه دروازه ی ورودی حوض خانه باغ فواره و عمارت کلاه فرنگی تشگیل شده بود که در حال حاضر تنها آینه و عمارت مفخم به  جای مانده است و امروز موزه مردم شناسی بجنورد در آن برپا است. نمای اصلی ساختمان در سمت جنوب و در دو طبقه ساخته شده است که سراسر آن با انواع کاشی کاری با سبک و رنگهای مختلف ، گچبری و آیینه کاری با اندواع طرح ها و نقوش تزیین یافته است. هر طبقه ساختمان دارای دو ایوان شمالی و جنوبی با مصالحی نظیر آجر با ملات گچ است. عمارت مفخم هم اکنون محل استقرار سازمان میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری استان خراسان شمالی است.

قلعه فورگ ( درمیان)

قلعه فورگ که قلعه میرزا رفیع خان نیز خوانده میشود. در سرزمینی ییلاقی در شمال روستای فورگ در 5 کیلومتری شهرستان در میان و 110 کیلومتری غرب بیرجند در استان خراسان قرار گرفته است. این دژ در بلندای 1840 متری بر روی بلندیهای دره میان و در دامنه کوه مومن آباد قرار دارد که به دشت اسدیه میرسد.روستای فورک در 107 کیلومتری جنوب شرقی بیرجند بر روی کوه مومن آباد و دور تا دور دژ بزرگ فورگ گسترده شده است. دژ فورگ پس از دژ الموت بزرگترین پایگاه اسماعیلیان بوده است. یکی از 10 دژ بزرگو ارزشمند ایران که نامش در فهرست آثار ملی ایران جای دارد. آنچه تا امروزه در تاریخ نگاریها به دست آمده تاریخ ساخت دژ فورگ را به روزگار پادشاهی نادرشاه افشار به دست میرزا بقا خان فرماندروای در میان و فورگ میرساند. هر چند روشن است که این دژ پیش از دوران افشاری نیز بر جای بوده است. پس از میرزا بقا پسرش میرزا رفیع خان ارگ دژ را به سرانجام رسانده است . تنها یک دیوار نوشته ساروجی بر آب انبار دژ بر جای مانده است که تاریخ سال 1181 خورشیدی را نشان می دهد. این دیوار نوشته از بازسازی و نه نوسازی دژ به دست استاد ابوسعید جزیکی در آغاز دوران قاجار پرده بر میدارد . در روند این بازسازی نیز باروی امروزین دژ همراه با هشت برج گرد نوسازی شده و افزوده گشته است. دژ فورگ نزدیک به 9200 متر چهار گوش گسترده دارد که از شرق به غرب کشیده شده است. این دژ بزرگ 18 برج داشته که همه آن ها به دست تاریخ تا امروز نرسیده است. ماده ساخت دژ فورگ بیشتر سنگ آجر ، خشت و ساروج است. این قلعه بر بالای صخره ای سنگی پس از قرون متمادی همچنان در تاریخ بیرجند قامت خود را استوار نگهداشته است. همچنین بر بلندای حصار و برج ها، سازه های کنگره داری وجود دارد و منافذی جهت دیده بانی و دفاع دیده می شود.با توجه به آثار و بقایای معماری داخل قلعه چنین استنباط می شود. که قلعه مزبور در چندین مرحله بازسازی شده و بر وسعت ان افزوده شده است. آخرین مرحله معماری آن مربوط به دوره افشاریه است که آن یادگاری از این دوره محسوب می شوند. دروازه دژ فورگ در فرودستترین بخش در باروی شرقی آن جای داده شده است . در این بخش برج های نگهبانی انبار خوراک دام، زیستگاه خدمتکاران، جایگاه نگهداری دامها و آب انبار است. در گوشه شمال خاوری همین بخش یک برج خشتی با آرایهای چلیپایی ایستاده است .که مردمان بومی آن را برج کبوتر خانه میخوانند. کمی جاوتر به سوی باختر که زمینی بلندتر دارد. ارگی در میانه ی دژ ساخته شده است . اینجا جایگاه نگهداری بنه و جنگ افزارهای رزمی و یگان سربازان و مسجد است. در غربی ترین و نیز بلند ترین بخش دژ فورگ کهندژ فراز شده است.کهندژفورگ که شاه نشین دژ نیز هست با 2 برج نگهبانی 8 برج و باروری ستبر و بلند میانه ی دژ جدا شده است. این بخش که که از نوسازی دوران افشاری برجای مانده بهتر از دو بخش خاوری در دست تاریخ نگهداری شده است. در کهندژ بخش های گوناگونی جای داده شده است. هشتی ها ، راهروها، اصطبل، انبارآذوقه، برج های نگهبانی، این کهندژ دو طبقه داشته که امروزه اشکوب دوم از میان رفته است . از دیگر بخشهای کهندژ میتوان ( تونل) را نام برد که با کاربردی برداشت آب و بنه یا رفت و آمد پنهانی به هنگام جنگ به بیرون باروهای دژ راه دارد.

خانه حاج آقا علی ( رفسنجان)

خانه حاج آقا علی یکی از بزگترین و زیبا ترین خانه های خشتی و سنتی جهان در شهر رفسنجان است که حاج آقا علی معروف به زعیم الله رفسنجانی (بزرگ ترین تاجر ایرانی آن دوره) در سال 1136 هجری شمسی آن را بنا کرده است . این خانه در گذشته به خانه وقفی شهرت داشته که در ساخت آن هماهنگی با اقلیم منطقه قرینه سازی و حفظ تقارن از اصول مد نظر معمار ساختمان بوده است. خانه حاج اقا علی با دیوار چینه ای نسبتا بلندی محصور گردیده و حالتی درونگرا داشته و از خانه های چهار فصل به شمار می رود.داخل خانه از قسمت های مختلفی از جمله 86 اتاق هفت دری ، پنج دری ، سه دری و ستو و همچنین بخش های حوض خانه، شاه نشین ، پاییزی و زمستانی تشکیل شده است.سقف های بلند گنبدی ، طاق نمای باشکوه، گچ بری های زیبا ، درختان کاج سر به فلک کشیده و معماری سنتی این خانه توجه هر بیننده ای را به خود جلب می نماید. این مجموعه مشتمل بر هشت قسمت خانه بازار آب انبار ( دارای تزییناتی با آجر و کاشیکاری های زیبا) مسجد، کاروانسرا، حمام، حسینیه، یخدان، (در 2 کیلومتری قاسم آباد) است که هر یک بر اساس نیاز و کاربردی خاصی ساخته شده اند و در حال حاضرکاربری های مختلفی دارد و عمده ترین بخش آن در حال تبدیل به یکی از زیباترین مراکز اقامتی و پذیرایی است.

گنبد نمکی جاشک

گنبد نمکی جاشک کوهی نمکی است که در بخش شمالی کوه جاشک با بلندای 1350 متر در انتهای جنوبی رشته کوه زاگرس قرار دارد.این گنبد نمکی 12 کیلومتر درازا4.5 کیلومتر پهنا و گستردهای نزدیک به 3650 هکتار دارد. گنبد نمکی جاشک در میان دو بخش بردخون و کاکی میان شهرستان های دیر و دشتی قرار دارد. این گنبد نمکی در 144 کیلومتری جنوب شرقی بندر بوشهر و 60 کیلومتری شهر خورموج و فاصله ای 15 کیلومتری از شهر کاکی در استان بوشهر واقع شده است.روستای جاشک در شمال و روستای گنخک نیز در شرق این گنبد نمکی اما این گنبد از 114 گنبد نمکی در جنوب ایران است. گنبد نمکی جاشک در 600 میلیون سال پیش در پایان دوره زمین شناختی پرکامبرین تشکیل شده و یک نشان سنگوارهای به حساب می آید.گنبد نمکی جاشک سپید رنگ است. به گونهای که در شرق جاده کنگان به بوشهر همچون کوهی برفی نمایان است. بخشهای دیگر از این گنبد نمکی در پایین دست کوه همچنین رگههایی نارنجی، زرد، سرخ و خاکستری، دارد. که نشان از آمیختگی عناصر فلزی دارد. به همین سبب نمک رنگین هم خوانده میشود. سپیدی گنبد نمکی جاشک چنان درخشان است که در تصویری از آسمان پیمای ناسا در سال 2006 از یک ایستگاه جهانی نیز پیداست. در این گنبد یخچالهایی نمکی در بخش شرقی آن نمایان هستند. اگر چه آن ها در دمای جنوب ایران واقعا یخچال نیستند. اما بایخچالها همانندی دارند.همچنین باید از آبشارهای زیبا و نمکی گنبد خاشک یادکرد که در بخشهایی از سال بیشتر در بهار تابستان بلورهای نمکی بزرگ در آن نمایان میشود. این آبشارها نیز همچون یخاچالها در واقع آبشار نیستید. بلکه نمک روان هستند. فرسایش آبی در سراسر گنبد نمکی جاسک به گونهای شگفت انگیزی نمودار میشود. یکی از این نمونه فرسایشها اشکفتهای نمکی در گوشه و کنار گنبد هستند با آب شدن رسوبات نمکی در آن رخنه کردند.نمونه های دیگر از فرسایش آبی ستونهایی است که تخت دیو نامیده شده اند. تخت دیو افسانههایی بومی را پیرامون گنبد نمکی خاشک گردآورده است. همچنین دره گل کلم که نارنجی و سفید است نمودی دیگر دارد. این نام برای همانندی گلولههای بلورین نمک در چشمههای آب شور به آن داده شده است.پوشش جانوری گنبد نمکی جاشک دارای کل و بز روباه، شغال و کفتار و پرندگانی چون باقرقره، کبک، تیهو، زنبور خور، پرستو، باد خورک ، گنجشک و سهره و گونههایی از خزندگان است.پوشش گیاهی آن نیز در بخشهای شامل گون، گیشدارا، قیج است و کمی دورتر نیز درختچه هایی چون کنار، اشک کوهی و گل سنگ هستند.

خلیج دلفین ها

قشم جزیره ای یگانه در جنوب ایران است جزیره سنت تاریخ و فرهنگ جزیرهای که در کنار فرهنگ غنی اکوسیستمی ناب و بکر دارد که هر مسافری را مجذوب خود میکند.تکه تکه این جزیره بزرگ گوهری ناب و نادیده ای در دل پنهان دارد که شوق دیدن هر کدام میتوان مقصد یک سفر باشد.بسیاری قشم را برای فرهنگش دوست دارند. برای سنتهای جنوبی اش برای تصویر زنان نقاب دارش با لباسهای بومی و سوزن دوزی شده برای موسیقی گرم و ریتمیکش وقتی در بندر و بین لنج ها طنین می اندازد. یا برای غذاهای دریایی و طعم تند و غلیظش یا حتی برای فرهنگ زار که به موجودات خیالی دلالت دارد که موجب بیماری می شود و با بازارها و مامازارها که در جنوب به شکل آیینی این بیماری را درمان می کنند. برخی هم قشم را برای محیط زیست یگانهاش دوست دارند . برای ساحل های مرجانی بکرش برای جنگلهای حرا یا لاک پشت های غول پیکر و دلفین های بازیگوشش.قشم اما ترکیبی از همه این زیبای هایی که سفر به این جزیره را خاطر ها انگیزه و ماندگار می کند. یکی از زیباترین  جاذبه های قشم خلیج دلفین ها است.خلیج دلفین ها در ساحل جنوبی جزیره قشم و در غرب جزیره هنگام واقع شده است. درواقع این خلیج بین جزیره و قشم و هنگام است و محصور بودن حریم دریایی این بخش از سواحل قشم محیط امنی را شکل داده که بدل به خانه امنی برای جاندران دریایی و حتی پرندگانشده است. اما پیش از همه دلفین ها اینجا را خانه خودشان میدانند. و حتی نام خود را به این خلیج زیبا و امن بخشیده اند. علاوه بر دلفین گونه های جانوری دیگری چون ماهیان زینتی آب شور، لاک پشتهای دریایی چون لاک پشت های قرمز سبز و پشت چرمی هم در این محدوده زندگی میکنند. تنوع جانوری این بخش از جزیره بسیار زیاد و با کمی دقت اطراف میتوانید موجودات کوچک و عجیبی را ببینید که احتمالا پیش از این شانس ملاقات با آن ها را نداشته اید.معمولترین شیوه به جزیره قشم با هواپیما است. اما بسیاری با قطار یا اتوبوس به بندرعباس میروند و بعد با قایق و لنج خود را به جزیره می رسانند. البته بسیاری هم خودروی شخصی را ترجیح میدهند وحتی خودروی خود را به کشتی به جزیره میاورند. برای رفتن به خلیج دلفینها هتلها و مراکز اقامتی تورهای ویژه ای دارند. که شامل رفتن با خلیج و گردش با قایقهای تفریحی و دیدن دلفین هاست. قشم جزیره ای با امکانات فراوان برای گردشگران است. مراکز اقامتی بسیار از هتل تا اقامتگاهای روستایی و بومگردی در جزیره پیدا می شود. همچنین در ساحل منتهی به خلیج دلفین ها هم انواع قایق ها گردشی و حتی ورزشهای آبی و غواصی فراهم است. برای دیدن دلفینها بهتر است صبح زود به این خلیج بروید. زمانی که دلفینها جنب و جوش بسیاری دارند. و اگر هوا صاف و دریا آرام باشد حتما شانس دیدن آنها را خواهید یافت. به دلیل دمای بالا و هوای شرجی بهترین زمانها برای سفر به قشم اواسط پاییز. زمستان و بهار است.

دریاچه ی نمک حوض سلطان ( قم)

در سال 1883 میلادی بر اثر ساخت جاده ی شوسه ی تهران قم دریاچه ی حوض سلطان تشکیل شد. این دریاچه که به دریاچه ی ساوه قم و دریاچه ی شاهی نیز معروف است در شمال شرق شهرستان قم قراردارد.رشته کوه های البرز در شمال آن در کنار مناظر گوناگون و دیدنی خاص این منطقه در فصول مختلف و در ساعات روز یکی از مناطق دیدنی استان قم هستند. درون دریاچه جاده ی خاکریزی برای جلوگیری از فرو رفتن خودروها در باتلاق و بهره برداری از نمک دریاچه مورد استفاده قرار می گیرد.وسعت و شکل دریاچه متانسب با ورود آب و میزان بارندگی آن در فصول مختلف سال متفاوت و سطح آب دریاچه پیوسته در نوسان است. به دلیل وجود ورقه های نمک فراوان برداشت آن از اوایل تابستان در منطقه ی جنوبی این دریاچه آغاز می شود. این دریاچه از دو چاله ی جدا از هم تشکیل شده است. چاله ی غربی به نام حوض سلطان و چاله ی جدا از هم تشکیل شده است . چاله ی غربی به نام حوض سلطان و چاله ی شرقی به نام حوض مره است که به وسیله ی یم آبراهه به هم وصل می شوند. در فصول پر آب ابتدا چاله مره پر می شود. و سپس آب اضافی وارد حوض سلطان می شود . رودهای متعددی به این دریاچه وارد می شوند که عموما از ارضی شوره زار و نمکی اطراف عبور می کنند.

بازار قم

بازار سنتی قم بخشی از بافت تاریخی این شهر است. این بازار امروزه در کنار محله عربستان و در بافت تاریخی آذر قرار گرفته است. اگر چه در روند خیابانکشی و شهرسازی شهر قم در دوران نوین بافت تاریخی بازار دستخوش دگرگونی و گسستگی شده است. این بازار همچنان جایگاه شهری خود را نگاه داشته است. این یادگار تاریخی از سال 1376 خورشیدی در فهرست آثار ملی ایران جای دارد. بازار قم سازهای است از خشت ، آجر، گل و سنگ. این بازار تاریخی ایرانی 2 راسته نو و کهنه سر پوشیده بع درازای نزدیک به یک کیلومتر با پوشش گنبدی دارد که این بافت شهری را از گرما و سرمای کویری محافظت میکند. جابه جایی هوا و نورگیری این بازار با دریچه هایی گرد در دو سوی بالای پوشش گنبدی صورت میگیرد. تعداد 4 نیم تاق و 78 تاق گنبدی در بازار قم وجود دارد. و میانگین بلندای دو راسته سرپوشیده 6 متر است.از میان سراهای بازار قم میتوان سرای بناها صدر اعظم ، همدانی ها ، حاج عسکرخان،حاج عباسقلی، بلیتی ها و حاج میرزا را نام برد. جدای از این 2 راسته سرپوشیده، بازار قم سراهای سرباز نیز دارد که با تغییر کاربری کاروانسراهای اطراف بازار شکل گرفته اند.بخشی که امروزه بازار کهنه قم نامیده میشود. در دوران صفویه و پیرامون مسجد جامع ساخته شده است. و تا پایان دوره قاجاریه همچنان سازه های دیگرنیز به آن افزوده شد. این بازار دارای بخشهایی مانند کاروانسرای ملا حسین، میدانگاهی به نام میدان کهنه و مسجدی به همین نام یا نام پامنار با یک برج تاریخی است. در میانه دوران قاجار به فرمان ناصرالدین شاه بازار قم توسعه یافت که به آن بازار نو گفته میشود.

منطقه حفاظت شده خارتوران ( سمنان)

منطقه  حفاظت شده خارتوران در شرق استان سمنان و در فاصله 250 کیلومتری جنوب شرق شهرستان شاهرود قرار دارد. منطقه خارتوران از نظر تقسیمات محیط زیستی یک منطقه حفاظت شده است که به علت اهمیت آن به عنوان یکی از ذخیره گاه های زیست کره در ایران در یونسکو شناخته شده است.این منطقه حفاظت شده پیش تردارای پوشش گیاهی متنوعی بوده اما به واسطه چرای بی رویه دام ها از بین رفته است. بیش از 800 هکتار از تپه های ماسه ای اطراف روستا های خارتوران پوشش گیاهی خود را کاملا از دست داده اند. با این حال ذخیره گاه زیست کره ایران به شمار می رود.خارتوران پهنه وسیعی به شمار می رود که توسط سه کوهستان با نام های شتر کوه ( کوه قلعه بالا)و کوه پیغمبر احاطه شده است. مناطقه خارتوران که با کویر مرکزی ایران هم مرز مشترک دارد با دارا بودن جغرافیایی پست و بلند اکوسیستمی متنوع از جانوران و حشرات را در خود جمع کرده است. به همین سبب می توان این منطقه به عنوان یکی از ذخیره گاه های ژنی طبیعی نام برد.پوشش جانوری ، منطقه شامل شامل روباه معمولی ، گرگ، کفتار، یوزپلنگ، شغال، کاراکال، پلنگ، گربه وحشی، جبیر و قوچ وحشی است.همچنین از جمله پرندگان این منطقه می توان به هوبره، زاغ بور، بحری، دلیجه، کبک، تیهو، بلدرچین، عقاب دشتی، کبوتر چاهی، یاکریم، شاه بوف، سبز قبا هندی، و دم جنبانک ابلق اشاره کرد.نا گفته نماند منطقه حفاظت شده خارتوران دارای رطیف گوناگونی از خزندگان نیز هست.از میاناین جانوران می توان به لاک پشت ها و همچنین خانواده آگاماها و سمندرها اشاره کرد.بزمچه ها را نیز می توان در سطح این منطقه حفاظت شده دید.

عمارت کوشک تهران

بعضی از خانه ها چنان معماری چشمگیری دارند که به اثر هنری تبدیل می شوند مانند عمارت کوشک تهران که به خانه شقاقی هم معروف است.اگر میدانی فردوسی را به سمت شرق ادامه دهید.در خیابان انقلاب به امیر سلیمانی می رسید.در امیر سلیمانی تابلوی کوچه مهنا را پیدا کنید. البته این کوچه را بیشتر به نام کوشک می شناسند. نبش کوچه کوشک عمارت زیبایی وجود دارد که چشم از دیدنش سیر نمی شود. از خیابان فردوسی هم می توانید به سمت خیابان جمهوری راه تان را دامه دهید وارد خیابان تقوی شوید و عمارت را نبش کوچه کوشک پیدا کنید. عمر خیابان شقاقی به اوایل دوره پهلوی اول می رسد. معماری آن با وجود نشانه های معماری ایرانی از سبک اروپایی الهام گرفته است. حسین شقاقی بعد از بازگشت از آلمان به ایران و تصمیم به ماندن در کشور در حدود سال 1309شروع به ساخت این خانه کرد و نام کوشک را بر آن گذاشت. حسین شقاقی مدتی مدیر کل وزارت راه و ساختمان بود. قبل از سال 1357 حسین شقایقی این خانه را به شرکتی خارجی به نام ماندالا و کندلیس فروخت. به همین دلیل هم هست که بعضی ها عمارت کوشک را به نام خانه ماندلا می شناسند. این شرکت را در رهن بانک گذاشته بود. پس از انقلب شرکت های طلبکار خانه را تنصرف کردند تا بلخره در 1364 سازمان میراث فرهنگی کوشک تهران را خرید.هم اکنون مرکز مطالعات منطقه ای پاسداری از میراث فرهنگی ناملموس در آسیای غربی و مرکزی در این خانه مستقر است. این مرکز زیر نظر یونسکو کار می کند خانه شقاقی در سال 1375 در لیست ملی ایران ثبت رسید.عمارت در میان فضای سبز قرار گرفته پلان آن بیضی شکل است و نمای بیرونی بسیار چشمگیری دارد. نمای آن باآجر کاری، گچ بری، سنگ کاری و کاشی کاری تزئین شده ست. چند پلکان محوطه را به ورودی ساختمان وصل می کند. عمارت کوشک شامل زیرزمین هم کف ، طبقه ی اول و کلاه فرنگی و 6 اتاق خواب یک اتاق کار و پنج تالار دارد. نکته ی جالب این خانه آشپزخانه ی مدرنش بوده که فر در آن طراحی شده بود. فر زغال سنگی همراه با مخزن آب گرم کنار آشپزخانه اب انبار قرارداشته . احتمالا آشپزخانه ی این عمارت در زمان خودش تجربه ی جالبی بوده است. با همه این زیبایی ها متاسفانه این خانه بازدید عمومی ندارد.خانه ی دیگری در خیابان سعدی شمالی ، خیابان هدایت وجود دارد که آن نیز به نام خانه شقاقی معروف است. این خانه شقاقی معماری به سبک پهلوی اول دارد با ستون های بلند و نمای سفیدی که به سقف شیروانی می رسد.این محل به دکترسیاوش شقاقی ، فرزند حسین شقانی تعلق داشته و اکنون در آن موزه نقاشی پشت شیشه برپاست.

شهر زیرزمینی کاریز

شهر زیرزمینی کاریز کیش با توجه به عمق کم چزیره در عمق 12 متری زیرزمین قراردارد و ارتفاع آن 8 متر می رسد. این شهر زیرزمینی شامل سه رشته قنات و 274 حلقه چاه و مکانی تفریحی است . و امکان بازدید قنات های باستانی جزیره زیبای کیش در آن فراهم است. بعضی از این چاه ها به طور کاملا دست نخورده باقی مانده و بعضی از آنها را چهت تهویه بهتر هوا و نوردهی بیشتر به صورت مخروطی در آورده اند. قنات موجود در شهر زیرزمینی کاریز کیش که بیش از 2500 سال قدمت دارد آب شیرین قابل شرب ساکنان جزیره کیش را تامین می کرده است. عظمت این قنات با حداکثر ارتفاع چهل و پنج متری در جزیره کیش منحصر به فرد است. شهر زیرزمینی کیش با توجه به ویژگی های منحصر به فرد آن از جمله مرجانی بودن جزیره شیرینی آب قنات هوای خنک در زیر زمین سقف مملو از سنگواره صدف و فسیل های با قدمت بسیار بالا در فهرست مهم ترین ابنیه جهانی قرار می گیرد. این قنات علاوه بر تامین آب مورد نیاز اهالی جزیره مال التجاره مردم این منطقه نیز بود به این ترتیب که کشتی های عبوری خلیج فارس از مردم کیش آب می خریدند و پوشاک و ادویه به آنان می فروختند.امروزه مجموعه قنات با تغییر کاربری به یک شهر زیرزمینی شگفت انگیز بدل شده که بیش از 10000 متر مربع وسعت کاربری های جدیدی از جمله غرفه های صنایع دستی ایرانی و جهان رستوران سنتی و جدید سالن آمفی تئاتر کنفراس و گالری هنری دارد.

خانه تیزنو

دزفول یکی از آن شهرهایی ست که بخشی از بافت قدیمی آن دست نخورده باقی مانده است. بی دلیل نیست که به این شهر موزه ی آجر هم می گویند.کافی است.سری به محله های تاریخی آن بزنید تا چند سال در زمان به عقب برگردید. جایی نزدیک رودخانه دژ آرام و درعین حال پرخروش! اگر گذرتان به محله ی تاریخی قلعه افتاد نزدیک خیابان ساحلی و در فضای چند قدمی با پل جدید دزفول به دنبال خانه ای بزرگ و باشکوه بگردید. خانه تیزنو که معروف ترین خانه تاریخی دزفول است. خانه تیزنو به بازرگانی به نام تیزنو بیک تعلق داشته و دره ی صفوی ساخته شده است. البته  در دوره قاجار آن را مرمت و بازرسازی کرده اند و تغییراتی در آن ایجاد شده است. ورودی باشکوه خانه با خواجه نشین های دو طرف در کامل می شود. جایی که در گذشته می شد روی سکوی آن نشست و منتظر ماند. از زیر سر در با ابهت خانه که بگذرید. وارد هشتی می شوید جایی که اندرونی خانه را پنهان نگه می دارد. باید از هشتی گذشت و وارد حیاط اصلی شد. حیاطی که کف آجرپوش دارد و حوض و باغچه اش یادگار روزهای گذشته است. دو مجسمه ی شیر سنگی زیبا حیاط را تزیین کرده اند. اما آن چه چشم را خیره می کند آجر چینی جذاب خانه است که در گوشه گوشه ی آن دیده می شود.با پایین رفتن از پله دو زمین خانه نمایان می شود اولی شبستان است که یک و نیم متر پایین تر از حیاط ساخته شده و سه ورودی دارد و دوم شوادون است که نمادی از معماری دزفول به شمار می رود. شوداون های دزفول دست کند هستند. و با وجود عمقی که دارند ساکنان خانه را از گرمای تابستان نجان می داده اند. شوداون یا شوادان خانه تیزنو 25 پله از حیاط پایین تر است.در طبقه ی همکف و طبقه ی بالا چندین اتاق با پنجره های مشبک قرار گرفته اند. در نهایت می شود. قدم به پشت بام گذاشت و منظره ی جذاب رودخانه ی دز و پل را از آن بالاتماشا کرد. این خانه به ثبت ملی رسیده و در بعضی از روزهای سال مانند نوروز بازدید عمومی دارد.یکی دیگر از دیدنی های دزفول خانه سوزنگر است که از خانه تیزنو 5 دقیقه با پای پیاده فاصله دارد و در کوچه کلانتریان قرار گرفته است. با 5 دقیقه پیاده روی در جهت مخالف می شود از بازار کهنه دزفول در بلوار شریعتی دیدن کرد. بهترین زمان سفر به این شهر جنوبی تعطیلات نوروز یا پاییز و زمستان است.از تهران تا دزفول حدود هشت ساعتی طول می کشد. مسیر زمینی آن از اتوبان تهران- قم شروع می شود و با گذر از اراک به برجوردمی رسد. بعد از خرم آباد با دو ساعت و نیم رانندگی تابلوی دزفول پدیدار خواهد شد. اگر اهل سفر با قطار هستید.می توانید در ایستگاه اندیشمک از قطار پیاده شوید و پس از ده دقیقه در دزفول خواهید بود . راه را ساده تر سفر هوایی ست . از فرودگاه دزفول به مقصد شهرهای بزرگ پرواز برقرار است.

ارگ کریم خان

ارک کریم خان در میانه شهر شیراز امروز در شمال شرقی میدان شهدا جای گرفته است. این ارگ همان گونه که از نام اش هم پیداست. به دوران فرمانروایی زندیه در ایران باز میگردد. سازه اولیه به روزگارنی حتی پیش از حیات کریمخان باز می گردد.اما کریم خان پس از برگزیدن شیراز برای پایتخت خود دست به کار گسترش این شهر و افراختن سازه هایی برای رونق آن شد.پادشاه زند ارگ کریم خانی را در میان سال های 1145 تا 1146 خورشیدی به بهترین معماران آن روزگار سفارش داد تا با هنرمندانه ترین ساختار به عنوان یکی از مقرهای فرمانروایی خان زند ساخته شود.با از راه رسیدن قاجار ها  عبدالحسین میرزا فرمانفرما از شاهزادگان خاندان قجر در شیراز دستور داد تا نگارگری هایی در ارگ انجام شود. در این میان نقاسشی های دوران زندیه پوشانده شد. بخشهایی از گچ های دیوار تراشیده شد و زیباسازیهای دیگری جایگزین شدند.در دوره پهلوی به سال 1350 خورشیدی وزارت فرهنگ و هنر ایران کار نگهداری از ارگ شیراز را به دست گرفت و پس از اینکه ارگ کریم خانی را در فهرست آثار ملی ایران جای جای گرفته شد. این سازه مرکز دفتر فنی حفاظت آثار باستانی شد پس از انقلاب نیز این سازه باشکوه در اختیار سازمان میراث فرهنگی ایران قرار گرفت.مصالح به کار رفته در ارگ کریم خان شیراز از آجر و سنگ مرمر تبریز و نیز یک گونه سنگ آهکی به نام گندمک است. پلان ارگ خان در مساحتی 4000 متری به شکل چهارگوش است که در میان سرایی به گسترده 128 هکتار قرار دارد. در بیرون ارگ نمای سازه آرایشی رزمی دارد و درون آن به نمایی بزمی آراسته است.ارگ کریم خانی 4 برج گرد هریک به بلندای 14 متر از لاشه سنگ و شفته آهک با دیوارهایی به بلندای 12 متر و به ضخامت 3 متر دارد. امروزه یکی از این برجها کج شده است. هر برج ساختمانی با سه طبقه و دو اتاق است که از درون برج پلکانی مارپیچ تا تاج دارد.در گذشته خندقی ارگ را احاطه می کرده که امروزه دیگر نشانی از آن نیست.در اندرونی ارگ بخشهای گوناگونی هست که از جمله آن ها میتوان سه ایوان هر یک با شش اتاق های نگارگری شده در دو سوی آن و همچنین آب نماها و باغچه ها را نام برد. از ویژگیهای بخش شرقی ارگ نیز یک تنشویخانه است که سربینه ( رختکن) چهار نشیمن ، آبسنگ هشت گوش و گرمخانه دارد.دیوارهای ارگ کریمخانی آجرکاری کنگرهدار با بلندای 12 دارد که در جای جای آن جان پناه و دیدبانی و ترکشبار و ناودان سنگی و سایبان شیرسر فراهم شده است. سایبان شیر سرهای ارگ کریم خانی از چوب آرایهدار ساخته شده است.بخش بزمی ارگ در هر سه ایوان با 2 ستون سنگی و 6 اتاق دارد. هر اتاق شاهنشین سر در ، ارسی ،مقرنس، شیشه رنگی، ازاره، دوال، گچبری، تاقچه، پستو، آرایه و دیوار نوشته دارد و همه با راهرو و پلکان به هم راه دارند. سامنه آبرسانی ارگ کریم خان ابراهای از شمال به جنوب است. این سامانه را قنات نامی رکن آباد که رکنی هم خوانده میشود. سیراب میکند. روبروی هر ایوان حوضی چهارگوش از سنگ های یکپارچه آهکی به نام اتابک وجود دارد.

زیارتگاه پیر نارکی ( مهریز)

از گذشته تا به حال یزد محلی امن زرتشیان ایران بوده است. وجود آتشکده و زیارتگاه های متعدد در جای جای این استان نشان این ادعا است. یکی از این زیارتگاه ها پیر نارکی است. حدود یک ساعت که از یزد دور شوید نزدیک مهریز در کوه های کم ارتفاع نارکی زیارت گاهی قرار دارد که به پیر نارکی معروف است. این زیارتگاه در دل کوه بین دو دره به نام های گیگون و زنجیر واقع شده و از سه طرف با کوه تیجنگ محاصره است. بر طبق روایتها داستان ساخت این زیارتگاه مربوط به یکی از دختران یزد گرد سوم آخرین پادشاه ساسانی است. در روایت ها آمده است هنگام حمله اعراب مسلمان به ایران و تار و مار شدن خاندان سلطنتی ناز بانو دختر یزد گرد سوم به همراه یکی از ندیمه هایش برای فرار از دست تعقیب کننده ها به کوه های یزد پناه می برد. وی راه فراری نمییابد. از خدا کمک می خواهد با صدای بلند پناه می جوید. به امر خدا کوه باز می شود.ناز بانو و ندیمهاش در آن نا پدید و دوباره کوه بسته می شود و بعد از آن است که چشمه آبی در آن کوه می جوشد. سالها بعد مسافری از آن نقطه میگذرد . برای کمی دم گرفتن کنار چشمه می خوابد در رویا شاهد خت رامی بیند. نازبانو از وی نی خواهد در این مکان زیارتگاهی بسازد. زیارتگاه ساخته می شود. و از آن پس این مکان یکی از مهمترین زیارتگاه های زرتشیان می شود.امکان بازدید و زیارت هر روز از این زیارتگاه که در دل کوه قرار دارد. وجود دارد اما در روزهای خاصی از سال زرتشیان در این مکان دور هم جمع می شوند. این دورهمی علاوه بر نیایش و دعا و ثنا که در سایر زیارتگاه های زرتشتیان هم برگزار می شود. کارکرد دیگری نیز دارد و آن جنبه اجتماعی مراسم است. به عنوان مثال آواز و موسیقی دارد . زوج های جوان معرفی می شوند. جوایزی به افراد برتر در علم و هنر داده می شود. و به طور کلی جشنواره های فرهنگی هنری و ادبی در این زیارتگاه برپا می شود. هرساله از تاریخ 16 تا 12 مرداد به مدت پنج روز مردم در این رویداد مذهبی فرهنگی شرکت می کنند.از پله ها که بالا می روید. ساختمانی از خشت و گل به رنگ کویر جلو رویت نمایان می شود. وارد اتاق بزرگی می شوید. دورتادورش را نیمکت فرا گرفته که برای نشستن شرکت کنندگان و بازدیدکنندگان است آتشدانی در دسط با آتشی که زرتشیان با دعایی زیر لب اسفند و کندر در آن می ریزند. و قاب های عکسی که به دیوار زده شده است را می بینید. اینها همه تزئیینات داخل ساختمان است . در بیرون ساختمان اتاق هایی که محل اسکان زائران است قرار دارد محلی ها به آن خیله می گویند. همینطور محلی برای شست شوی دست و صورت و سبدی با کلاه های سفید که مردم برای ورود شدن به زیارتگاهو احترام سر را با آن می پوشانند. این مکان با هر روایتی که پشت خود دارد و با هر داستانی که آمیخته شده مکانی زیاری است که بسیار مورد توجه زرتشتیان است و اعتقاد زیادی به آن دارند.

حسینیه امینی ها ( قزوین )

خانه و حسینیه امینی ها یکی از بناهای تاریخی شهر قزوین است که می توان آن را نمونه ای بدیع و چشم نواز ز خانه های تاریخی ایران دانست. این بنا در سال 1275 هجری قمری و در دوران قاجار ساخته شده است. حاج محمدرضا امینی در آن زمان صاحب این بنا بوده است . حسینیه امینی ها بخشی از عمارت بزرگ تری است که ابتدا کاربری مسکونی داشته و سپس وقف حسینیه شده است. خانه و حسینیه امینی ها از بخش های مختلفی تشکیل شده است که سه تالار موازی این بنا از زیباترین بخش های آن است.از میان سه تالار اصلی، تالار میانی با ابعاد 18 در 5 متر بزرگ تر از دو تالار دیگر است. تزئینات چشم نوازی در این سه تالار به کار رفته است که می توان به شیشه های رنگی سقف های نقاشی شده آینه کاری و گچبری اشاره کرد. ارسی های به کار رفته در این تالار نیز جزء قسمت های زیبا و دیدنی حسینیه امینی هاست.ارسی نوعی پنجره ی چوبی و شبکه دار کشویی است که با حرکت بالا و پایین باز و بسته می شود . چلچراغ و فرش های دستبافت این تالارها نیز توجه هر بیننده ای را به خود جلب می کند. تزئیناتی همچون گچبری، آیینه کاری و نقاشی روی چوب زینت بخش سقف تالار است.زیبای و ظرافت تزیینات به کار رفته در این بنا به گونه ای است که با ورود به تالارها گویی وارد دنیای دیگری شده اید. به هر گوشه که بنگرید جلوه ای از هنرهای مختلف را خواهید دید که زیبایی این بنا را دو چندان کرده است. زیر زمین حسینیه اینی ها در سال 1394 به موزه عاشورا تبدیل شد. در این بخش از بنا ابزارهای مربوط به تعزیه و مراسم عزاداری و تصاویری قدیمی از نراسم عزادرای در قزوین در معرض دید علاقه مندان قرار داده شده است. خانه و حسینیه امینی ها در خیابان مولوی شهر قزوین قرار دارد و هنگام بازید از آن می توانید از توضیحات کارشناس حاضر در محل استفاده کنید تا بیشتر با حال هوای این بنای تاریخی در روزگاران دور آشنا شوید.

قلعه بابک

قلعه بابک دژی است بر فراز کوهی در نزدیکی شهر کلیبر در ستان آذربایجان شرقی که به بابک خرمدین مبارز ایرانی که پس از ابومسلم خراسانی بر علیه عباسیان قیام کرد منسوب است.این قلعه در ارتفاع 2300 متری قرار گرفته و قدمت آن به دوره حکومت ساسانیان باز می گردد. سعید نفیسی تاریخ نگار و نویسنده معاصر به بقایای قلعه ای در بیست و یکی فرسنگی اردبیل اشاره می کند. که به قلعه جمهور هم مشهور است. از دیگر ادیبان و نویسندگانی که از قلعه بابک نام برده است. می توان به احمد کسروی اشاره کرد که از عنوان بذ در جنوب رود ارس در دل قره داغ کنونی و شمال شهراهر اندکی مایل به شرق نام برده است. پیش از دوره ساسانیان ظاهرا در دوره هخامنشیان کادوسیان اقوام ساکن کرانه های جنوب غربی دریای خزر در آن جا زندگی می کرده اند و جنگ هایی نیز با هخامشیان داشته اند.و باور تاریخ نگاران قوم کادوس همان قوم طالش کنونی است. اما با همه این ها پس از دوره ساسانی تا حدود قرن هشتم هجری از بذ اطلاعی در منابع تاریخی در دست نیست.برای رسیدن به بالای کوه و سازه قلعه باید مسیری نسبتا دشوار با شیب زیاد را پیمود پیش از ورود به دروازه قلعه گذرگاهی باریک قراردارد. برج های دو سوی دروازه ورودی ، محل استقرار نگهبان ها بوده اند . تمهیدات امنیتی برای قلعه طوری اندیشیده شده که به جز همین دروازه از راه دیگری نمی توان وارد قلعه شد. قلعه بابک سازه ای چندین طبقه دارد. با ورود به تالار اصلی هفت اتاق اطراف این تالار را احاطه کرده اند. که همه آن ها به تالار میانی راه دارند.تنها را دسترسی به طبقه های بالایی بنا در سمت شمال غربی دژ و توسط پلکانی امکان پذیر بوده است. همچنین بخش های دیگری از جمله آب انبار هم در بخش شرقی قرار داشته است. در بخش شرقی دژ تاسیسات دیگری مرکب از اتاق ها و آب انبار ها ساخته شده است. سقف این آب انبار با طاق جناغی و گهواره ای مستحکم شده بودند.نکته جالب در خصوص مصالح به کار رفته در سازه آب انبار استفاده از ساروج برای جلوگیری از نفوذ آب باران و برف به فضای داخلی بوده است . بنابراین در فصل بارندگی . با بارش برف مخزن پرمی شد تادر فصل تابستان بتوانند از آب ذخیره شده در آن بهره ببرند.

پل زمان خان

پل تاریخی زمان خان پلی تاریخی است که به نام یکی از سردران ایل قشقایی بر روی زاینده رود ساخته شده است. این پل در 22 کیلومتری شمال شهرکرد مرکز استان چهار محال و بختیاریقرار دارد و 30 متر طول و 12 متر بلندا دارد. پل زمان خان یکی از آثار تاریخی شهر سامان به شمار می رود که دارای دو دهانه است. ین پل بر روی سه پایه سنگی بنا شده است. روستای ایل بیگی به یکی از دهانه های پل را دارد.کاربری پل زمان خان در گذشته عبور و مرور ایلات و عشایر قشقایی بوده است . این پل به دستور زمان خان سرکرده طایفه نفر از خاندان ایل بیگی که از ایلات ترک زبان قشقایی سرزمین فارس و از سرداران معروف شاهان صفوی بوده که زمانی یکی از مقاصد کوج آن ها روستای ایل بیگی به شمار می رفته است.ن چه امروز از پل زمان خان به چشم می آید. حاصل سه دوره مرمت آن در ادوار گوناگون است. یک بار توسط حکومت صفوی و دوبار توسط خان های ایل بیگی به خصوص که در دوره آخر مرمت ها با احداث یک دیواره سنگی بر استحکام آن افزوده شد.سازه پل زمان خان به پل های دوره حکومت ساسانیان شباهت بسیاری دارد. بسیاری نیز این پل را شبیه پل دز در شهرستان دزفول می پندارند. مهندس سازه پل حتی امروزه هم قابل توجه است. دو دهانه قوسی شکل دارد و پایه میانی پل با چرخشی سی درجه نسبت به جریان آب حالتی قوسی دارد و دریچه ای کوچک نیز برای کاهش وزن و جلوگیری از رانش پل ساخته شده ست. مصالح مورد استفاده در ساخت پل زمان خان از آجر است و استفاده از طاق های ضربی و ملات گچ و ساروج عامل اصلی استحکام و استواری پل به حساب می آید. همچنین صخره ای که پل بر روی آن احداث شده نقش یک پایه و موج شکن را دارد. تا نیروی وارده از طرف آب زاینده رود آسیبی به پل نرساند.

کوچه های آشتی کنان

کوچه آشتی کنان به کوچه عشاق و مهربانی نیز معروف است. کوچه ای تنگ و باریک بوده که اسباب نزدیکی آدم ها می شده و درواقع هنر و خلاقیت معماران ایرانی را به رخ می کشد به خصوص در شهرهای کویری این کوچه ها در محله های قدیمی شهرهایی چون اصفهان و یزد هم چنان سرحال و سرزنده نفس می کشند. اما در بعضی شهرها مانند تهران تک و توک به جا مانده اند آن هم در دل تهران قدیم مثلا در محله عودلاجان. با همه این ها اولین شهری که با شنیدن نام کوچه آشتی کنان به ذهن می آید. یزد است. شهری که همه اش خشت و گل بوده و اکنون خانه هایی دارد که سال های سال نه ریختند و نه سوختند. گره خوردند با نفس های پاک مردم این دیار و شدند نخستین شهرخشتی و دومین شهر تاریخی چهان با کوچه هایی مسقف قوسی شکل که گاهی در هم ضرب می شوند برای خنکا و دمی آسایش مسافران سواره و پیاده . این کوچه ها که به ساباط معروفند در محله های قدیمی یزد در فهادان و بازار نو زیاد دیده می شوند.در کنار این ساباط های تاریخی کوچه هایی تنگ اما نه تاریک با دیوارهای بلند که سایه سار رهگذران است. دیده می شود. کوچه هایی که اگر از تراکم بافت خانه ها هم به وجود آمده باشد روابط مین افراد را نظم می دهد . صمیمیت و خوبی را نشر می دهد و مهربانی را ارج می نهد.نفس معماری سنتی که هنری است برخاسته از ارزش های والای انسانی احترام به مردم است. مانند همین کوچه های مهربانی و آشتی کنان دو نفر قهر کرده از هم را مجبور می کند تا به روی هم نگاه کنند لبخند بزنند و همدیگر را در آغوش بگیرند. کاری که با کد خدامنشی هم به سختی انجام می شود. مگر نه این که این جا یزد است. دارالعباده شهری که نامش با ایزد و یزدان گره خورده است. پس باید کوچه ای باشد. در این هوت خدا پرعشق و مهر برای صمیمیت هرچه بیشتر و نزدیکی عمیق تر. قدم زدن در این کوچه ها یاد آور قهر و آشتی های کوتاه و بلند است. دست ها و دوستی های عمیق عشق های به کام رسیده و نرسیده چه خوب که این کوچه ها هستند. چه خوب که می شود هنوز عشق را مهر را ایمان را در خشت خشت این کوچه ها دید. این کوچه ها دردل شهر یزد شهر خشت و خاطره در تاریخ 18 تیر 1396 در خاطره یونسکو ثبت شد.

کمپ کودکان در جنگل شادی ( یزد خاتم)

روز اول : این تور هیجان انگیز برای آشنایی کودکان با پوشش گیاهی و حیات جانوری استان طراحی شده است. شروع حرکت ساعت 13 از یزد به سمت جنگل باغ شادی ( منطقه حفاظت شده و بزرگ ترین جنگل طبیعی استان یزد) که طی مسافت 4 ساعته گردشگران به منطقه حفاظت شده می رسند و می توانند در مهمانسرای پاسگاه آتش نشانی مستقر می شوند . در این بخش ضمن امنیت کامل برای  گردشگران نحوه کمپ زنی و روشن کردن آتش در عین حفاظت از میراث طبیعی آموزش داده می شود. و کودکان می توانند تا پاسی از شب در کمپ مستقر شوند و جهت استراحت در کمپ یا مهمانسرا حضور داشته باشند.
روز دوم : روز دوم سفر با گشت صبحگاهی و مشاهده پوشش جانوری از جمله گوزن زرد ایرانی روباه شنی، روباه معمولی، قوچ میش و … وپوشش گیاهی از جمله ارژن، بادامک،  بادام کوهی و…. آغاز خواهد شد و طی این مسیر کودکان می توانند با توجه به امکانات تصویر طبیعت را روی کاغذ یا توسط این مسیر کودکان می توانند با توجه به امکانات تصویر طبیعت را روی کاغذ یا توسط دوربین های عکاسی نقاشی یا ثبت کنند.در ادامه مسیر محیط بانان و ماموران آتش نشانی اصول اولیه مقابله با مهار آتش و کمک های اولیه در صورت بروز آتش در جنگل را به گردشگران به صورت تئوری و عملی ( کارگاه مهرت کار گروهی و اصول کمک های اولیه به منظور آشنایی گردشگران بر اهمیت میراث طبیعی و مفهوم توسعه پایدار) و منجر به ورود گردشگر به بحث و گفتمان می گردد. سپس به منظور صرف نهار می توانند ضمن تهیه غذا و مشارکت آنها در مهمانسرا بر اساس سلیقه یا نظر راهنما به یکی از رستئران های داخل شهر جهت صرف ناهار مراجعه کنند و در مسیر از نهر مسیح دشت ریواس از گنجینه طبیعی و چشم اندازی بسیار زیبا را بازدید کنند و به سمت یزد بازگردند.

کاخ مروارید ( کرج)

کاخ مروارید یا کاخ شمس در مهرشهر کرج در استان البرز جای دارد. این کاخ میان سال های 1345 تا 1347 خورشیدی از سوی بنیاد فرانک لوید رایت و به دست.وسلی پیترز و همکاری ویلیام کیس و نظام عامری برای شمس پهلوی پی ریزی شد. شمس پهلوی که از بیماری اسم رنج می برد. به سفارش پزشکان مهر شهر کرج را برای زندگی برگزیده. هزینه ساخت کاخ شمس در زمان خود یک میلیارد دلار بوده است. کاخ شمس کرج در شمار فهرست آثار ملی ایران جای دارد. زمین کاخ شمس 111 هکتار وسعت دارد و کوشک آن 2500 متر و چهار گوش است . سازه کوشک از بتن ساخته شده و مانند یک سفره ماهی است که صدفی را در برگرفته است. همچنسن یک سقف مارپیچ و دارای نوگیر و دانه های مروارید سراسر بام و بخشها را پوشش می داده است.دریاچه  کاخ در میانسرا قرار دارد که همانند باله های سفره ماهی در گوشه شمالی و بیرون کاخ گسترده و از سه جهت ساختمان را در برگرفته است. عمق این دریاچه چنان ساخته شده است که امکان قایقرانی را در آن وجود داشته باشد.سازه کوشک از بخشهای گوناگونی مانند گنبد کوچک ، تالار طلایی بار، دفترهای کاری، تالارپذیرایی، پلکان شیبدار، راهروهای اکریلیک، آرایهای کلیسای، سالن سینما و تئاتر با گنجایش 99 نفر سرای بیلیارد استخر آب ، آب نما، بخش نگهداری پرندگان ، پنجرههای تاقدار، اتاق صدف، اتاق ناهارخوری، و اتاق های خواب تشکیل شده است.نوررسانی به کاخ جدای از نورگیرهای بسیار با چراغهای سقفی و لوسترها فراهم آمده و در لایهها و رویهای شیشه ای فراوان به کار رفته در ساختار این سازه بازتاب یافته و دوچندان شده است. کاخ شمس که نمونه ای والا از معماری سده بیستم در ایران و یکی از یادگارهای تاریخی شهرستان کرج است.پس از دهه ها نشست آب به بتن در سازه بنایدین و نابودی گنبدهای نگهدارنده در حال بازسازی است و اجازه بازدید عمومی آن تنها برای مناسبت های خاص صادر می شود.

آق اولر و مریان

ییلاق آق اولر و مریان از دیدنی ترین روستای گیلان و از توابع تالش به شمار می روند. این روستاهای ییلاقی به ویژه در فصل گرم سال شهرت زیادی میان طبیعت گردان دارد. از پایتخت تا تالش حدود 6 ساعت فاصله 30 کیلومتری که از شهر فاصله بگیرید. و به دل کوه بزنید. ییلاق مریان در انتهای جاده ای آسفالته منتظر شماست . فاصله ی تالش تا مریان بسیار با صفاست مسیری کوهستانی که از قلب جنگل می گذرد.تنها فیلبند نیست که ارتفاع زیادی دارد. مریان تالش 1080 متر از سطح دریا بلندتر است .جایی که کوه ها با وجود جنگل تنومند به رنگ سبز در آمده اند و تا چشم کار می کند دشت و مرتع سبز دیده می شود. در جنگل درخت گلابی و سیب فراوان است. و اطراف روستا پر شده از گندمزارهای طلایی .اما جذابیت های گردشگری این منطقه به طبیعت آن محدود نمی شود. کارشناسان عمر گورستانی باستانی آن را به پیش از میلاد مسیح نسبت می دهند. این گورستان از مریان شروع شده و تا آق اولر کشیده می شود.گورها سه طبقه هستند و شبیه دخمه به نظر می رسند. از این رو می توان حدس زد سالیان درازی ست که این جا محل سکونت بوده است. حمام قدیمی مریان یکی دیگر از آثار تاریخی این منطقه است که از اواخر دوره صفوی یا ابتدای دوره ی قاجار به جامانده. کاخ سفید یا کاخ سردار امجد آق اولر در زمان مظفرالدین شاه قاجار ساخته شده زمانی که سردار امجد حکمران این منطقه بوده است. اکنون کاخ سردار امجد به پایگاه سازمان میراث فرهنگی و گردشگری تبدیل شده است. حسینیه ، مسجد شیرخان و قبر پیر علی از دیگر آق اولر به شمار می روند.بهترین زمان سفر به مریان تالش و آق اولر اردیبهشت تا مهر است. هرچند طبیعت گردان حرفه ای زمستان پربرف و دیدنی اینجا را از دست نمی دهند.

فومن

شهر فومن در قسمت غربی استان گیلان حد فاصل مناطق کوهستانی و دشت فومنات و در ارتفاع 15 متری از سطح دریای آزاد واقع شده است . این شهرستان از سمت شمال به شهرستان صومعه صرا و ماسال از سمت جنوب به شهرستان طارم و علیا در استان زنجان و شهرستان شفت از سمت شرق به شهرستان رشت و از سمت غرب به شهرستان خلخال در استان اردبیل مجدود می شود. آب و هوای این شهر مانند .وضع عمومی استان گیلان معتدل و مرطوب است.شهرستان فومن دارای دوبخش سردار جنگل و مرکزی سه شهر ماسوله ماکلوان و فومن و شش دهستان است. در کنار بافت معماری سنتی شهر توریستی فومن جاذبه های گردشگری آن به پنج بخش طبیعی ، تاریخی، مذهبی، فرهنگی، اجتماعی، و اقتصادی، تقسیم می شوند.قرار گیری بر سر راه شهر تاریخی و زیبای ماسوله سبب توقف گردشگران زیادی در این شهر شده است.د ر کنار فعالیتهای خدماتی موقعیت ممتاز طبیعی وجود منابع آب های سطحی و زیرزمینی برخورداری از خاک های حاصلخیز و مستعد کشاورزی به ویژه در بخش جلگه و کوهستان ، دامپروری، تولید عسل پرورش ماهی و همچنین صنایع تبدیلی کشاورزی و دامی اقتصاد مردم این شهر را شکل می دهد. برنج کاری کشت چای و توتون و پرورش کرم ابریشم از فعالیتهای اصلی این منطقه به شمار می رود. اهالی این شهر از دو قوم گیک و تالش هستند که گیلک ها به زبان گیلکی در نواحی جلگه ای و تالشان با زبان کهن تالشی بیشتر در نواحی کوهستانی و کوهپایه ای به سر می برند. از نظر دیانت و مذهب نیز به جز عده ای اندک از اهل تسنن بقیه شیعه اثنی عشری هستند.

ماسوله

شهر ماسوله در 55 کیلومتری شهر رشت در ناحیه ای کوهستانی و جنگلی واقع شده است. این شهر در دامنه ای صخره ای و ارتفاع 1050 متر از سطح دریا قرار دارد. آب و هوای ماسوله در تابستان معتدل و مرطوب ودر زمستان سرد و مرطوب است. آب وهوای مطبوع در چهار فصل سال شاخصه مهم زیست محیطی این شهر است. اختلاف ارتفاع از بلندترین نقطه تا پایین ترین قسمت این شهر نزدیک به صدمتر است. و به همین دلیل شهر ماسوله دارای نمای پلکانی است و محوطه جلوی خانه ها و پشت بام ها هر دو به عنوان پیاده رواستفاده می شوند. حیاط ساختمان بالایی پشت بام ساختمان پایینی . این ساختمان به دلیل معماری منحصر به فرد در جهان شناخته شده است. بافت ساختمان هایش کاملا تاریخی است و در فهرست آثار ملی به عنوان میراث فرهنگی و طبیعی به ثبت رسیده است. ماسوله یکی از خوش آب و هواترین نقاط ایران است. و با کوهستانی های مرتفع ، جنگل و ییلاقات سرسبزاز جاذبه های گردشگری مناطق شمالی ایران به شمار می رود. ماسوله دارای جلوه های طبیعی فراوان به ویژه در اواخر فصل بهار و تابستان است. قله شاه معلم در ماسوله با ارتفاع 3050 متر بلندترین نقطه استان گیلان و هدفی جذاب برای گروه های کوهنوردی و گردشگری است. اقتصاد ماسوله در حال حاضر بر پایه صنعت توریسم است. مردم ماسوله به زبان تالشی و لهجه ماسوله ای سخن می گویند . دین مردم ماسوله اسلام و مذهب شیعه است.

چشمه مرتضی علی ( طبس)

طبس را شاید بیشتر با مناطق کویری اش بشناسید. اما در این شهرستان وسیع جاذبه های گردشگری جذابی وجود دارد که دنیایی از طراوت را در خود جای داده اند.چشمه مرتضی علی یکی از این مناطق در شهر طبس است. مهم ترین ویژگی چشمه مرتضی علی جریان آب سرد و گرم در کنار هم است. به طوری که در یک طرف تنگه آب گرم جاری است و در سمت دیگر آن آب سرد اختلاف دمایی که با قرار دادن پای خود در آب می توانید به راحتی آن را حس کنید.تفاوت غلظت آب گرم و سرد باعث می شود که این دو جریان آب به موازات هم و در مسیری نسبتا طولانی پیش بروند و مخلوط نشوند. در مسیر این چشمه و در دل دره رودخانه ای وجود دارد که به آن سردر می گویند. دره ای که رودخانه در آن جاری است. به کال سردر معروف است. در مسیر کال سردر و در ضخره های این دره حفره هایی دیده می شوند که به آنها خانه گبر می گویند. برخی بر این باورند که از این حفره ها به عنوان سمونتگاه استفاده می شده و با تونل به یکدیگر مربوط بوده اند. هر چند که نظرات گوناگونی درباره ی کاربرد این حفره ها وجود دارد. شگفتی های این دره کماکان ادامه دارد و با پیمودن ادامه ی مسیر به بند عباسی خواهید رسید. بند عباسی سدی نازک است که دوران صفویان و به دستور شاه عباس ساخته شده است. سد شاه عباسی با عرض تاج یک متر نازک ترین سد جهان بوده است. در بخش هایی از دیواره این سد کنده کارهایی دیده می شود که به عقیده ی برخی از فرشتگان نگهبان آب هستند.بهترین زمان برای سفر به طبس و اطراف آن فصل پاییز است. در بهار معمولا جریان آب در چشمه ها بالاست و در تابستان هوا تا حدی زیادی گرم می شود. هرچند که شاید سردی آب و گرمای هوا تضاد خوبی را برای سفر به این منطقه ایجاد کند. اما با این وجود شهر طبس در فصل تابستان هوای بسیار گرمی دارد.برای سفر به چشمه مرتضی علی و سده شاه عباسی باید از طبس به سمت روستای خروحرکت کنید. فاصله ی این روستا از شهر طبس حدود 30 کیلومتر است. در ادامه و برای رسیدن به چشمه و کال سردر مسیر کوتاهی پیش روی شماست که می توان آن را با ماشین طی کرد.

تماس با آژانس